Emtiaları, büyüme endişesi ayırdı

Altın rekor kırarken, diğer metaller düşüş eğilimine girdi. Global büyümeyle ilgili endişeler ve Çin’in talebinde düşüş fiyatlar üzerinde baskı yaratıyor. Analistlere göre, Türkiye’de büyüme ve enflasyon olumlu etkilenebilir... GLOBAL ekonomide yeniden yavaşlama sinyalleri alınıyor. Bir süre öncesine kadar toparlanma ve krizden çıkış konuşuluyordu. Şimdi ise Avrupa Birliği (AB) ülkelerindeki borç krizinin yeni bir global krizi tetiklemesinden endişe ediliyor. Büyümeyle ilgili kaygılar belki de en çok emtia piyasalarını etkiliyor. Keza 2009 yılında dip seviyelerine gerileyen özellikle endüstriyel metaller 2010 yılı başında büyümenin müjdecisi olmuştu. Metal fiyatlarındaki yukarı trend şimdi yeniden aşağı döndü. Üstelik altın fiyatları rekordan rekora koşarken... Son olaraka 1.200 doların üzerini gören altın fiyatlarının ikinci yarıda 1.500 doları bile geçebileceği öne sürülüyor. Ekonomik büyümenin motoru kabul edilen bakırın ton fiyatı ise aksine 6.500 dolara kadar geriledi. Bakır, yılın ilk çeyreğinde 7.300 dolardan işlem görüyordu. Bakır fiyatının üçüncü çeyrekte 6.950, son çeyrekte ise 7.250 dolar olması bekleniyor. İlk çeyrekte 2.200 dolar olan alüminyumun son çeyrekte 2.300 dolar olması bekleniyor. Kurşunun 2.300 dolardan 2.275 dolara, nikelin de 19 bin 750 dolardan 19 bin 300 dolara gerilemesi bekleniyor. Çinkonun ise 2.250 dolardan 2.325 dolara çıkacağı tahmin ediliyor. EMTİA FİYATLARINA ÇİN ETKİSİ Merrill Lynch’in global emtia araştırması, endüstriyel metallerdeki fiyat hareketiyle altın fiyatının son birkaç hafta içinde ayrışmaya başladığını ortaya koyuyor. Bu ayrışma araştırmaya göre iki sebepten kaynaklanıyor: Birincisi AB ülkelerindeki borç krizinin global bir sorun haline gelebilme olasılığı. Diğeri ise Çin’in ekonomisini yavaşlatma politikası... Avrupa’daki borç krizi halen çözülebilmiş değil. Altın fiyatı yeni rekorlar kırarak para birimlerinin sürükleyicisi oldu. Bu arada, global imalat sektöründen gelen sağlıklı verilere rağmen endüstriyel metaller Avrupa ve Yunanistan’dan gelen endişeler nedeniyle kısmen geriledi. Çin’in büyümesinin büyük oranda inşaat sektöründen kaynaklandığının ortaya çıkması ve yavaşlama politikası metal talebini düşürdü. Global büyümeyle ilgili kaygılar, Çin’in önümüzdeki dönem metal talebinin gerileyecek olmasıyla ilgili beklentilerle birleşince fiyatlar üzerinde ciddi bir baskı oluşturdu. Emtia analistleri, iki konuda da belirsizliğin sürmesi nedeniyle yılın üçüncü çeyreğine ilişkin dikkatli bir bekleyiş içerisinde. Analistlere göre, metal fiyatları bu seviyeden daha fazla düşecek. Yatırımcılar önümüzdeki dönemde birtakım verilere odaklanacak. Bunlar arasında Çin’in ekonomiyi yavaşlatma tedbirlerinin ne boyutta olacağı, euro bölgesi ülkelerinin alacağı yeni tedbirler, Avrupa’daki sorunların daha fazla yayılacağına ilişkin sinyaller var. Avrupa’nın mali durumuyla ilgili şu anki belirsizlik, orta vadede altın fiyatının 1.500 dolara kadar çıkabileceği beklentisini güçlendiriyor. STOKLAR AZALIYOR Büyümenin motoru olarak kabul edilen bakır fiyatıyla ilgili en önemli risk, Çin’in stoklarını azaltması. Bu ülke geçen yıl büyük miktarda ithalat yapmıştı. Çin dışındaki dünya talebi de oldukça zayıf. Ekonomideki daralma sırasında maden ocakları kapatıldı. 2010 için bakırda fiyat tahmini 7.275 dolar. 2011 içinse 8 bin dolar. Bakır talebinin temel sürükleyici faktörleri arasında son kullanıcı talebinin stabilize olmaya başlaması başı çekiyor. 