BU SEVİYELERDEN DOLAR ALINIR MI?

Dolar hala dolar ama eski havası kalmadı Dolar küresel liderliğini kaybediyor mu? Küresel krizle birlikte özellikle gelişen ekonomilerin yeni rezerv para arayışları bu soruyu yeniden gündeme taşıdı. Şimdilik bu arayışlar fikir ve tartışma bazında kalırken, uzun vadede doların global anlamda merkez bankalarının rezervindeki eski ağırlığını kaybedeceği görüşü hakim. Ancak kesin kanı ise dolar kısa vadede liderliğini koruyacak. Çünkü seçenekler sınırlı ve gelişmekte olan ülke para birimleri ön plana çıksa da henüz istikrarlı değil. KİLİT NOKTA IMF Doların gelecekteki seyrine ilişkin görüşlerini aldığımız Türk bankalarının döviz masası sorumluları ve portföy yöneticilerinin bir de ilginç tespiti var: 5 ile 10 yıllık bir zaman dilimi içerisinde Ortadoğu ülkeleri rezervlerinin belli bir kısmını TL'de değerlendirebilir. Bir diğer görüş ise; yeni rezerv para arayışları somutlaşırsa dolardaki düşüş hızlanır. İçeride ise döviz girişlerinin devamına bağlı olarak sakin bir seyir bekleniyor. IMF ile anlaşma olmaz veya yurtdışından olumsuz sinyaller gelirse dolarda tansiyon yükselebilir. Ortadoğu'nun rezerv para birimi TL olabilir Hakan Kuyumcuoğlu (Garanti Bankası Döviz Masası Sorumlusu): Özellikle BRIC denilen 'Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin'in yeni bir rezerv para yapalım' çalışmaları var. Başarılı olur mu, olmaz mı? Emin değiliz. ABD, Japonya, İngiltere ve Çin dünyanın açık ara en büyük ekonomileri. Dolayısıyla kısa vadede böyle bir şeyin olması güç gibi gözüküyor. Hepsi güç kaybettiği için bir miktar gelişmekte olan piyasalardaki Ruble, Real hatta TL bile ön plana çıktı. Dolar her zaman dolar. Uzun vadede ne olur bilinmez. Yeni bir maden bulunursa, dolar gücünü kaybedebilir. Dolar ve euronun dışındakiler stabil ve güvenilir değil. Brezilya global bir oyuncu değil. Rusya ve Çin piyasa ekonomisini oturtmuş değil. Ayrıca 5-10 yıl sonra en çok dolaşımda olan TL olmaması için hiçbir sebep yok. Ortadoğu'nun Körfez ülkeleri hariç rezerv parası TL olabilir. Ancak global anlamda doların rezerv para olma özelliğinin değişmesi için bence bir neden yok. Euro, petrol ve altın en ciddi rakibi LEVENT Güven (TEB Döviz Masası Yöneticisi): Doların zayıflayacağı bir gerçek. Neticede özellikle gelişmekte olan ülkeler diye tabir ettiğimiz grup en başta Çin, Hindistan, Brezilya gibi ülkeler son yıllarda ciddi şekilde döviz rezervi biriktirmeye başladılar. Hepsi petrol zengini . 2000'li yıllardaki doların seyrine baktığımızda istikrarlı bir seyir söz konusu değil. Bu ülkeler de rezervlerini değerlendirirken; 'dolarda mı kalalım'şeklini sorgulamaya başladı. Sadece dolarda kalıp ABD Hazinesi'nin riskini almak istemiyorlar. Bu aslında iki-üç yılın tartışılan bir konusu. Bir iki günde de halledilecek bir konu değil. Bu bir süreç. Bundan sonra dolar tek başına rezerv para olmayacak. Euro ciddi bir rakip olacak. Çin, Arap ülkeleri daha sağlıklı bir varlık sınıfı haline geldikçe, rezervlerinin bir kısmını belki TL'de değerlendirmeye başlayabilir Ancak en azından üç beş yıl dolar rezerv para olma özelliğini belirgin şekilde devam ettirecek. Sadece euro olarak değil, petrol, altın, bakır gibi alternatifler de gündeme gelecek.Yatırım enstrümanı olarak ise dolar hiçbir zaman önemini kaybetmez. Yatırımcı cephesi için hala önemli CEM Yalçınkaya (Ak Portföy Genel Müdürü): Dolardan bir kaçış akımı olduğu gözleniyor. Fakat Merkez Bankası rezervlerine bakarsanız hepsi dolar. Çin Merkez Bankası'nda 1.5 trilyon dolarlık rezervi var. Baz paranın değişmesinin çok kolay olacağını düşünmüyorum. Bundan sonrasını çeşitlendirme yönünde talepler olduğunu duyuyoruz. Burada farklı unsurlar var. Dolaşımdaki para miktarı ile de alakalı. O bölgede o coğrafyadaki gelişmeler, krize karşı alınan önlemler, merkez bankalarının tavırları birer değerlendirme unsuru. Volatilite o kadar yüksek ki o ülkelerde alınan kararlar yoğunlukla para birimlerini hızlı etkiliyor. Dolar eski yatırım yapılabilir özelliğini kaybediyor diyemeyiz. Yatırımcı cephesinde ise dolar hala önemini koruyor. Vatandaş, 93 milyar doları bankada tutuyor DOLAR, Türk halkı için en önemli ekonomik gösterge. 