Dağıtım ihaleleri için son gün

Elektrik dağıtım bölgelerinin nihai pazarlık görüşmelerinde rekor teklifler veren firmaların ödeme yapmaması nedeniyle devri gerçekleştirilemeyen 5 elektrik dağıtım bölgesinde, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) tarafından, ikinci en yüksek teklifi veren firmalar sözleşme imzalamaya davet edilmiş ve 29 Eylül'e kadar süre tanımıştı. Firmalara tanınan süre bugün sona ererken, firmaların ek süre talep etme hakkı bulunuyor.
"İHALEYİ ALALIM SONRA BAKARIZ MANTIĞI"
Konuyla ilgili olarak, Bloomberg HT'de soruları yanıtlayan Enerji Yatırım Uzmanı Cengiz Güneş, şu bilgileri verdi: "Firmalar aslında finansman çalışmalarını önceden yapmaları gerekirken, maalesef "İhaleyi alalım, daha sonra bu finansmanı yaparız" şeklinde bir yaklaşımla işe girdiler. İkinci olarak firmaların saha yaklaşım çalışmalarını yapmadıklarını görüyoruz. Üçüncü olarak, firmaların bölgelerle ilgili tarifelerin oluşumu olsun, devirle ilgili hukuki girişimler olsun, bunlarla alakalı çok detaylı çalışmadıklarını ve sadece "Devletin verdiği dağıtım bölgesidir, bu ihale mantığı" şeklinde düşündüler. İlk ihalelerde verilen tekliflerde abone başı değerler 300- 450 dolar bandıydayken son ihalelerde 800 dolarlara çıkan tutarlar söz konusu oldu. Burada ihale psikolojisi ile bu rakamlara çıktığınızda normalde 7 senede dönecek bedelin, 19 senede dönmesi gibi bir konuyla karşı karşıya gelindi. Bu durumda da bankaların bunu finanse etmesi güçleşti. Özelleştirme İdaresi'nin bir strateji hatası var. Son çıkan bölgeler büyük bölgelerdir. Bu bölgelerin hepsinin aynı anda çıkarılması ve devir bedeli ödemesiyle ilgili bir düzenleme de bu işi bu noktaya getirdi."
"TÜRKİYE İÇİN ZAMAN KAYBI"
Güneş, şöyle sözlerini sürdürdü: Finansal piyasaların giderek bozulması, doların artması- devir bedeli dolar cinsinden ödeniyor halbuki firmaların geliri TL cinsinden- burada da büyük bir kur riski olduğunu görüyoruz. Bir nokta da şu: Yine aynı firmaların aynı bölgelere teklif verdiğini görüyoruz. Bir bölgede teklif veren firmanın, diğer bölgede ikinci, başka bir bölgede üçüncü olduğunu görüyoruz. Birincinin teminatı yandıktan sonra, ikinciye gittiğinizde de bu firmaların hepsi aynı bankalara gitmektedir; yani yerli bankalara gitmektedir. Bu işin içinde yabancı yoktur. Yerli bankalara gidildiğinde de hem bankaların limitleri hem de firmaların limitleri, sınırlardadır; doludur. Böyle bir finansman yoktur. Devri yapılmayan bölgelerin toplam bedeli 10 milyar 880 milyon dolar. Böyle yüksek fiyatı piyasadan temin etmeniz mümkün değil. Bu yüzden konsorsiyum olarak hareket ediyorlar. Bundan sonra Özelleştirme Yüksek Kurul Kararı gereği diğer firmalara bu bölgelşere teklif edilecektir. Aynı bölgelere aynı firmalar teklif verince iş satranç oyununa dönmüştür. Bu bir zaman kaybıdır Türkiye açısından. Üretim yatırımlarının finanse edilmesi, dağıtım bölgelerindeki kayıp- kaçağın önlenmesi gecikmeye uğramaktadır. Özelleştirmenin zamana yayılması gerekir. Aksi takdirde tıkanıklığın olacağı önceden de belliydi."
