Çok ortaklı 23 şirket Aralık’ta İMKB’de

İMKB Başkanı Hüseyin Erkan, bu yıl sonuna kadar kendileri için hazırlanmış bir platformda çok ortaklı şirketlerin borsada işlem görmeye başlayacağını söyledi. Erkan, proje hakkında bilgi verirken Serbet İşlem Platformu’nun ilk etapta 23 üyesinin olacağını bildirdi. 
Türkiye Borsası projesini dünyanın büyük borsalarının da küçük borsalarının da dört gözle beklediğini ifade eden Hüseyin Erkan, halka arzlarda şimdiye kadar gelinen durumdan memnun olduğunu söyledi. Erkan, “Kapanış seansı çalışmaları da sürüyor” dedi.
Hüseyin Erkan, hisse senedi reposunda vergi belirsizliğini kaldırmak için Maliye ile görüştüklerini, emir iptalinde istismarı önlemek için bazı kararlar aldıklarını da anlattı. Erkan, emir iptali için yeni bazı kararlar almaya hazırlandıklarını da aktardı. 
İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) Başkanı Hüseyin Erkan, çok ortaklı şirketlerin işlem göreceği Serbest İşlem Platformu’na ilişkin tamamlandığını belirterek 200’den fazla şirket arasından ilk etapta seçilen 84 şirketin listesinin geldiğini anlatarak “Bunların arasından da 23’ü süreci tamamlamak üzere. Biz bu şirketlerle aralık ayından itibaren işlemlere başlamayı planlıyoruz” dedi. Nitekim Sermaye Piyasası Kurulu’da bu 84 şirketin 62’si ile ilgili kararını açıklarken 23 şirketin adını da verdi.
İMKB Başkanı Hüseyin Erkan ile borsanın projelerini, 2012 planlarını, kamunun attığı son adımı konuştuk. İMKB’nin çok yakın bir zamanda hayat bulacak son çalışması ise çok ortaklı şirketler üzerine. Erkan, halka açık olup da işlem görmeyen şirketler için SPK tarafından İMKB’de bir imkan sunulması istendiğini hatırlatarak “Bizde halka açık şirketlerden borsada işlem görmeyenleri kısaca ‘SİP’ dediğimiz Serbest İşlem Platformu’nda işleme açacağız. Çalışmalar bitti. Pazar kabulü ya da kota almada olduğu gibi bir inceleme yapmıyoruz. Dolayısıyla bu şirket borsada işlem görmeye hazırmıdır veya görebilir mi tartışmasına girmeden tamamen SPK’nın bize vermiş olduğu talimat ile faaliyete geçireceğimiz bir platform. 200’ün üzerinde şirket arasından yaklaşık 80 şirketin listesi geldi. Bunların arasından da 23’ü süreci tamamlamak üzere. Biz bu şirketlerle aralık ayından itibaren işlemlere başlamayı planlıyoruz” açıklamasında bulundu. Erkan DÜNYA’ya şunları anlattı:
İMKB, KİT’LERDEN DAHA SIKI KURALLARA TABİ 
Aslında yapmak istediklerimizin çok azını gerçekleştirebildik. İMKB’nin tabi olduğu hukuk ve hukuk belirsizliği çerçevesinde çok da hızlı adımlar atılamıyor, karar alma süreçlerinde sorunlar yaşanıyor. Özellikle satın almalarda Kamu İhale Kanunu’nun en sıkı ve en dar kapsamdaki uygulamasına tabiyiz. Acil bir durumda sınırımız 35-36 bin lira. İMKB, bir KİT olmamasına rağmen KİT’lere göre bile çok daha sıkı kurallara tabi. KİT’ler aşağı yukarı 5 milyon TL ye kadar kendi faaliyetleri ile ilgili satın almalarda kamu ihale kanunu hükümlerine tabi değiller, pazarlık usulü ile satın alma yapabiliyorlar. Ama inşaat işlerinde kamu ihale kanuna tabiiler. Böyle bir rahatlama bile İMKB’nin önünü çok açardı.
