Döviz rezervi ne kadar olmalı?

İsrail Merkez Bankası'nın başında IMF eski başkan yardımcısı Stanley Fisher bulunuyor. Hatırlanacaktır Fisher, 2001 krizinde Türkiye'nin stand-by programını hazırlayıp uygulayan IMF ekibinin de başındaydı.
2010 ekim ayında Stanley Fisher, Euromoney dergisi tarafından yılın merkez bankası başkanı seçildi.
Peki Fisher niye yılın merkez bankası başkanı seçildi? Seçildi, çünkü İsrail Merkez Bankası 2010'da döviz rezervlerini hızla artırarak 70 milyar dolara yükseltti.
Oysa incelendiğinde, İsrail'in bu kadar rezerve ihtiyacı yok gözüküyor.
Zira tahminlere göre, İsrail'in 2011 yılı milli gelir rakamı 227 milyar dolar olacak. İsrail'in döviz rezervlerinin milli gelire oranının yüzde 30'a yaklaşması demek bu. Bu oran, yüksek bir döviz rezervi sayılıyor. Tabii bu yüksek döviz rezervleri de akıllara bazı soruları getiriyor.
Bu soruları Newsweek dergisi Kudüs Büro Şefi Dan Ephron, Stanley Fisher'e sormuş ve aldığı cevap kuşkuları gideceğine yeni kuşkuları doğruluyor.
Dan Ephron, Başkan Fisher'e "İsrail Merkez Bankası'nın döviz rezervlerini önemli miktarda artırması bazı yorumcularca İsrail'in İran'la savaşa hazırlığı olarak değerlendiriliyor, ne diyorsunuz?" sorusunu soruyor. Fisher'in cevabı şöyle: "Hayır bu değil ama bazı gerçekler var.
Bir ülkenin ne kadar döviz rezervine ihtiyacı olduğunun standart ölçüleri var. Biz global krizde ne kadar ihtiyacımız olduğunu belirleyerek ek rezerv oluşturduk. İkinci olarak İsrail'in özel bir jeopolitiği var. 60 yıldır İsrail pek çok ülkeyle savaşa girdi, eğer yeniden aynı koşullar olursa, döviz ihtiyacımızın ne olacağını da dikkate aldık" diyor.
Fisher, cevabının ikinci kısmında, yakın dönemde bir savaş olasılığını dikkate alarak döviz rezervlerini hızla yükselttiğini kabul ediyor.
Gelelim Türkiye'nin döviz rezervlerine...
Bizim Merkez Bankası, Stanley Fisher'in İsrail için uyguladığı "standart döviz rezervi" hesabını dikkate alırsa, Türkiye'nin 2011 için belirlediği 781 milyar dolarlık milli gelir tahminine göre döviz rezervlerini 234 milyar dolara çıkarması gerekiyor ki... Şu anda bizim Merkez Bankası'nın döviz rezervleri 79.7 milyar dolar civarında bulunuyor.
Fisher Türkiye ekonomisini de iyi bilen bir iktisatçı. Cumhuriyet tarihinin en büyük krizine de tanıklık etmiş biri... "Biz ne kadar döviz rezervi tutmalıyız?" sorusunu, dünyada 2010'un merkez bankası başkanı seçilen Fisher'e sormakta fayda var.

SÜLEYMAN YAŞAR - SABAH