Cari açık 2,97 milyar dolar

TCMB açıklaması: Bir önceki yılın Ağustos ayında 609 milyon ABD doları açık veren cari işlemler hesabı, bu yılın aynı ayında 2.966 milyon ABD doları açık vermiştir. Alt kalemler itibarıyla bakıldığında, dış ticaret açığının bir önceki yılın Ağustos ayına göre % 48 oranında artarak 5.735 milyon ABD dolarına ulaşması ve hizmetler dengesi kaleminden kaynaklanan net gelirlerin % 18,9 oranında azalarak 2.965 milyon ABD dolarına gerilemesi cari açığın artışında etkili olmuştur. Bu yılın Ocak-Ağustos döneminde cari işlemler hesabı, 27.978 milyon ABD doları açık vermiştir. Bu rakam 2009 yılının aynı döneminde 8.735 milyon ABD doları açık olarak gerçekleşmişti. Dış Ticaret Dengesi Bir önceki yılın ilk sekiz aylık döneminde 14.737 milyon ABD doları açık veren ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret dengesi, bu yılın aynı döneminde 32.037 milyon ABD doları tutarında açık vermiştir. Bu dönemde, bir önceki yılın aynı dönemine oranla ihracat (FOB) gelirleri % 12,9 oranında artarak 72.962 milyon ABD dolarına ve bavul ticareti gelirleri de % 2,7 oranında artarak 3.269 milyon ABD dolarına yükselmişken, altın dahil ithalat (CIF) harcamaları % 30,5 oranında artarak 114.878 milyon ABD dolarına ulaşmıştır. Parasal olmayan altın kaleminden kaynaklanan net girişler, bir önceki yılın Ocak-Ağustos dönemine göre % 89,6 oranında azalış göstererek 280 milyon ABD dolarına düşmüştür. Hizmetler Dengesi 2010 yılının sekiz aylık döneminde turizm gelirleri bir önceki yılın aynı dönemine oranla % 1,4 artarak 13.615 milyon ABD dolarına, turizm giderleri de % 17,9 artarak 3.095 milyon ABD dolarına yükselmiştir. Bunun sonucunda söz konusu dönemde, net turizm gelirlerinin 2009 yılının aynı dönemine oranla % 2,7 azalarak 10.520 milyon ABD dolarına düştüğü gözlemlenmektedir. Hizmetler başlığının diğer önemli bir kalemi olan taşımacılık kaleminde 2009 yılının Ocak-Ağustos döneminde 660 milyon ABD doları net giriş olmuşken, bu yılın aynı döneminde 424 milyon ABD doları tutarında net çıkış gerçekleşmiştir. Aynı dönem taşımacılık kalemi alt kalemler itibariyle incelendiğinde, navlun kalemindeki net çıkış bir önceki yılın aynı dönemine oranla % 81,6 oranında artarak 1.959 milyon ABD doları olurken, diğer taşımacılık kaleminde gerçekleşen net giriş % 11,7 oranında azalışla 1.535 milyon ABD doları olmuştur. Yurtiçinde yerleşik inşaat şirketlerinin yurtdışında gerçekleştirdikleri inşaat hizmetlerinden kaynaklanan net döviz girişi, 2009 yılının Ocak-Ağustos dönemine oranla % 27,5 azalarak 518 milyon ABD doları olmuştur. Yurtdışında yerleşik kişilerle gerçekleştirilen sigorta ve reasürans işlemlerine ilişkin verilerden oluşan sigorta hizmetleri kalemindeki net çıkış, 2010 yılının sekiz aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine oranla % 16,9 artarak 394 milyon ABD doları olmuştur. Bu gelişmeler sonucunda, 2009 yılının Ocak-Ağustos döneminde toplam 10.365 milyon ABD doları fazla veren Hizmetler Dengesi kalemi, 2010 yılının aynı döneminde % 20,7 azalışla 8.223 milyon ABD doları fazla vermiştir. Gelir Dengesi Ücret ödemeleri ve yatırım geliri kalemlerinden oluşan gelir dengesi kalemi, 2009 yılının Ocak-Ağustos dönemine göre % 11,6 azalarak 2010 yılının aynı döneminde 4.938 milyon ABD doları net çıkış kaydetmiştir. Yatırım geliri kaleminin altında yer alan doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda gerçekleşen net çıkışlar, sırasıyla 1.644 milyon, 324 milyon ve 2.890 milyon ABD doları olmuştur. 