Enerji projelerinden etkilenecek hisseler

Enerjideki dev projelerden etkilenecek hisseler İMKB’de enerji şirketleri 2009’da dev projelere imza atmaya devam ettiler. Bu da borsa performanslarını olumlu etkiledi. İMKB Elektrik Endeksi’nin 2009 performansına bakıldığında yüzde 156 değer kazandığı görülüyor. Önümüzdeki dönemde yapılması beklenen ihalelerle yine bu endeks şirketlerinin iyi performans göstermesi bekleniyor. İşte analistlerin beklentileri ve hisse önerileri… Ekonomist Dergisi Dünya ve dolayısıyla Türkiye, son dönemde büyük bir kriz içinde… Yatırımlarda önemli ölçüde frene basıldı. Satın almalar ve özelleştirmelere ilgi düşük. Ancak Türkiye’de enerji sektöründe yatırımlara ara verilmiş değil, özelleştirmelere ilgi çok yüksek. Bu durum, İMKB’de enerji şirketlerini, bunların ana ortakları ve iştiraklerini de olumlu etkiliyor. İMKB Elektrik Endeksi’nin 2009 performansına bakıldığında yüzde 156 değer kazandığı görülüyor. Bu dönemde İMKB-100 Endeksi’nin getirisi ise yüzde 96 olmuştu. İMKB’de enerji şirketleri yüksek performans sergilerken, krizin derinden hissedildiği 2009’da şirketler dev projelere imza atmaya devam ettiler. Çünkü 2008’e göre elektrik tüketiminde ekonomideki küçülmeye paralel olarak yüzde 4 civarında bir daralma beklense de 2010’da ekonomideki yüzde 4.5-5’lik büyüme beklentisinin üzerinde bir büyüme olacağı tahminleri yapılıyor. Türkiye’nin 2020 yılına kadar enerji açığını kapatabilmesi için 100 milyar doları elektrikte olmak üzere yaklaşık 120 milyar dolar yatırım yapması bekleniyor. Bakıldığında yıllık 5 milyar dolar yatırım yapılması gerekirken, bu rakam henüz yıllık 2 milyar dolar civarında. Bu da enerji ihtiyacını kaçınılmaz kılıyor. Şirketlerin bu anlamda yatırımlarını hızlandırdıkları görülüyor. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) verilerine göre 2010 yılında 5 milyar liralık özel sektör yatırımı gündeme gelecek. Tüm bu faktörler, yerli ve yabancı grupların enerji sektörüne olan ilgisini daha da artırıyor. Hem üretim tarafında dev projelere hazırlanılıyor. Hem de özelleştirme tarafında rakamlar ciddi boyutlara çıkabiliyor. Sektörün önü açılıyor Bu sektörde devlet kontrolünün sıkı olması nedeniyle sıkıntılar yaşanmakla birlikte devam eden liberalleşmeyle birlikte yatırımcı ilgisinin arttığı gözleniyor. Otomatik fiyatlama mekanizmasına geçilmesiyle özel sektörün üzerindeki maliyet yönlü baskı ortadan kalktı. Özellikle yenilenebilir enerji konusuna ciddi teşvikler verilmesi gündemde. Tabii ki son dönemde en önemli konu özelleştirmeler. Bu güne kadar 11 bölge için elektrik dağıtım ihaleleri gerçekleşti. Her ihalede değerlemeler daha da arttı. 11 ihalenin ortalamasında abone başına fiyat 327 dolar olurken, satış hacmi ortalamasında fiyat 327 dolar olarak gerçekleşti. Bunun yanı sıra başta İstanbul olmak üzere yedi bölgenin daha özelleştirilmesi gündemde. Yapılan değerlendirmelerde ihalelerin bu yıl içinde gerçekleşmesi bekleniyor. Yine Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB), Elektrik Üretim AŞ'ye (EÜAŞ) ait 52 akarsu santralini (Hidroelektrik Santralı-HES) 19 grup halinde işletme hakkı verilmesi yöntemiyle özelleştirecek. Teklif verme süresi 19 Şubat'ta sona eren ihalelere toplamda 615 teklif