BU SIKINTIYI ÇEK'MEYEN BİLMEZ

3 Haziran esnaf, bankalar ve çek karnesi taşıyanlar için önemli bir tarih! Milyonlarca esnaf ve yüzbinlerce mağduru ilgilendiren Çek Yasa Tasarısı bugün Meclis Adalet Komisyonu’nda, ele alınacak Hem yazanın, hem de alanın kabusu konumuna gelen küçük kağıt parçasına hükümet ‘çeki-düzen’ vermek istiyor. Yeni tasarıda üzerinde durulan en önemli nokta ‘hapis cezası’nın kaldırılıyor olması. Hapisteki binlerce kişi bu yasal düzenlemeyi beklerken, mahkemesi devam eden ya da hüküm giymelerine rağmen adaletten kaçanlar düzenlemenin bir an önce hayata geçirilmesi için sabırsızlıkla bekliyor. Ellerinde onlarca kağıt parçasından oluşan ve alacaklarını tahsil edemedikleri için iflas noktasına gelmiş esnaf ve işadamları ise kara kara düşünüyor… 3167 sayılı Çek Kanunu sorunları çözemediği için yapılacak düzenlemenin neler getireceği merakla bekleniyor. Öncelikle yeni yasada yapılacak düzenlemeleri sıralayalım; -Hapis cezası kaldırılacak. Karşılıksız çek bedelini faiziyle birlikte ödeyenler mahkum edilmeyecek. Sadece internet ortamında teşhir edilecek. -Kişi karşılıksız çekini ödese bile 3 yıl çek karnesi alamayacak. -Karşılıksız çekten kesilen ceza 80 binden 150 bin TL'ye yükseltilecek. -Nakit ödeme aracı olarak bilinse bile çek vadesinden önce bozdurulamayacak. -Hamiline çekler için bankada özel hesap açılacak. -Haciz işlemlerinin başlatılması için karşılıksız çek verenlerin adresleri alacaklıya bildirilecek. -Çekler ‘tacir’ ve ‘tacir olmayan’ şeklinde ve farklı renklerde düzenlenecek. Tacir olmayan kişiye tacir çeki veren banka yetkilisi cezalandırılacak. -Bankaların çekle ilgili sorumlulukları artıracak. Peki bu düzenleme sorunları çözer mi? Hükümetin burada amacı; kilitlenen ticari sistemi açmak ve ekonomik suça ekonomik ceza vererek 70 bin mağduru rahatlatmak, hapistekileri de salmak… Bu çerçeveden bakılırsa çek yazıp karşılığında mal alan ve borcunu ödemeyenler için bu yasa büyük avantajlar sağlıyor. Peki, mal satıp da elinde bir kağıt parçasıyla ortada kalanlar ne olacak? Devlet hapistekileri salarken, tahsilat yapamayanların parasını da ödeyecek mi? 2003 yılında 10 bin liralık bir ürün satan esnafın dönen çekin tahsilatı için açtığı dava 2007 yılında sonuçlanmış. Mahkeme, faiz ve masraflarıyla birlikte 58 bin lira cezaya hükmetmiş. Mahkeme kararını eline alan esnaf bu sefer icra girişimi için harekete geçmiş, ama 4 yıl sonra çeki aldığı kişi çoktan kayıplara karışmış, bir muhatap yok. Bu arada mahkeme, aynı davada çek bedeli kadar ağır para cezasına hükmettiği için devlet bunu üç taksitte tahsil ediyor. Para da devlete kalıyor. Çeki yazan şahıs eğer mahkemenin kestiği ağır para cezanı ödemez ise hapis cezasına çarptırılıyor. Çek teklif edilen esnaf kaybetmeye mahkum olduğunu bildiği için baştan çekinceli duruyor. Bu yüzden de ticaret ağır bir darbe alıyor. Gerçekten mağdur olduğu için borcunu ödeyemeyenlerin sayısı oldukça fazla ancak esnaf sistemin açıklarını bilen uyanıklardan çekiniyor. Bazı dolandırıcılar bankalardan kolaylıkla aldıkları çek karneleriyle esnafın canını yakıyor. İki tarafından muhatabı konumunda olan bankalar ise hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmiyor. İşte asıl kilit nokta burası… İngiltere’de ya da Avrupa’nın birçok şehrinde olduğu gibi bankaların sorumluluklarının artırılması halinde suistimallerin azalacağına inanların sayısı oldukça fazla… Bu arada, bir önceki yazıdan sonra gelen yüzlerce maillerden birinde ABD’den konuyu değerlendiren bir okuyucumuz, Amerika’da da çeklerin ödenmemesi halinde ağır hapis cezası uygulandığına dikkat çekiyor. Yani tek hapis cezası Türkiye’de uygulanmıyormuş. Sonuç olarak hangi düzenleme yapılırsa yapılsın kötü niyetli kişiler yasal boşluklardan yararlanmak için yine ellerinden geleni yapacak. Çözüm için bankalar da taraf haline getirilmeli ve sorumlulukları artırılmalı. O zaman her önüne gelen çek karnesi alamaz. Bankalar da mali sorumluluk altına girecekleri için suiistimalleri engelleyecek tüm tedbirler önceden alınır. Şimdi gözler ‘Adalet Komisyonu’nda, bakalım tasarıda değişiklik yapılacak mı? [email protected]