Cari açık yılı rekorla kapadı

Cari açık 2011 yılında, bir önceki yıla göre 30 milyar 446 milyon dolar (yüzde 65.3) artarak, 77 milyar 89 milyon dolarla rekor seviyeye ulaştı. Bu gelişmede dış ticaret açığının 32 milyar 973 milyon dolar tutarında artarak 89 milyar 418 milyon dolara ulaşması etkili oldu.
Öte yandan cari açık, Orta Vadeli Program’da (OVP) 2011 için öngörülen 71.7 milyar dolarlık hedefi aşmış oldu. OVP’de cari açık hedefi 2012 için ise 65.4 milyar dolar seviyesinde. Cari açık 2010’un tamamında 46.6 milyar dolar olmuştu.
Aralıkta % 12.8 geriledi
Cari işlemler açığı 2011 yılı Aralık ayında ise 2010 yılının aynı ayına göre yüzde 12.8 gerilemeyle 6 milyar 573 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Cari açık 2010 Aralık ayında 7.54 milyar dolar seviyesindeydi.
Merkez Bankası tarafından yapılan açıklamada, “2011 yılı cari işlemler hesabı, 2010 yılına göre 30.45 milyar dolar artarak 77.09 milyar dolar açık kaydetmiştir. Bu gelişmede dış ticaret açığının 32.97 milyar dolar artarak 89.42 milyar dolara ulaşması etkili olmuştur” denildi.
Yurtdışında yerleşik kişilerin yurtiçinde yaptıkları net yatırımlar (FDI), 2011’in tamamında 2010 yılına göre yüzde 74.1 artarak 15.73 milyar dolara yükseldi. FDI 2010 yılının tamamında 9.04 milyar dolar olmuştu. FDI, aralık ayında ise 2010 yılının aynı ayına göre yüzde 72 artarak 3.33 milyar dolar olurken, Kasım 2011’de 493 milyon dolar olarak gerçekleşmişti.
2010’da 2.73 milyar dolar olan net hata noksan kalemi, 2011 yılında 12.46 milyar dolar olurken, söz konusu kalemin toplam açığın yüzde 16.2’sini karşıladığı belirtiliyor.
7.58 milyar dolar çıkış
Yatırım geliri dengesinin altında yer alan doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda gerçekleşen toplam net çıkış, 2010’a göre 567 milyon dolar artarak 2011 yılında 7.58 milyar dolara yükseldi.
Yurtdışında yerleşik kişiler hisse senedi piyasasında aralık ayında 203 milyon dolar alıma rağmen 2011 yılında 986 milyon dolar net satım yapmış, aralık ayında 3.21 milyar dolar devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) alımıyla birlikte 2011 yılında 14.81 milyar dolar DİBS alımı gerçekleştirdi. Yurtdışında gerçekleştirilen tahvil ihraçlarıyla ilgili olarak bankacılık sektörü, aralıkta yapılan 129 milyon dolarlık ihraçla birlikte 2011 yılında 3.03 milyar dolar yurtdışında tahvil ihracı gerçekleştirdi.
12.4 milyar dolar kaynağı belirsiz para girişi
2010 yılında 2.73 milyar dolar olan net hata noksan kalemi, 2011 yılında 12.46 milyar dolar olurken, söz konusu kalemin toplam açığın yüzde 16.2’sini karşıladığı belirtiliyor. Verilere göre, kaynağı belirsiz para tutarı bir yılda yaklaşık 5 kat arttı. Uzmanlar, 12.4 milyar dolarlık para girişinin cari açığın finansmanında önemli kalemlerden birini oluşturduğuna dikkat çekti.
Uzmanlara göre, net hata noksan kalemindeki fazlalıkta bavul ticareti, turizm gelirlerinin yanı sıra yastık altından çıkan dövizin etkisi var.
Bankaların kullandığı net kredİ 12.1 milyar dolar
Bankaların net kredi kullanımı 2010’da 12.9 milyar dolar iken 2011 yılında 12.14 milyar dolar oldu. Diğer sektörler ise 2010 yılında 4.64 milyar dolar net kredi ödeyicisi konumunda iken, 2011 yılında 7.08 milyar dolar net kredi kullanıcısı oldu.
Finans hesaplarının son kalemi olan rezerv varlıkların içinde bulunan resmi rezervler aralıktaki 5.46 milyar dolar azalışla toplamda 2011’de 1.81 milyar dolar azaldı.
‘Yıllık bazda iyileşme var’
RBS Ekonomisti Timothy Ash, “Cari açık beklendiği gibi yüksek, yıllık bazda ılımlı iyileşme söz konusu. Açık 2011’de GSYH’nın yüzde 10’u civarında. Bu da cari açıktaki düzeltmenin yavaş ilerlediğini ve halen Türkiye’nin yumuşak karnı olduğunu gösteriyor. Bu yıl cari açığın 60 milyar doların üzerinde gerçekleşmesini bekliyoruz” dedi.
‘Açık son iki aydır düşüşte’
Akbank Ekonomik Araştırmalar tarafından yapılan cari açık değerlendirmesinde şöyle denildi:
“Cari açık TCMB’nin beklentilerine paralel son aylarda kısmen iyileşme gösteriyor. Yıllıklandırılmış cari açık ekimde 78.6 milyar dolara ulaştıktan sonra son iki aydır düşüşte. Ancak gerilemesine rağmen cari açık yine de yüksek seyrini sürdürüyor. 2011 yılı cari açığı milli gelirin yüzde 10’una tekabül edecek. 2012’de cari açığın 65 milyar dolar seviyesine gerileyeceğini değerlendiriyoruz. Gelişmiş ülke merkez bankalarının uyguladığı bol likidite politikalarının devam etmesi ve yüksek seyreden enerji fiyatları sebebiyle cari açık yüksek seviyelerde kalacaktır.”
Turizm gelirleri yüzde 10.6 arttı
Cari işlemlerle ilgili Merkez Bankası tarafından yapılan açıklamaya göre, hizmetler dengesi kalemi altındaki turizm gelirleri, 2010 yılına göre yüzde 10.6 artarak 23.02 milyar dolara ulaşırken, turizm giderleri yüzde 3.1 artarak 4.98 milyar dolar olarak gerçekleşti.