EK SÜRE TALEP EDERLERSE KASIMI BULACAK
Firmaların ek süre talep etme hakkını kullanması durumunda, sözleşmelerin imzalanması da Kasım sonunu bulacak. İstanbul Anadolu Yakası, Boğaziçi, Toroslar, Gediz ve Trakya elektrik dağıtım bölgelerinde, ikinci en yüksek teklif veren firmalarla sözleşme imzalanması halinde, 9 milyar 12 milyon dolarlık özelleştirme geliri elde edilecek.
İstanbul Anadolu Yakası, Boğaziçi, Toroslar, Gediz ve Trakya Elektrik Dağıtım bölgelerinde, nihai pazarlık görüşmelerinde en yüksek teklif veren firmalar tanınan süre içinde (31 Mayıs 2011), ihalede teklif ettikleri bedelin yüzde 2'si olan geçici teminatları yatırmamıştı. ÖİB, firmaların talebi üzerine, yüzde 2 teminat şartı getirerek süreyi uzatmıştı.
30 Haziran son gün olarak belirlenen ek süre sonunda, ek geçici teminatlar yatırılmamış ve firmalar tekrar ek süre talebinde bulunmuş ve ÖİB de 25 Temmuz'a kadar süreyi ikinci kez uzatmıştı. Ancak, söz konusu ihalelerde en yüksek teklif veren firmalar ek geçici teminatlarını yine yatırmamaları üzerine ÖİB, ihalelerde en yüksek teklif veren firmaların toplam 75 milyon dolar tutarında geçici teminatını irat kaydetmişti. ÖİB, bir sonraki teklif sahiplerini, söz konusu bölgelerde sözleşme imzalanması için davet etmişti.
"SÜRECİN DAHA FAZLA UZAMAMASINI TEMENNİ EDİYORUM"
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, elektrik dağıtım ihaleleriyle ilgili, özellikle piyasanın serbestleşmesiyle alakalı dağıtım ve üretim şirketleriyle ilgili bir takvim bulunduğunu belirterek, ''Bu takvimin çok fazla etkilenmemesi lazım ki biz kanunla ortaya koyduğumuz tarihlere uyabilelim. Ben sürecin çok fazla uzamamasını temenni ediyorum'' dedi.
Elektrik dağıtım ihalelerinde en yüksek ikinci teklifi veren firmalara tanınan sürenin bugün sona ereceğinin hatırlatılması üzerine Bakan Yıldız, konuyla ilgili dün bir toplantı yaptıklarını bildirdi.
''Finansmanı tedarik edenler olduğu gibi edemeyenlerin de olduğunu biliyorum'' diyen Yıldız, ÖİB'nin gelişmeleri kamuoyu ile paylaşacağını söyledi. Yıldız, konuyla ilgili şu değerlendirmelerde bulundu:
''Özellikle piyasanın serbestleşmesiyle alakalı, dağıtım ve üretim şirketleriyle alakalı bir takvimimiz var. Bu takvimin çok fazla etkilenmemesi lazım ki biz kanunla ortaya koyduğumuz tarihlere uyabilelim. Çok fazla uzamasını ben temenni ediyorum. Firmaların da bu konuda iradelerini daha hızlı ortaya koymalarını özellikle tavsiye ediyorum sektör için. Bir kısım aktörler, bir kısım oyuncular yeni girebilir. Bir kısım oyuncular devreden çıkabilir. İsimler bizim için ikinci planda. Önemli olan verdikleri taahhüttür, arkasında durabilecekleri bir yapıyı oluşturmuş olmalarıdır. Sağlam bir sistem kuracağız. Bugün karar veriyoruz, ama 2036 yılına kadar sürecek bir sistemin temelini atmış oluyoruz. Çalışmalarıyla, teknolojik girişimleriyle, rekabetçi ortamla, verecekleri hizmetlerle bütün bu sistemi doğru kurmamız lazım. 1 ay geç olabilir, 3 ay geç olabilir ama sonunda 2036'ya kadar hizmet verecek bir yapıyı sıhhatli bir şekilde kurmamız lazım.''