‘İMKB’NİN DÖNÜŞÜMÜ NASIL OLMALI’YI ÇALIŞTIK
İMKB’nin hukuki statüsünün netleşmesi ve anonim şirkete dönüştürülmesi konusunda kendi dönemim içinde ciddi adım atılıp da bunun sonucunu görebilmeyi çok isterdim. Hakikaten başka türlü İMKB’nin rekabet edebilmesi mümkün değil. Bununla ilgili çalışmalarda yaptık. İMKB olarak çeşitli danışmanlıklar aldık. Bu çalışmalarımızı hem SPK ile hem de bakanlığımız ile önümüzdeki günlerde paylaşacağız. İstanbul Üniversitesi’nden de bir çalışma istedik. Önümüzdeki günlerde bize teslim edilecek. Ayrıca bir uluslararası danışmanlık firmasından bu dönüşüm nasıl olmalı, ne gibi alternatifler olabilir temalı bir çalışma istedik. Onlarda çeşitli modeller üzerinde çalıştılar, dünya örneklerini inceledikler. Projelerden biri anonim şirketleşme konusu.
TÜRKİYE BORSASI PROJESİ’NE DÜNYA DÖRT GÖZLE BEKLİYOR
Ayrıca çok yapmak istediğim bir projede İstanbul’u ve İMKB’yi bir üs, bir emir dağılım merkezi, haline getirmek. Böyle bir emir dağılım sistemini Türkiye’de kurabilmek için bir çok borsa ile ciddi görüşmelerimiz oldu ve birkaç alternatifi de çalışıyorduk. Yıl sonuna kadar bunları sonuçlandırmayı planlıyorduk. Yeni gelecek olan yönetime bunu hazır bir paket olarak vereceğiz. Bu bağlantı merkezi ile dünyanın büyük borsalarından gelecek emirleri İMKB’ye, VOBAŞ’a, İAB’a ileride kurulacak olan enerji borsasına veya ürün ihtisas borsasına dağıtmak için bir sistem alt yapısı kuruyoruz. Burada Takasbank ve MKK’yı da bu emir dağılım platformuna dahil edip bölge borsaları ile tam bir entegrasyon sağlamayı amaçlıyorduk. Başkanlığını yaptığımız Avrasya Borsalar Federasyonu içerisinde bir çok borsa bu projeyi dört gözle bekliyor. Büyük borsalar İMKB üzerinden bu borsalara ulaşmanın daha sağlıklı olacağını düşünüyor.
HALKA ARZ BAŞARISINDAN MEMNUNUM
Halka arz seferberliği bizim için çok önemliydi. Hakikaten Türkiye’deki ticaret ve sanayi odaları ile güzel bir sinerji oluşturduk. Dolayısıyla halka arz seferberliğinden ve geldiğimiz aşamadan memnunum. 2 sene üst üste toplam 50 civarı şirket geldi. Bu yıl sonuna kadar 3 şirket daha gelecek gibi duruyor. Buna ilaveten sadece bu yıl 40 tane özel sektör tahvilleri halka arz edildi. 140’a yakın varant çıktı. Borsa yatırım fonu ve yapılandırılmış ürünler geldi. Fakat burada sadece biz değil SPK’nın da çok büyük çalışmaları oldu. Onların yardımı olmaksızın bunların olması mümkün değildi.
KAPANIŞ SEANSI ÇALIŞMASI YAKINDA BİTER
İşlem sisteminde yaptığımız değişikliklerde çok önemli bizim için. Sürekli müzayede sistemimiz vardı, piyasa yapıcılığı sistemini de getirdik. Likiditesi düşük C Grubu hisselerde tek fiyat belirleme seanslarını da devreye soktuk. Açılış seanslarını getirdik. Şimdi kapanış seansı üzerinde çalışıyoruz. Önümüzdeki birkaç ay içinde kapanış seansı çalışması bitecek. Gün sonu kapanış fiyatları en son işlem fiyatlarından oluşuyor. Bu çok sağlıklı değil. Gün sonunda, son 10 dakikada, bir müzayede yaparak kapanış fiyatlarını belirleyeceğiz. Özellikle ileride vadeli ve opsiyon kontratları da devreye girdiğinde kapanış seansı ile belirlenen fiyatlar çok daha sağlıklı olacak. Ayrıca, fiyat adımlarını düşürdük. Eski tahta sisteminden gelen, elektronik ortama aynen taşınan ve taraf bilgilerini gösteren sistemi de kaldırdık. Belli aracı kuruluşlar kullanılarak, yabancı yatırımcı görünümü verilerek piyasa yönlendirilmeye çalışılıyordu.