2010 yılı Ocak-Ağustos döneminde uzun ve kısa vadeli kredilere ilişkin faiz giderleri, bir önceki yılın aynı dönemine oranla % 27,6 azalarak 3.573 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Cari Transferler Cari transferler kalemi, 2010 yılının sekiz aylık döneminde % 36,7 oranında azalarak 774 milyon ABD doları giriş kaydetmiştir. Alt kalemler itibariyle, bu dönemde Genel Hükümet kalemi 293 milyon ABD doları, diğer sektörler kalemi altında yer alan işçi gelirleri de 478 milyon ABD doları giriş kaydetmiştir. SERMAYE VE FİNANS HESAPLARI Bir önceki yılın Ocak-Ağustos döneminde 3.025 milyon ABD doları net sermaye girişi gerçekleşen finans hesaplarında, bu yılın aynı döneminde 26.826 milyon ABD doları tutarında net giriş olmuştur. Bu dönemde gözlemlenen başlıca gelişmeler aşağıda özetlenmektedir. Doğrudan Yatırımlar Doğrudan yatırımlar kalemi altında, Türkiye'deki yabancı sermayeli şirketlerin yurtdışındaki ortaklarından kullandıkları kredileri ve yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye'de gerçekleştirdikleri gayrimenkul alımlarını da içeren yurtdışında yerleşik kişilerin yurtiçinde yaptıkları net yatırımlar, 2009 yılının Ocak-Ağustos döneminde 6.128 milyon ABD doları olarak gerçekleşmişken 2010 yılının aynı döneminde % 13,8 azalışla 5.282 milyon ABD doları olmuştur. Alt kalemler itibariyle incelendiğinde, yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye'de gerçekleştirdikleri net gayrimenkul alımlarının 2009 yılının aynı dönemine oranla % 89,5 artarak 2.085 milyon ABD dolarına ulaştığı tahmin edilirken, Türkiye'deki yabancı sermayeli şirketlerin yurtdışındaki ortaklarından kullandıkları kredileri yansıtan diğer sermaye kaleminde 165 milyon ABD doları net kredi kullanımı gerçekleşmiştir. Yurtiçinde yerleşik kişilerin yurtdışında yaptıkları net yatırımlarla ilgili olarak, 2009 yılının Ocak-Ağustos döneminde net 792 milyon ABD doları tutarında yatırım yapılmışken 2010 yılının aynı döneminde yapılan yatırım miktarı 1.134 milyon ABD dolarına yükselmiştir. Sonuç itibariyle, doğrudan yatırımlar kaleminde bu yılın Ocak-Ağustos döneminde gerçekleşen net sermaye girişi, 2009 yılının aynı dönemine oranla % 22,3 azalarak 4.148 milyon ABD doları olmuştur. Portföy Yatırımları 2009 yılının Ocak-Ağustos döneminde 1.598 milyon ABD doları net sermaye girişi olan portföy yatırımlarında 2010 yılının aynı döneminde 13.805 milyon ABD doları tutarı net giriş gerçekleşmiştir. Alt kalemler itibariyle incelendiğinde, varlıklar başlığı altında, yurtiçinde yerleşik kişilerin yurtdışında menkul değer alım-satımları ile ilgili olarak, 2009 yılının Ocak-Ağustos döneminde 1.732 milyon ABD doları net alım, 2010 yılının aynı döneminde de 1.354 milyon ABD doları tutarında net alım yapılmıştır. Portföy yatırımları kaleminin yükümlülükler bölümünde Genel Hükümet, Ağustos ayında yurtdışında tahvil ihracı yoluyla 1 milyar ABD doları tutarında borçlanma gerçekleştirerek 2010 yılı Ocak-Ağustos döneminde 3.396 milyon ABD doları net borçlanmada bulunmuşken, bankacılık sektörü yurtdışında menkul kıymet ihracı yoluyla Ağustos ayında 100 milyon ABD doları tutarında borçlanma gerçekleştirmiştir. Yurtdışında yerleşik kişiler, hisse senedi