En çok vergi verenler

Söz konusu 100 kişiden 27'si, adını ve faaliyet konusunu açıklamak istememiş. Olabilir. Ama kamuoyu kimlerin vergi verdiğini, medyadan bildiği kişilerin ne kadar vergi verdiğini görmek ister. Toplumsal demokratik yaşamın gerektirdiği bir şeffaflık sağlanmalıdır. Bu arada çok yüklü serveti olduğu bilindiği halde, listelerde adı geçmeyen kişiler şaşkınlık yaratmış olabilir. Ama servetin çok olması yıl içinde iktisadi faaliyet gösterilip kazanç sağlandığı anlamına gelmemektedir.
Maliye Bakanlığı'nın yapmış olduğu açıklama aslında kafa karıştırıyor. Rekortmen vergi mükelleflerinin faaliyetleri konusunda yeterli ve doğru bilgi verilmiyor. Çok basit bir örnek verelim. İsimlerini açıkladıkları için, zikredilmesinde sakınca yok. İlk 3 rekortmen Koç Ailesi'nden. Semahat Arsel, Rahmi Koç ve Suna Kıraç. Türkiye'de herkes söz konusu şahısları bilir. Ortak oldukları şirketlerini bilir ve bu kişilerin vergi rekortmeni olmalarına neden olan kazançlarının ne olduğunu aşağı yukarı bilirler. Adını verdiğimiz Koç Ailesi'nin 3 ferdinin hemen hemen farklı bir iktisadi faaliyeti yoktur. Olmuş olsa dahi rekortmenliklerine neden olan kazançlarını fazla etkileyecek faaliyet değildir. Yani özetlersek, söz konusu kişiler ortaklıklarından, bu ortaklıklardan elde ettikleri temettü ve ücretlerden dolayı rekortmen olmuşlardır.
Bakanlığın açıklamasına göre, yine aynı 3 kişiyi örnek alarak devam edersek, anılan şahıslardan birinin faaliyet türü "Menkul Kıymet Yatırım Ortaklığı", bir diğerinin faaliyet türü "Kendi Adına Menkul Sermaye İradı Faaliyetleri" ve üçüncü kişinin faaliyet türü "Menkul Kıymetler Aracılık Faaliyetleri" olarak görülüyor. Üçü de farklı faaliyet türü. Gelir vergisi beyannamelerinde de tam aksine böyle bir gelir türü bulunmuyor. Beyannamede geçen ifadesiyle, bu faaliyet türleri olsa olsa menkul sermaye iradı olabilir. Nitekim yasada geçen kavram da bu. Bakanlık neden acaba bambaşka faaliyet türleri yaratmaya çalışmış anlamak mümkün değil. Açıklanan 100 kişinin çoğunluğunda beyannamelerde bulunmayan faaliyet türleri yer alıyor. Çoğunluğu yatırım ortaklığı, menkul kıymet aracılığı ve menkul sermaye iradı olarak sınıflanıyor. Dikkat edilirse faaliyet türlerinin çoğunluğunu sermaye piyasası faaliyetleri oluşturuyormuş gibi görünüyor. İnşallah öyle de olur ileride.
Menkul kıymet yatırım ortaklıklarını gayet yakından biliyoruz. İnterneti açıp hâkim ortaklarını, ne kadar kâr elde ettiklerini iki-üç dakikada öğrenmek mümkün. Türkiye'deki menkul kıymet yatırım ortaklıklarının hepsinin kârlarını toplasanız ortalama bir şirketin kârını ancak bulur. Kaldı ki mesela adını açıkladığımız kişilerin hiçbirinin saydığımız faaliyet türleriyle de bir ilgilerinin, bir ortaklıklarının olmadığı biliniyor. Beyannamelerde de böyle bir gelir türleri yok. Bakanlık neden bu konularda yeterince titiz davranmıyor, anlaşılmıyor.
Açıklanan 100 kişinin vergi toplamı 530 milyon TL. Adını açıklayan 73 kişinin vergi toplamları 384 milyon TL. Menkul kıymet yatırım ortaklığı, menkul kıymet aracılık ve menkul sermaye iradı faaliyetlerinden ödenen vergiler 264 milyon TL. Yani ismi açıklananlardan menkul kıymetlerle ilgili vergiler % 69 seviyesinde. Diğer ticari faaliyetler ise % 31'de kalmış. Yani Türkiye'nin en zenginleri herhangi bir iktisadi faaliyette bulunmayıp şirket ortaklığından elde edilen gelirlerden kazanıyorlar. Şirketlere yapılan ortaklıkların ne kadar önemli olduğunu en zengin 100 listesi gösteriyor.
İbrahim Haselçin/Habertürk