Ekonomistler gelecek için endişeli

Finansbank Başekonomisti İnan Demir, cari açığın Mart’ta neredeyse 2000 yılının tamamında gördüğü seviyeye ulaştığını belirterek, yıllık açığın geçen ayki 55 milyar dolardan 60.5 milyar dolara yükseldiğini ve bu bozulmada 1.9 milyar dolar ile rekor seviyede olan yurtdışına kâr aktarımlarının etkili olduğunu söyledi. “Alarm boyutlarında bir cari açık söz konusu” diyen Demir, aylık doğrudan yabancı yatırımların olumlu olduğunu ancak finansman kalitesinde belirgin bir iyileşmeye işaret etmediğini belirtti. Demir, şöyle devam etti: “Finansal istikrar şu anda fiyat istikrarından daha fazla baskı unsuru. Mart ayı cari açık verisi daha sıkı makroekonomik politika bileşimi ihtiyacını ortaya koyuyor. Faiz artırımları yerine zorunlu karşılık artışları yoluyla parasal sıkılaşmanın devam etmesini bekliyoruz. Ayrıca zorunlu karşılık uygulanan varlıkların kapsamının genişletilmesi veya BDDK ve Maliye Bakanlığı’nın belirli kredi türlerini hedef alarak atacakları adımlar da masada olacak.”
ÖTV artışı ve enerji fiyatlarında ayarlamalar güçlü ihtimal
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar yayımladığı notta, “Merkez Bankası’nın yılın ikinci yarısında başlamasını beklediğimiz faiz artırımları öncesinde bankaların bilanço ve bilanço dışı döviz varlıkları üzerinde daha sert önlemler alması söz konusu olabilecektir” denildi. Notta şu noktaların altı çizildi: “Döviz ihalelerine ilişkin karar değişiklikleri mümkün görünüyor.
Cari işlemler açığının GSYİH’ye oranının yüzde 8’lere yaklaştığı bir ortamda rezerv varlıkların GSYİH’ye oranının görece düşük olması risk unsurunu desteklemektedir. Merkez’in para politikalarının etkilerinin sınırlı kalabileceğine ilişkin endişelerin artması ile iç talebin kısılması amacıyla maliye politikasının da devreye konulması mümkün olabilecek. Bu çerçevede Maliye Bakanlığı’nın önümüzdeki dönemde harcanabilir geliri azaltıcı yönde (ÖTV artışı ya da enerji fiyatlarında ayarlamalar yapılması) düzenlemeler yapması ihtimali güçlü görünmekte.”
2011 sonunda cari açık 75 milyar dolara ulaşacak
BGC Partners Başekonomisti Özgür Altuğ, “Beklentilerin oldukça üzerinde gelen cari açığın en büyük nedenleri yabancı şirketlerin yurtdışındaki ana şirketlerine yüklü miktarda temettü aktarmaları ve Mart ayındaki zayıf bavul ticareti. Üstelik henüz emtia fiyatlarındaki artışın etkisi görülmüş değil” dedi. Altuğ, şöyle devam etti: “Hükümet ilave önlemler ile Merkez Bankası ve BDDK’nın çabalarını desteklemeli ancak genel seçimler nedeniyle henüz böyle bir destek göremiyoruz. İkincisi piyasada 2011 sonu cari açık beklentisi 57-58 milyar dolar seviyelerinde ki bunu başarmak bizce imkansız. Yılsonu için 75 milyar dolar açık beklentimizi koruyoruz. Döviz rezervlerindeki gelişmeye rağmen dış açık finansmanının kalitesinin bozulmaya başladığı son 6 yıl ile karşılaştırıldığında 2011 yılında açığın finansmanı hâlâ umut verici değil.”
JP Morgan: Merkez, seçimden sonra faiz artırmaya başlar
JP Morgan, cari işlemler verisinin dış dengesizliklerin kesintisiz şekilde büyümeye devam ettiğini gösterdiğini ve bu durumun parasal ve mali sıkılaştırma ihtiyacını ortaya koyduğunu bildirdi.12 Haziran’da yapılacak seçimler öncesinde mali sıkılaştırma yönünde bir adım beklenmemesi gerektiğini belirten JP Morgan, Merkez Bankası’nın faiz artırımı yerine makro ihtiyati tedbirlere bağlı kalmaya devam edeceğini öngördüklerini vurguladı.
Bununla birlikte Merkez’in seçimler sonrasında geleneksel tedbirlere geri dönmesini ve faiz artırmaya başlamasını beklediklerini ifade eden JP Morgan, kısa vadede bankanın zorunlu karşılık oranlarında artırım yapmakla yetinmesinin muhtemel olduğunu kaydetti.
Dolar 1.58’e çıktı, borsa % 2.4 düştü
MART ayında cari açığın 9.77 milyar dolarla 8.2 milyar dolar olan piyasa beklentisinin oldukça üzerinde açıklanmasının ardından, piyasalar dalgalandı. Dolar/TL kuru veri öncesindeki 1.5600 seviyelerinden 1.5850’ye kadar yükselerek 22 Mart’tan bu yana en yüksek seviyesini gördü. 20 Şubat 2013 vadeli gösterge tahvilin bileşik faizi de yüzde 8.57’ye kadar çıktı. Cari açık şokundan, İMKB de nasibini aldı. Borsa dün yüzde 2.4 gerileyerek 65 bin 643 puandan kapandı.