'Cari açık kademeli azalacak'

Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, cari açık konusunda, kredilerle ilgili alınması gereken tedbirlerin alındığını, döviz kuru ile ilgili bir sorun görmediklerini belirterek, ''Fakat yapısal unsurlarla ilgili tedbirler alınıyor. Onlar da vakit alıcı tedbirler. Dolayısıyla kademeli bir şekilde Türkiye'nin cari açığı azalacak bundan sonra... Ama şu anda tedirgin edici, yüksek seviyedeki cari açıktan bir yerde kurtulmuş oluyoruz. Yüzde 7-8 arasında bir yerde GSYH'ye oranla yılı tamamlayacak gibi görünüyor'' dedi.
Ekonomi Muhabirleri Derneği'nin (EMD) düzenlediği sohbet toplantısına katılan Başçı, küresel ekonomi ve Türkiye'ye yansımalarını içeren bir sunum yaptı.
Başçı, Avrupa'da yaşanan ekonomik gelişmeleri ''Avrupa'da finansal istikrarsızlık'' olarak değerlendirerek, Avrupa'daki belli başlı ülkelerin 10 yıllık tahvil risk primlerine bakıldığında faiz oranlarının Lehman krizi patladıktan sonra farklılaşmaya başladığına işaret etti.
İstihdam kayıplarında risk primlerindeki artışın büyük oranda etkili olduğunu ifade eden Başçı, risk priminin sadece finans sektörünü değil vatandaşları da ilgilendiren bir konu olduğunu söyledi.
Başçı, Türkiye'de de Lehman krizinden sonra risk primlerinin arttığını, bu artışın istihdama da yansıdığını belirterek, bu durumun hem Türkiye'de hem de yurt dışında çok kısa sürdüğünü dile getirdi.
''Risk primlerini düşürenler krizden daha erken çıkacak'' diyen Başçı, Türkiye'nin de bunun güzel bir örneği olduğunu vurguladı.
Türkiye'de kamu sektörünün borç yükünde, Lehman krizinde biraz yükselme olduğunu dile getiren Başçı, krizin kısa sürmesi, harcamaların kontrollü gitmesi ve vergi ayarlamalarının yapılmasıyla borç yükünün azalmaya başladığını vurguladı.
Kamu borç yükünün Yunanistan gibi ülkelerde yüzde 100'ün üzerinde olduğuna dikkati çeken Başçı, buralarla karşılaştırıldığında Türkiye'nin durumunun iyi olduğunu, ancak gelişmekte olan ülkelerle karşılaştırıldığında ortalarda bir yerde bulunduğunu kaydetti.
Türkiye'nin tarihinde görülmemiş derecede cari açığın yükseldiğine işaret eden Başçı, kademeli olarak cari açıkta düzelmeler görüldüğünü söyledi.
Kredilerle ilgili olarak alınması gereken tedbirlerin alındığını, döviz kuru ile ilgili bir sorun görmediklerini belirterek, ''Fakat yapısal unsurlarla ilgili tedbirler alınıyor. Onlar da vakit alıcı tedbirler. Dolayısıyla kademeli bir şekilde Türkiye'nin cari açığı azalacak bundan sonra... Ama şu anda tedirgin edici, yüksek seviyedeki cari açıktan bir yerde kurtulmuş oluyoruz. Yüzde 7-8 arasında bir yerde GSYH'ye oranla yılı tamamlayacak gibi görünüyor'' diye konuştu.
Türkiye, Avro tarafında pazar payı kaybetmedi
Türkiye'nin ihracatı hakkında da değerlendirmede bulunan Başçı, ihracatın çok fena gitmediğini, bunun nedeninin pazar ve ürün çeşitlendirilmesi olduğunu söyledi.
Başçı, Avro Bölgesi'ndeki risk primlerindeki artışla birlikte ithalat oranlarının düşmeye başladığına dikkati çekerek, Afrika, Ortadoğu ve Rusya'nın ithalatının artmaya devam ettiğini vurguladı.
Türkiye'nin Avrupa'da seviye olarak ihracatının yatay ve dalgalı olduğunu bildiren Başçı, ''İhracatta aslında seviye olarak bir çöküş yok. Hem de pay olarak bir kayıp aslında çok da fazla görünmüyor. Türkiye'nin Avro Bölgesi'nin ithalatındaki payı yüzde 1-1,5 arasında dalgalanıyor ve yatay bir seyir izliyor. Avro tarafında pazar payı kaybetmediğimiz anlaşılıyor'' diye konuştu.