piyasasında Ağustos ayında 14 milyon ABD doları tutarında net alım gerçekleştirerek Ocak-Ağustos döneminde toplam 1.336 milyon ABD doları net alım yapmıştır. Öte yandan, devlet iç borçlanma senetleri piyasasında Ağustos ayında yapılan 2.388 milyon ABD doları tutarındaki net alımla birlikte Ocak-Ağustos 2010 döneminde yurtdışı yerleşik kişilerce toplam 9.327 milyon ABD doları tutarında net alım gerçekleştirilmiştir. Diğer Yatırımlar Ticari ve nakit krediler ile mevduatlardan oluşan bu kalemde bir önceki yılın Ocak-Ağustos döneminde 4.547 milyon ABD doları net çıkış gerçekleşmişken, 2010 yılının aynı döneminde 18.906 milyon ABD doları net giriş olmuştur. a. Varlıklar Bu bölümde yer alan ticari kredilerde, ihracat karşılığı yurtdışına açılan kredilerle ilgili olarak, bu yılın Ocak-Ağustos döneminde 388 milyon ABD doları tutarında net kredi geri ödemesi gerçekleşmiştir. Bu rakam, bir önceki yılın aynı döneminde 380 milyon ABD doları net kredi açılışı şeklinde gerçekleşmişti. Öte yandan, nakit kredilerde bir önceki yılın ve bu yılın Ocak-Ağustos döneminde yurtdışında yerleşik kişilere sırasıyla 851 milyon ve 529 milyon ABD doları tutarında net kredi açılmıştır. Bankaların yurtdışı muhabirleri nezdindeki döviz varlıkları, 2009 yılının Ocak-Ağustos döneminde 1.699 milyon ABD doları azalmışken, 2010 yılının aynı döneminde 5.543 milyon ABD doları tutarında azalma göstermiştir. b. Yükümlülükler 2009 yılının Ocak-Ağustos döneminde 7.287 milyon ABD doları azalış gözlemlenen yükümlülükler kaleminde 2010 yılının aynı döneminde 13.180 milyon ABD doları artış olmuştur. Alt kalemler itibariyle incelendiğinde, ithalat karşılığı sağlanan ticari krediler kaleminde 2010 yılının Ocak-Ağustos döneminde 83 milyon ABD doları net kullanım kaydedilmiştir. Aynı kalemde bir önceki yılın aynı döneminde 1.544 milyon ABD doları net geri ödeme gerçekleşmişti. Krediler kalemi incelendiğinde ise Uluslararası Para Fonu kredileriyle ilgili olarak Genel Hükümet, Ağustos ayında gerçekleşen 142 milyon ABD doları geri ödeme ile birlikte 2010 yılı Ocak-Ağustos döneminde 1.057 milyon ABD doları net geri ödeme gerçekleştirmiş söz konusu sekiz aylık dönemde yurtdışı piyasalar ve diğer uluslararası kuruluşlardan sağlanan uzun vadeli kredilerle ilgili olarak 2.771 milyon ABD doları net kullanım yapmıştır. Bunun yanı sıra, yurtdışından sağlanmış olan kredilerle ilgili olarak, bankacılık sektörü bu yılın Ocak-Ağustos döneminde 3.688 milyon ABD doları net kullanım, diğer sektörler ise 4.846 milyon ABD doları net geri ödeme gerçekleştirmiştir. Aynı sektörler, 2009 yılının aynı döneminde sırasıyla 5.877 milyon ABD doları ve 6.109 milyon ABD doları net geri ödeme kaydetmişti. Yurtdışında yerleşik kişilerce Merkez Bankası ile yurtiçinde yerleşik bankalarda tutulan mevduat hesaplarından oluşan mevduatlar kaleminde, bir önceki yılın Ocak-Ağustos döneminde 3.657 milyon ABD doları net giriş gerçekleşmişken, bu yılın aynı döneminde 12.136 milyon ABD doları tutarında net giriş gözlemlenmiştir. Bu dönemde yurtdışı bankaların yurtiçinde tuttukları net mevduat tutarı 11.940 milyon ABD doları tutarında artmıştır. Rezerv Varlıklar Finans hesaplarının son kalemi olan rezerv varlıkların içinde bulunan resmi rezervler, 2009 yılının Ocak-Ağustos döneminde 638 milyon ABD doları azalırken, bu yılın aynı döneminde 10.033 milyon ABD doları artmıştır.