geldi. İhaleler bundan sonraki aşamada, görüşmeler yapmak ve pazarlık usulü ile gerçekleştirilecek. İhale Komisyonu'nca gerekli görüldüğü takdirde ihale, pazarlık görüşmesine devam edilen teklif sahiplerinin katılımı ile açık artırma suretiyle sonuçlandırılabilecek. İhaleler büyük Sektöre yıllık yüzde 7 büyüme potansiyeli nedeniyle ilginin yüksek olduğunu kaydeden Yatırım Finansman Araştırma Uzmanı Kenan Turan, DUY mekanizması ve Otomatik Fiyatlandırma mekanizmasının, fiyatlama adına endişeleri giderdiğini hatırlatıyor. Devletin daha önce çıkan enerji teşvik yasasını daha da iyileştirdiğini anlatan Turan, bir takım fiyat ve alım garantileri sunacak olan bu yasanın sektöre olan talebi arttırdığını ifade ediyor. Şu ana kadar ihalelerde değerleme olarak abone başına 330 dolar, tüketilen MW başına 100 dolar gibi fiyatlar ortaya çıktığını söyleyen Turan, özelleştirme süreci devam eden yedi dağıtım bölgesinin bu yıl içinde ihalesinin gerçekleşmeye devam edeceğini belirtiyor. Turan, ortaya çıkan değerlemeler sonucunda bu ihalelerde en azından 6 milyar dolar civarında gelir elde edilmesini bekliyor. Değerlemeler yükseliyor Elektrik dağıtım ihalelerinde son ihalelerin 2008 ve 2009’da gerçekleşen işlemlere göre daha yüksek değerlemelerden gerçekleştiğini kaydeden Ekspres Yatırım sektör analisti Selim Kunter, geriye kalan ihalelere bakıldığında Boğaziçi, Toroslar ve Gediz başta olmak üzere ihalelerin boyutunun ve verimliliğinin yüksek olduğunun altını çiziyor. Bu nedenle ihalelerde halka açık büyük gruplar dahil şirketlerin daha fazla ilgi göstermesini bekleyen Kunter, değerlemelerin de artacağı kanaatinde. Özellikle üretim projeleri olan veya mevcut üretim tesisleri olan yatırımcıların bu ihalelere ilgi göstereceğini kaydeden Kenan Turan ise sözlerine şöyle devam ediyor: “Bölgelere yakın faaliyet gösteren şirketlerin, grupların daha agresif olması muhtemel. Bilindiği gibi elektrik dağıtım işi çok karlı bir iş değil. Ancak geçiş dönemi sonrası serbestleşme olacak. Bu açıdan ileri dönemde ürettiği elektriğe pazar yaratmak isteyen yatırımcılar, bu ihalelerle ilgileniyor. 2010 yılı içinde geçiş dönemi sonrası düzenlemeler daha belirginleşecek.” Diğer taraftan dağıtımın yanı sıra hükümet EUAŞ’ın elinde bulunan üretim santrallerini de özelleştirmek istiyor. Türkiye’de önde gelen enerji şirketleri, yakın dönemde ileriye yönelik oldukça yüksek kapasite rakamları açıkladılar. Turan, şirketlerin bu rakamlara ulaşmak için EUAŞ santrallerine ilgi göstereceklerini ve bu ihalelerden pay almak isteyeceklerini ifade ediyor. Borsa şirketlerinin enerji planları Akenerji: Akenerji, beş yıl içinde 3000 MW kapasiteye ulaşmayı planlıyor. Bunun yüzde 30'u yenilenebilir enerji, yüzde 50'si doğalgaz olacak. Bu dönemde yaklaşık 2.5 milyar dolar ciro hedefine ulaşmayı öngörüyor. Şirket, enerji üretim tesislerinin özelleştirmesi ile ilgili ve 900 MW kapasiteli Egemer doğalgaz santralinin inşasına yakında başlayacaklarını bildirdi. Akenerji için Sakarya bölgesi elektrik dağıtımındaki yüzde 45 payını da bulunuyor. Şirket ayrıca yapılması beklenen nükleer ihalesiyle de ilgili ve istedikleri şartların oluşması durumunda ihaleye girebileceğini açıklamıştı. Şirketin iştiraki MEM Enerji Elektrik’in