'Büyüme eksi 10'a inmiş, işsizlik % 16'yı aşmış' gibi ifadeler sokaktaki adam için çok şey ifade etmiyor. Ama dolar aniden yükselirse 'Eyvah kriz geldi' psikozu başlıyor. Bu nedenle de vatandaşın döviz tevdiat hesaplarında 93 milyar doları yatıyor. Kısa vadede çok sert hareket olmaz BORA Yılmaz (Fortis Portföy Fon Yöneticisi): Burada Çin ve Rusya'nın soru işaretleri vardı. Çin, geçtiğimiz cuma günü yaptığı açıklamada, tek para sisteminin doğru olmadığını söyledi ama varlıklarının döviz cinsini değiştirmeyeceğini söyledi. Çin rezerv parasını değiştirme yönünde atak içerisinde olsaydı, dolar çok ciddi baskı görebilirdi. Cuma günü 1.4110'lara çıkan euro/dolar paritesi şu anda 14035'ler seviyesinde. Çok kısa vadede sert hareketler olmasını beklememek lazım. ABD'den gelecek işsizlik, sanayi üretim rakamları ve krizin kaynağı konut dataları önemli. Tahmin ediyorum rezerv para arayışları zamana yayılacak. İçeride olumlu seyir devam ediyor. Gerek borsa gerekse tahvil piyasalarına para girişleri devam ediyor. Bu da doları baskı altında tutuyor. Dışarıdan para girişi olduğu sürece dövizde çok fazla ani atak beklemiyoruz. IMF ile ilgili gelişmeler de önemli. Yurtiçi datalar hassas. Mevsimsel etkiler de var. Yaz aylarında sakin bir seyir bekleniyor. Eğer IMF ile anlaşma olmaz ve yurtdışında kırılma yaşanırsa hareketlenme olabilir. ABD'den olumlu datalar gelirse ve resesyondan çıkıldığına dair işaretler görülürse dolar değer kazanır. Tedbir paketleri $'a zarar vermiş olabilir EKONOMİK krizin patlak vermesiyle özellikle euro karşısında değer kaybeden dolar, küresel piyasalarda liderlik konumunu kaybediyor mu sorularının sorulmasına neden oluyor. Euro, sterlin ve yen karşısında değer kaybı süren doların özellikle yılın ikinci yarısında derin değer kaybı bekleyenler az sayıda değil. Doların lider para birimi rolünü kaybedip kaybetmeyeceği hakkında uluslararası uzmanlar şunları söylüyor: - Merk Yatırım Fonu Yöneticisi Axel Merk: ABD Merkez Bankası (FED) konut fiyatlarını yükseltmek için faizleri sürekli aşağı çekmeye uğraşıyor ve bunun için de sürekli olarak para basıyor. ABD tehlikeli bir yolda ilerliyor. Eğer bu şekilde devam ederlerse, giderek daha fazla yatırımcı euroya yönelecek - Standard Chartered Kur Stratejisti Robert Minikin: Hükümetler, küresel ekonomiye yaptığı likidite enjeksyonlarının gerçek boyutunu henüz göremediler. Ve bu yöndeki politikalar dolara çok büyük zarar vermiş olabilir. Yılın ikinci yarısında dolar üzerinde aşağı yönlü baskı oluşacak ve parite yıl sonuna kadar 1.55'lere kadar gidebilecek. - DeutscheBank Kur Stratejisti Henrik Gullberg: ABD, Euro Bölgesi'ne göre bir ya da iki çeyrek daha erken toparlanacak. Dolar önümüzdeki dönemde değer kazanacak. Dolara yatırım yapanlar sadece ABD'nin erken toparlanmasına oynamış olmuyor. Bir de şöyle düşünün, eğer küresel ekonomi krizde kalmaya devam ederse dolar güvenli liman olarak kalacak. Kriz sona ererse ilk çıkanlardan birisi ABD olacak ve dolar değerini geri kazanacak. Şu anda dolar oldukça iyi bir yatırım. Yıl sonunda parite 1.20'ye kadar gerileyecek. - IG Markets, Dan Cook: Doların küresel ekonomideki yerini kaybedeceği tartışmaları fazla abartılıyor. Ekonomi kötüye gitmeye başladığı zaman dolar her zaman için yatırımcıların sığınacağı liman olacaktır. Ayfer ARSLAN / AKŞAM