2010 yılı için 2.275 dolar olarak tahmin edilen alüminyum ton fiyatı için 2011 beklentisi ise 2.100 dolar. Maden ocakları krizin ardından yeniden faaliyete başladı, kapasite fazlası söz konusu olabilir. Çin, alüminyum sevkıyatını artırabilir. Alüminyum fiyatıyla ilgili risklere gelince... Finansal anlaşmalar kesintiye uğradı ve arzda artış söz konusu. Orta vadede alüminyum üretimiyle ilgili dikkate değer şekilde belirsizlik var. Kurşun fiyatıyla ilgili 2010 tahmini 2.300 dolar, 2011 tahmini ise 2.650 dolar. Kurşun talebi krizde diğer metallere kıyasla daha yüksek oldu. Bunun sebebi ise tüketimin yüzde 50’sini oluşturan pil kullanımı. Ayrıca ülkelerin otomotiv sektörüne yönelik teşvik paketleri... Maden ocaklarının üretimi yüksek değil. Dolayısıyla fiyatların talepteki düşüşe yanıt olması bekleniyor. 2010’da küçük bir arz fazlası bekleniyor. Kurşun fiyatıyla ilgili riskler arasında stok eritilmesi geliyor. Çin, daha fazla kurşun ihraç edebilir. Kurşun üretimi çinko üretimiyle korelasyon içinde. Çinko üretimi genişlerken arz hızla geri gelebilir. Nikelde 2010 için 20 bin 950, 2011 içinse 20 bin dolar fiyat tahmini var. Demir-çelik üreticileri 2007’nin ikinci yarısından bu yana stokları azaltıyor. Demir-çelikteki son kullanıcı talebinin 2010 yılında yavaş bir toparlanma göstermesi bekleniyor. Riskler arasında global nikel stoklarının yüksek olması başı çekiyor. Nikel üreticileri, üretimi tahmin edilenden daha hızlı artırabilir. Çinko için 2010 tahmini 2.325 ve 2011 tahmini ise 2.750 dolar. Çinko talebi 2007’den bu yana zayıf. Bu, çelik endüstrisinin düşük performansından kaynaklanıyor. Ancak çelik üreticileri için en kötü geride kaldı. Galvaniz çelik üreticileri üretimi artırmaya başladı. 2010’da bir arz fazlası bekleniyor. Çinko piyasasındaki riskse bildirilmeyen stoklar. Öte yandan, metal fiyatlarında paritedeki değişim de rol oynuyor. Euro diğer para birimleri karşısında ciddi oranda değer kaybetti. Metaller büyük oranda dolar cinsinden işlem görüyor. Dolayısıyla dolardaki değerlenme dolar kullanmayan bölgelerde piyasa oyuncularının emtia talebini ve satın alma gücünü zayıflatabilir. Buna karşılık euro’daki değer kaybı metalleri pozitif yönde etkileyebilir. Almanya gibi Avrupa’nın açık ekonomilerinde ihracat ağırlıklı sektörler bundan fayda sağlayabilir. İhracat artışı büyümeye katkı sağlayacağı için bölgenin metal talebini destekleyebilir. “TÜRKİYE FAYDA SAĞLAYABİLİR” İş Yatırım Uluslararası Piyasalar Müdürü Şant Manukyan, metal fiyatlarındaki düşüşü ABD’deki büyüme verilerine bağlıyor. Buna göre, ABD’deki büyümenin stoklardaki artıştan kaynaklandığı ortaya çıktı. Ayrıca Çin’in büyümesinin yüzde 70’nin inşaat sektöründen kaynaklandığı da anlaşıldı. Dolayısıyla Çin, şimdi bunu yavaşlatma için mali tedbirler almaya başladı. Bu da büyümeye fren anlamına geliyor. Metal fiyatlarındaki yönün aşağı dönmesinde Manukyan’a göre spekülatif hareketlerin de etkisi var. Spekülatörler, fiyatların geri geleceği varsayımıyla işlemlere imza atıyor. Altın fiyatlarında son rekorlara rağmen dördüncü çeyrekte sert bir düzeltme bekleyen Manukyan, Dünya Altın Konseyi’nin bu konudaki tahminini hatırlatıyor. Ama uzun vadede altın fiyatının yükseleceğini de vurgulamadan geçemiyor. Manukyan, global büyümeyle ilgili ani bir yavaşlama riski ortaya çıkmaması durumunda Türkiye’nin düşen emtia fiyatlarından olumlu etkileneceğini savunuyor. Keza fiyatların gerilemesi üretim maliyetlerini azaltacağı için şirketlerin rekabet gücü de artacak. Ayrıca enflasyon üzerindeki olumlu etkisi yadsınamaz. KUTU Emtia fiyatlarında artış tahminleri Metal 2010 tahmini 2011tahmini Alüminyum ($/ton) 2.275 2.100 Bakır ($/ton) 7.275 8.000 Kurşun ($/ton) 2.300 2.650 Nikel ($/ton) 20.950 20.000 Çinko ($/ton) 2.325 2.750 Gümüş ($/ons) 17.6 19 Platin ($/ons) 1.750 2.000 Paladyum ($/ons) 500 650 Altın ($/ons) 1.110 1.150 TABLO Euro bölgesi büyümesi yavaşlıyor (Yıllık, %) 2008 2009 2010 tahmini 2011 tahmini Global 2.9 -0.8 4.6 4.6 ABD 0.4 -2.4 3.3 3.4 Euro Bölgesi 0.5 -4 1.4 2.6 Japonya -1.2 -5.2 2.6 2.1 Gelişmekte olan piyasalar 6 2.2 6.8 6.3 Çin 9.6 8.7 10.1 9 ERKAN KIZILOCAK / [email protected]