EMİR İPTALİNDE İSTİSMARI ÖNLEYECEK ADIMLAR GELECEK
Emir iptali yapmayan tek borsa biz kalmıştık.Kaldırdık. Manipülasyon işlemleri özellikle mahkemeye götürüldüğünde ‘emir iptal edemiyordum onun için kendimden kendime işlem yaptım’ savunması ile karşı karşıya kalıyorduk. Davalar genellikle sonuçsuz kalıyordu. Şimdi de bazı istismarlar olmuyor mu? Oluyor. Ama baktığımızda emir iptalleri toplam emirler içinde yüzde 8-9’lara geliyor. Parasal değer olarak da yüzde 12 civarında. Emir iptalinin aşırı kullanımını da caydırmak için önce borsa payının dörtte birini alarak maliyet getirdik. Ardından baktık en çok emir iptali en iyi fiyattan oluyor o zaman dörtte biri değil tamamını alalım dedik. O da şu anda devreye girdi. Bunu da yeterli görmedik ve şimdi emir iptalinde istismarı engelleyecek yeni yaptırımlar üzerinde çalışıyoruz.
3 KARAR VOLATİLİTEYİ AZALTTI
Emir iptali, tarafların gösterilmemesi ve fiyat adımlarının daraltılması uygulamaları birer hafta arayla devreye girdi ve fiyat dalgalanmaları yüzde 15 civarında düştü. İşlem hacminde de ilk 3 ayda yüzde 60 civarında artış gördük. 8 aylık dönemde yüzde 30 ve bir yıllık dönemde de yüzde 10-12 civarında bir artış var. Gelişmiş ülkelere kıyasla İMKB Hisse Senetleri Piyasası’nda artış var.
İMKB’DE ÜCRETLER YÖNETMELİKLE BELİRLENMİŞTİR
Bu yönetmeliklerle ve toplu iş sözleşmeleri ile belirlenmiş bir konudur. İştiraklerden alınan gelirlerde yönetmeliklerle belirlenmiş sınırları var. Bunu aşamıyorsunuz. Kurum fazla ödediğinde sınırı aşan kısım borsaya gelir kaydediliyor. Ancak şu anda basına yansımış rakamlar son derece abartılı ve gerçeğe dayanmıyor. Bu konu kişiselleştirilerek kurum ve bizden sonra gelecek yönetim kadroları yıpratılıyor. İMKB’nin insan yetiştirmesi, bir okul olması önemli. Yetişmiş insan gücümüzü de muhafaza edebilmemiz için ücretlerin de rekabetçi olması lazım.
YENİ YAZILIMDA HIZIMIZ MİKRO SANİYELERLE ÖLÇÜLECEK
2012’de ciddi yatırımlar planladık. Gerek mevcut binamızda gerek Ataşehir’de yapılması gereken yatırımlarımız var. Bunların çalışmalarının 2012’de başlamasını umut ediyorum. Ayrıca yepyeni bir alım satım yazılımı üzerinde çalışıyoruz. Hisse senetleri piyasası, tahvil ve bono piyasası ve türev piyasasını kapsayan yepyeni çok hızlı çalışacak bir yazılım üzerinde çalışıyoruz. Buna şimdilik yeni nesil yazılım adını veriyoruz. Tamamen Türkiye’de bizim ekibimiz tarafından yazılıyor. Ara yazılım aldığımız başka kurumlarda var. Fakat fikri mülkiyeti İMKB’ye ait olacak. Bizim şu anki hızlarımızı belki 10’a 20’ye katlayacak hızda çalışacak ve kullanımı kolay bir yazılım olacak. Yeni yazılımımız 4 ay içerisinde teste hazır olacak. 6-7 aylık bir test döneminden sonra 2012 sonbaharında devreye alınmasını planlıyoruz. İşlem hızımız şimdi mili saniyelerle ölçülüyor yeni nesil sistem devreye girdiğinde hızımız mikro saniyelerle ölçülecek.
