Dünyayı saran 'Dev' endişe

Dünya Çin'de iki haneli büyüme rakamları duymaya alışmıştı. Ancak Avrupa ve ABD borçlarıyla uğraşmaya başlayınca Çin baş döndüren ekonomik büyümesini sürdüremedi. Ucuz kredinin tetiklediği büyüme artık yavaşlıyor. Çin'deki yavaşlamanın etkisi çok uzaklara uzanacak. Çin ekonomisi yılın üçüncü çeyreğinde art arda yedinci çeyrek dönem yavaşladı. Çin'in geçen çeyrek kaydettiği yüzde 7.4'lük büyüme gelişmiş ülke standartlarına göre hızlı olsa da, bu oran 2010 yılı başlarında yüzde 12 büyümeyi başarmış bir ülke için ciddi bir ekonomik yavaşlama anlamına geliyor. Evrim Küçük’ün Dünya’daki haberine göre Çin'in hız kesmesi birçok endüstri kolunu ve ülkenin ticari ortaklarını çeşitli düzeylerde etkisi altına aldı ve son aylarda özellikle Avrupa'nın borç sorunun çözülemediği ve Amerikan ekonomisinde işlerin iyi gitmediği bir dönemde yatırımcılar için daha büyük endişe kaynağı haline geldi.
78 ÜLKENİN EN BÜYÜK TİCARİ ORTAĞI
Çin'in küresel piyasalardaki ağırlığının son yıllarda ne kadar hızlı arttığına bakıldığında, yatırımcının Çin'deki yavaşlamanın başlıca kurbanları arasında olacağını söylemek çok da yanlış olmaz. İstatistiklere göre Çin şu an İngiltere ve ABD'nin toplam üretiminden yedi kat fazla çelik üretimi gerçekleştiriyor. Bir başka deyişle Çin, dünyanın çelik üretiminin yarısından fazlası karşılıyor. Ülkenin küresel demir cevheri ithalatındaki payı 1990'ların başındaki yüzde 10'lardan şu an yüzde 65'e çıkmış durumda.
Çin'in azalan talebine karşılık, demir cevheri, bakır ve kömür gibi emtia ürünlerinin fiyatında bu yıl düşüşler yaşandı. Bu da emtia üreticisi ülkeler Avustralya, Brezilya, Endonezya ve Afrika'daki bazı ülkelerin ekonomileri üzerinde baskı yarattı. Credit Suisse'den Ric Deverell, Financial Times Gazetesi'ndeki açıklamasında, demir cevheri ve diğer hammadde fiyatlarının uzun vadede şu anki seviyelerinin altına ineceği öngörüsünde bulundu. Deverell, Çin'in alımlarının azalmasının etkisiyle 2015'te demir cevheri fiyatının 70 dolar/ton düzeylerine gerileyeceğini öngördü.
Çin, daha büyük bir yelpazedeki ürünler ve ihracatçılar için de giderek daha büyük önem kazanıyor. IMF'nin verilerine göre Çin, küresel gayrisafi yurtiçi hasılanın yüzde 55'ini oluşturan 78 ülkenin en büyük ya da ikinci büyük ticari ortağı konumunda. 2000 yılında Çin, dünya ekonomik üretiminin yüzde 15'ini gerçekleştiren 13 ülkenin birinci ya da ikinci ticaret partneriydi. Çin'de ekonomik büyük aşamalı olarak yavaşlıyor fakat yatırımlarda ve altyapı harcamalarındaki azalma, özellikle Japon ve Alman şirketlerin güçlü varlık gösterdiği makine ve sermaye ürünleri talebinde düşüşe yol açıyor.
DEMİR CEVRİ 50 DOLARA DÜŞEBİLİR
Yale Üniversitesi öğretim görevlisi Vikram Mansharamani bir makalesinde, Çin'deki yavaşlamanın ne gibi sonuçlar doğuracağını söylüyor. Son yıllarda Çin; çelik, çimento, alüminyum, demir cevheri gibi birçok emtianın tüketiminde aslan payına sahipti. Şimdi ise talep azalıyor. Çin'in limanlarında ve depolarında stoklar oluşmaya başladı. Çin'in tedarik zincirinin bir halkası olan ülkeler, Çin'de talebin azalmasından dolayı sıkıntıya düşmeye başladı. Mansharamani'ye göre, gelişmekte olan ülkeler ayrıştıklarına dair tartışmalarına rağmen Çin'deki yavaşlamanın olumsuz etkilerini kaçınılmaz bir şekilde hissedecekler.
İnşaat patlaması döneminde Çin endüstriyel metal piyasasında ağırlığını koydu. Çin'in bazı endüstriyel emtia ürünlerindeki talebinin boyutları Çin'in neden bu kadar büyük etki yarattığını ortaya koyuyor; 2011'de çimento ve demir cevherinde küresel talebin yüzde 60'ndan fazlası Çin'den gelirken, çelik ve alüminyum talebinin en azından yüzde 40'ı yine Çin kaynaklıydı. Son yıllarda Çin'in yarattığı büyük talep, bu talebin devam edeceği beklentisinin de eklenmesiyle, birçok madencilik şirketinin dev projelere imza atmasına yardımcı oldu. Fakat Çin'in talebinde meydana gelen azalma ve bunun yanında artan arzın emtia fiyatlarını aşağı çekeceği belirtiliyor. Örneğin 2007 yılında fiyatı 50 dolar olan demir cevherinin tonu 2011'de 200 dolardan satıldı, son haftalarda ise yarı yarıya azalarak 110 dolara kadar gevşedi. Eğer Çin'de inşaat balonu patlarsa bu emtia piyasaları için bir şok olabilir ve demir cevheri fiyatlarında 50 dolar dönemine geri dönebilir. Çin'in her ne kadar reel ekonomilerinin iç tüketim sayesinde ayrıştığına inanılsa da gelişmekte olan ülkelerin piyasalarını da vuracağı kesin. Zira analistler Çin, Rusya, Tayland ve Hindistan gibi ülkeleri 'gelişmekte olan ülke' olarak sınıflandırıyor ve birindeki olumsuz gelişmeler diğerlerine de sirayet ediyor.