Başçı, Merkez Bankası'nın son aylarda uluslararası resmi rezervlerinin arttığını belirterek, Türkiye'nin 2012 Haziran sonu itibariyle net uluslararası rezervlerinin 113,3 milyar dolar, altın rezervinin ise 15,5 milyar dolar olduğunu söyledi.
Ekonomi Muhabirleri Derneği'nin (EMD) düzenlediği sohbet toplantısına katılan Başçı, dünya ve Türkiye ekonomisi ile ilgili bir sunum gerçekleştirdi.
Başçı, 2012 Haziran sonu itibariyle Türkiye'nin net uluslararası rezervlerinin 113,3 milyar dolar olduğunu belirtti.
Türkiye'nin kısa vadeli dış borcunun da 144 milyar dolar civarında görüldüğünü ancak bunun 25 milyar dolar civarındaki miktarın Türk bankalarının yurt dışı şubelerine olduğunu, bunun dış borç olmadığını ve hesaptan düşüldüğünde Türkiye'nin 118,3 milyar dolar kısa vadeli dış borcu bulunduğunu kaydetti.
Son aylarda Merkez Bankası'nda uluslararası resmi rezervleri artırıcı adımlar atmaya başladıklarının altını çizen Başçı, ''Altın rezervi 15,5 milyar dolar civarında'' dedi.
''Problem var denilecek noktada değiliz''
Başçı, finans sektörü açısından, bankaların tahsili gecikmiş alacaklarının da önemli olduğuna işaret ederek, Lehman krizinden sonra bu alacaklarda artış olduğunu, şu anda firma kredilerinde tahsili gecikmiş alacakların Lehman krizinin öncesi rakamların bile altına ulaştığını dile getirdi.
Türkiye'deki borçluluk seviyelerine de dikkati çeken Başçı, hane halkının Türk bankalarına olan borçlarının Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya (GSYH) oranının yüzde 19 seviyesinde bulunduğunu, bu rakamın gelişmekte olan ülkelerin pek çoğunun altında olduğunu dile getirdi.
Başçı, firma kredilerine bakıldığında ise ülkeler arasında Türkiye'nin ortalarda bulunduğunu belirterek, burada da aşırı borçluluğun söz konusu olmadığını vurguladı.
Konut kredilerinin GSYH'ye oranının yüzde 6 civarında olduğuna dikkati çeken Başçı, ''Problem var denilecek noktada değiliz'' dedi.
''Net istikrarlı fonlama oranı üzerinde bir tartışma var''
Başçı, ''Basel III'' ile ilgili bilgiler vererek, şöyle konuştu:
''Nakit dengesi ile ilgili olan net istikrarlı fonlama oranı üzerinde bir tartışma var. Şu anda o, yüzde 100 netleşmiş değil. Orada temel hikaye şu, bankaların iki tür yükümlülükleri var. Bir tanesi çekirdek yükümlülükler yani mevduat, diğeri bankaların yabancı kaynaklarla borçlanması. Burada deniyor ki 'istikrarlı fonlama oranı yüksek olsun'. Henüz bu yüzde 100 netleşmedi, tartışmaya açıldı, özel sektörden görüşler alındı. Büyük ihtimalle önümüzdeki aylarda yavaş yavaş netleşecek.''
Basel III kapsamında yer alan kaldıraç oranının ve net istikrarlı fonlama oranının uygulama tarihlerinin uzun olduğunu, kaldıraç oranının dünyada 2018 yılında uygulanmasına başlanacağını, net istikrarlı fonlama uygulamasının da ileri bir tarihte başlayacağını dile getiren Başçı, Türkiye'nin başlangıç noktasının hem kaldıraç oranında hem de net istikrarlı fonlama oranında iyi bir seviyede olduğunu vurguladı.
Başçı, net istikrarlı fonlama için 2013 yıllarının başlarında adımlar atılabileceğine işaret ederek, ''Yavaş yavaş artık mevduata avantaj sağlayıcı, mevduat dışı yükümlülüklere bir miktar dezavantaj sağlayıcı, istikrarlı fonlama için çekirdek yükümlülükleri teşvik edici, ama çekirdek dışı yükümlülükleri hafif hafif caydırıcı kademeli küçük adımlarla bir takım tedbirler düşünülebilir. Bunu niyet beyanı olarak söylüyorum, açıklanmış bir politika metni değil ama o yönde de yavaş yavaş adım atsak iyi olur. 2018 için beklemeye ihtiyaç yok. İstikrarlı fonlamanın artırılması ve yabancı kaynakların caydırılması şeklinde olabilir'' diye konuştu.