HİSSE SENEDİ REPOSUNDA MALİYE İLE GÖRÜŞÜYORUZ
Yeni projelerimiz arasında hisse senedi reposu var. Hisse senedinde alım – satımda, vadeli ve opsiyon işlemlerinde vergi yok. Ama tahvil reposunun kendisinde vergi olduğu için bir belirsizlik var. Bu soru işaretlerini Maliye ile açığa kavuşturmaya çalışıyoruz.
POLONYA BORSASI ÇOK ÖNEMLİ BİR ÖRNEK
İMKB Başkanı Hüseyin Erkan, yayınlanan kanun hükmünde kararnameyi çok pozitif bir karar olarak nitelendiriyor. İMKB’nin KİT’lerin tabi olduğu kısıtlamaların dışında tutulması gerektiğine inanan Erkan, borsanın stratejik rekabet gücünün önemine değiniyor. Kararda ‘kamu olarak bu işe sahip çıkmak istiyoruz’ mesajının açıkça verildiğini kendisinin de bundan mutluluk duyduğunu ifade eden Erkan, İMKB’nin tüm dünya borsaları tarafından da yakından izlenen bir borsa olduğunun altını çiziyor. Ancak Erkan, İMKB için düşünülecek modelin önemine de ayrı bir vurgu yapıyor. Çünkü anonim şirketleşme başka, özelleştirme ise bambaşka bir konu. Özelleştirilirken modelin de çok önemli olduğunu varlık fiyatlarının düştüğünü kaydeden Erkan, tam bu noktada Polonya Borsası’nı da önemli bir örnek olarak sunuyor. Çünkü Polonya Borsası, platformunun büyük borsalardan biri tarafından alınmasına ‘hayır’ dedi. Bunun üzerine bugün Avrupa’nın en hızlı gelişen borsası konumunda olan Polonya Borsası halka arz edildi. Erkan, “Polonya’da milli sermaye piyasasını kendi bünyesinde tutma çabası çok güzel sonuçlar verdi. Aracılık faaliyetlerini sona erdirecek ya da sermaye piyasasını Türkiye’nin dışına taşıyacak bir sonuç oluşmamalı” dedi.
İKİZ MERKEZ AÇIKLAMASI YANLIŞ ANLAŞILIYOR
Erkan, İMKB nin Ataşehir’e taşınmasına karşı çıktıkları yönünde dolaşan açıklamaları sorduğumuzda ise “Asla böyle bir şeye karşı çıkmadık. Bu konuda benim ikiz merkez lafım yanlış anlaşılıyor. Bizim söylediğimiz teknik olarak bir yer daha lazım. Biz iki noktada birden olmak zorundayız. Ancak mevcut bulunduğumuz yeri tamamen terk edip iki ayrı yer aramak teknik ve maddi bir çok sorun yaratır. İkiz merkezden kastımız şu; aynı anda teknolojik tabiri ile sıcak olarak birbirine eşdeğer operasyon merkezi. Ben sadece teknolojik bir ihtiyaç olarak bunu söylüyorum. Piyasada belirsizliğe neden olur. Şimdilik mevcudu koruyup, ikinci merkezi öyle devreye almak çok daha sağlıklı olacaktır. Daha sonra gerekirse mevcut yerimizle ilgili olarak farklı opsiyonlarda devreye girebilir. Avrupa yakasında ya da Anadolu yakasında birinden birinde sorun olduğunda diğerine hiç kimsenin ruhu duymadan bizim otomatik geçebilmemiz lazım. Mevcut bina bizim için bir vitrin. Ataşehir’deki İstanbul Finans Merkezi’nde bizde yerimizi alacağız. SPK, Takasbank, MKK, VOBAŞ gibi kurumlarımızla birlikte hareket ederek Ataşehir için planlar yapmıştık. Bu ulusal projeye İMKB sonuna kadar destek verecektir. Ayrıca bizim olağanüstü bir yedek merkeze daha ihtiyacımız var. Orası Ankara, Konya ya da Çankırı gibi depreme dayanıklı ilerden biri olabilir. Bu olağanüstü yedek merkezimizi de bütün sermaye piyasası kurumları için düşünüyoruz” yanıtını verdi.
