Büyüme işsizliği düşürdü

Dördüncü çeyreğe denk gelen kasım dönemi istihdam ve işsizlik verileri hızlanan büyümenin olumlu etkisini gayet açık biçimde kanıtlıyor. 2010’un ilk yarısında çift haneli rakamlara çıkan muhteşem büyüme üçüncü çeyrekte durulma eğilimine girmişti. Yılık büyüme yüzde 5,5’e gerilerken, 2. çeyrekten 3. çeyreğe büyüme de yüzde 1,1 olmuştu. Büyümenin düşük tempoda devam etmesi beklenirken, aksine büyüme 4. çeyrekte hızlandı. Betam 4. çeyrek yıllık büyümeyi yüzde 7,7, çeyrekten çeyreğe büyümeyi de yüzde 2,6 olarak tahmin ediyor. Bu oranın çok yüksek bir büyüme temposuna tekabül ettiğinin altını çizmek isterim.
Büyüme, bal gibi istihdam yaratıyor
3. çeyrekte yavaşlayan büyüme, işsizliği 3 milyon civarında yatay seyire geçirmiş gibi duruyordu. Ben de bu yatay seyir temasını bol bol işledim. Ancak gelişmeler vatandaşlarımızın tüketim iştahları ile yatırımcılarımızın uçarı davranışlarını öngörmenin ne kadar güç olduğunu bir kez daha hatırlattı.
Tarım dışı istihdam önceki çeyreğe kıyasla yüzde 1,4 arttı (tablo). Yüzde 2,6’lık büyüme tahminine oranlarsanız 0,54 çıkıyor. Bu rakam 0,5 olarak tahmin ettiğim büyümenin uzun dönem istihdam esnekliği ile tamamen uyumlu. Kısacası, büyüme tarım dışında beklendiği ya da umulduğu kadar istihdam yaratıyor. İstihdamsız büyüme tam bir efsane. Üstelik tarımdaki istihdam artışını da işin içine katmıyorum.
Buna karşılık tarım dışı işgücünün çeyreklik bazda sadece yüzde 0,4 artış göstermesi şaşırtıcı. Tarım dışı işgücünün uzun dönem yıllık artış eğiliminin yüzde 3 civarında olduğunu biliyoruz. Mevcut artışın yıllığı bu oranın yarısı. Bu anomali sanırım baz etkisinden kaynaklanıyor. Kriz işgücü arzı üzerinde büyük bir şok yaratmış, özellikle kadın işgücünde büyük artış meydana gelmişti.
Bir süredir bu yüksek artışın baz etkisini yaşıyoruz.
Önümüzdeki aylarda işgücü artışı yapısal eğilimine yaklaşacaktır. O zaman büyümeyle birlikte istihdam artışı da yavaşlamış olursa, işsizliğin yatay seyire geçmesi yeniden gündeme gelecektir.
Tarımın cazibesi devam ediyor
Son olarak, krizin geride bırakılıp güçlü bir büyümeye geçilmesine rağmen tarım istihdamının artmaya devam ettiğini not edelim. Bu bilmecenin Betam’ın yakında yayımlayacağı ikinci araştırma ile bir miktar daha aydınlanacağını umduğumu belirteyim. Bu beklenmedik gelişmenin nedenlerini anlamak tarım istihdamının geleceğini, dolayısıyla işsizliğin geleceğini kestirmek için önemli. Ama gerçek şu ki, nedeni ne olursa olsun eğer tarımda istihdam artışı olmasaydı işsizlik sorunu çok daha beter olurdu.
Her ne kadar Merkez Bankası çılgın büyümeyi yavaşlatmaya çalışıyorsa da şok terapi uygulanmadıkça büyüme en iyi ihtimalle yavaş yavaş düşer. Bu bakımdan 2011’in ilk aylarında da büyümenin ve istihdamın nispeten canlı olacağını, dolayısıyla işsizliğin birkaç ay daha düşmeye devam edeceğini tahmin ediyorum.

SEYFETTİN GÜRSEL-RADİKAL