de Himmetli, Gökkaya ve Bulam da HES projeleri bulunuyor. Zorlu Enerji: Bu yıl ilk çeyrek içinde tamamen operasyonel hale geçecek olan Rotor rüzgar kapasitesi nedeniyle dikkat çekiyor. Şirket, Gökçedağ RES projesinin yanı sıra hidroelektrik kaynakları daha verimli kullanmayı hedefleyen çalışmalarına da hız verdi. Rusya'nın Moskova kentinde yapımını süren kente elektrik ve ısınma sağlayacak her biri 340'ar MW'lık iki doğal gaz santrali projesinde ise son aşamalara yaklaşıldı. Hedef, üç yıl içinde 150 milyon dolarlık yatırım yaparak Kızıldere Jeotermal Santrali'nin kapasitesini 15 megawattan 60 megawatta çıkarmak. Türkiye'de beş doğalgaz, yedi hidroelektrik, bir jeotermal, bir termik ve bir rüzgar santraliyle toplam 638 MW kurulu güce sahip. Beş yıllık dönemde de bunu toplam 4 bin 200 MW'a çıkarmayı hedefliyor. Sabancı Holding: Verbund ile iştiraki olan Enerjisa’nın agresif kapasite artırım planını ve sahip olduğu BEDAŞ dağıtım ağı sayesinde entegre faaliyet gösteriyor. 2010 yılı, başta inşa aşamasındaki Bandırma Doğal Gaz Kombine Çevrim Santralı olmak üzere, Enerjisa'nın halihazırda yatırım aşamasında olan projelerinin devreye alınmaya başlandığı yıl olacak. 2010 yılı için planlanan yatırım tutarının önemli bir kısmı toplam bin MW kurulu gücündeki 9 hidroelektrik santralı, 920 MW kurulu gücündeki Bandırma Doğal Gaz Kombine Çevrim Santralı ve 30 MW kurulu gücündeki Çanakkale Rüzgar Santralı’ndan oluşan Faz-1 projelerine yapılacak. Son olarak Türkiye'deki 50 bin konut abonenin elektrik ihtiyacını karşılayacak düzeyde elektrik üreten üç doğal gaz santralı için GE Energy ile altı yıllık hizmet anlaşması imzaladı. Alarko Holding: Holding, enerji özelleştirmeleriyle yakından ilgili. Samsun'da, Çanakkale'de santral projeleri var. Meram Elektrik Dağıtım’ın özelleştirilmesini geçen yıl aldı. 76 MW kurulu gücü olacak Beşkonak hidroelektrik santral projesine ilgileri var. Türkiye üzerinden Avusturya’ya gaz taşıyacak Nabucco boru hattı projesinden boru hatları konusunda pay almayı istiyor. Enka İnşaat: Enka'nın yap-işlet kapsamında işletmede bulunan toplam 3 bin 854 MW kurulu gücünde üç adet doğalgaz kombine çevrim santrali bulunuyor. Şirketin İzmir'in Aliağa bölgesinde yapılması planlanan ve inşaat öncesi çalışmaları sürdürülen 800 MW gücünde ithal kömür yakıtlı santral için de üretim lisansı var. Doğan Holding: İkisi üretim biri de toptan satış olmak üzere üç adet enerji lisansına sahip. Üretim lisanslarından biri 510 MW'lik Boyabat Barajı ve HES projesine ait. Santralin 2012 yılı sonunda faaliyete geçmesi ve yıllık ortalama 1.5 milyar kWh elektrik üretmesi bekleniyor. Doğan Enerji, hedeflerine ulaşabilmek için 3-5 milyar dolar arasında yatırım yapmayı öngörüyor. Doğan Enerji’nin son olarak sermayesinde yüzde 33 oranında pay sahibi olduğu proje şirketi Boyabat Elektrik, yürütmekte olduğu hidroelektrik santrali projesi kapsamında 750 milyon dolar tutarında uzun vadeli proje finansman kredisi temin etti. Ayen Enerji: Ayen Enerji, önümüzdeki dönemde planladığı yatırımlar için 182 milyon dolarlık harcama yapacak. Çamlıbel, Fırat, Uludağ ve Vangölü Elektrik Dağıtım’ın hissesinin blok olarak satış yöntemiyle özelleştirilmesine yönelik ön yeterlilik için başvurdu.