BİR B PLANIM YOK
“Ben gerçekten sermaye piyasasına profesyonel hayatımda çok yer vermiş bir insanım. Türk sermaye piyasasının gelişmesi için elimden gelen her görevi yapmaya hazırım. Eğer böyle bir takdir olursa tabii ki onu olumlu değerlendiririm. Farklı bir seçim olursa da ben yine de elimden geleni her türlü desteği dışarıdan vermeye de hazırım. Bu bilgi birikiminin Türk sermaye piyasası için kullanılmasını çok arzu ederim. Normalde görev sürem 2012 Kasım’ında bitmesi gerekiyordu. Onun için herhangi bir B planım ya da hazırlığım yok.
Deutsche Börse, Türkiye’de ofis açmaya hazırlanıyor
Başkan Hüseyin Erkan ile Deutsche Börse’yi de gezdik. Deutsche Börse, Frankfurt’un en işlek caddesinde yer alan tarihi binasını vitrin olarak kullanıyor ve binada görsellik ile teknoloji iç içe geçirilmiş. Frankfurt’un merkezindeki tarihi binasını ziyaretçilere açan Alman Borsası, bazı aracı kurum temsilcilerinin yer aldığı ve medyanın da yayın yapabildiği bir platform hazırlamış. Borsanın asıl yönetim merkezi bu binaya 30 km uzakta. 3.500 kişinin çalıştığı borsanın tarihi binası ziyaretçilere adeta bir görsel şölen sunuyor. Aynı ABD’deki yıldızlar kaldırımı gibi ziyaretçilerin yürüdüğü bir koridorun ‘tabanını’ tüm hisse senetlerinin yer aldığı bir platforma çevirmiş. Bizler üzerinde yürürken DAX’ın yüzde 2’den fazla kaybı vardı ve BMW, MAN gibi şirketlerin hisseleri de düştüğü için koridorun tabanı boyunca kırmızı ışıklar yanıp sönüyordu. Platformda bir hisse senedi düştüğünde kırmızı, yükseldiğinde yeşil ışıklar yanarak ziyaretçilerin yürüdüğü yolu aydınlatıyor. Ziyaretçilere bilgi veren Alman Borsası yetkilileri İstanbul’da Deutsche Borsası’nın bir temsilcilik ofisini açma niyeti olduğunu da aktardı. Alman Borsası’nın vitrin olarak kullandığı binasında işlem hacminin yüzde 1.5’i geçiyor. Kalan yüzde 98 elektronik ortam Xetra’dan, yüzde yarımlık pay ise yerel borsalarda yapılan işlemlerden oluşuyor. İMKB, Deutsche Börse ile ortak endeksler üzerinde çalışıyor ve ortak endekslerin ardından çeşitli yapılandırılmış ürünler çıkartılacak. İMKB’nin Deutsche Bank ile yapacağı çalışma ise özellikle Almanya’da yaşayan Türklere yönelik bazı ürünlerin çıkartılmasını içeriyor.
Çinliler İMKB’de kote olabilirmiyiz diye sordu
İMKB yetkililerine en çok sorulan sorulardan biri ‘size nasıl kote olabiliriz’di. Uzakdoğu ve Asyalı temsilciler İMKB’ye gelmenin yollarını ararken bu şirketlerin özellikle Çinli şirketlerin kendi borsalarında açılmak için sıra beklemek yerine diğer ülke borsalarında arz yapmaya çalıştığını da öğrendik. İMKB ise kote olmak isteyen yabancı şirketten önce kendi ülkesinde arz yapma şartı arıyor.
Ece Ceyhun/Dünya