Bu krizin sorumlusu bankalar değil

ABD’li Wall Street Journal (WSJ) gazetesi, 2008 yılında Lehman Brothers’in batışıyla küresel piyasaları etkisi altına alan kriz ile yaşanan son gelişmeleri karşılaştıran bir analiz yayınladı. Birçok bankacı ve yatırımcının 2008’de yaşananlar ve 2011 yılı arasında paralellik kurmaya çalıştığını belirten WSJ, iki dönem arasında 3 temel fark olduğunu yazdı.
Editör Francesco Guerrera imzalı analizde, Lehman Brothers’ın çöküşü ile Standard & Poor’s’un (S&P) ABD’nin notunu kırmasının aynı sonuçları tetikleyeceğini düşünenler olduğu ancak tarihin ‘tekerrür’ etmesi için piyasaların çalkalandığını görmenin yeterli olmayacağı belirtildi. Haberde şunlar belirtildi:
“Bugünün olayları ile 3 yıl önceki finansal kriz arasında 3 temel fark var. İlk olarak iki krizin başlangıç noktası tamamen farklı. 2008’deki kriz tabandan geldi. Fazla iyimser biçimde ev satın alanlar, Wall Street’in kredi mekanizmasından, kredi derecelendirme kuruluşlarının da yardımıyla geçti ve sonunda dünya ekonomisini hasta etti. Finans sektörünün çöküşü de durgunluğu beraberinde getirdi. Şu andaki durum ise, tam tersine, tepeden indi. Dünyadaki çeşitli ülkelerin hükümetleri, ekonomilerini canlandıramayınca, finans sektörünün güvenini kaybetti. Bu durumda da özel sektör harcamaları ve yatırımı sert biçimde azalttı. Bu durum da, bir kısır döngü yaratarak işsizliği artırdı, büyümeyi küçülttü. Piyasalar ve bankalar bu son durumda fail değil, kurban oldu.”
En büyük fark ‘nakit’te
WSJ, 2 dönem arasındaki ikinci ve en büyük farkın ise ‘nakit’ olduğunu yazdı. 2007 - 2008 arasında şirketler ve bireylerin bolca ucuz kredi kullandığını, borçlu olduğunu ve ‘balon’ patladığında da resesyona girildiğini yazan gazete, şöyle devam etti:
“Şu an durum tam tersi. Ekonomi çevreleri, borçtan uzak durmaya çağırıyor. Böylece tüketim de çok olmuyor. Üçüncü fark ise şu: 2008 finans krizinin basit bir çözümü gözüküyordu. Hükümetler devreye girerek likidite sağladı. Şu an ise böyle bir çözüm gerektiren bir sorun yok. ABD’li şirketler çok büyük nakit para üzerinde oturuyor. Sorun, finansal aktörlerin ekonomik büyümeyi sağlama konusunda birbirlerine ve hükümetlerine güvenememesi.”
WSJ, bu krizden çıkmanın piyasaların iç dinamiklerine veya politikacıların radikal kararlarına bağlı olduğunu yazdı.