Brezilya'nın yaptığını Türkiye yapamaz

Ulusal parasındaki aşırı değerlenmeden rahatsız olan Brezilya harekete geçti. Ne yaptı? Bu değerlenmeye neden olduğunu düşündüğü kısa vadeli sermaye girişini kısıtlamak için vergi koydu. Vergi oranı yüzde iki. Yani bir anda sermaye girişini bıçakla kesilir gibi durduracak bir oran değil. Biraz ayar verebilir ama o kadar. Brezilya temel göstergeler itibariyle bizim gibi yükselen piyasa ekonomileri içinde en iyi durumda olanlardan biri. Brezilya gruptan ayrıştı Kriz döneminde notunu artırıp yatırım yapılabilir ülke kategorisine girmiş bir ülke. Krizde sınıf atlamak zordur. Brezilya bu zoru başarmış bir ülke. Yıllardır kendimizi Brezilya ve Güney Afrika ile aynı grupta görüp onlarla karşılatırırız ama galiba Brezilya bu grupta ayrışıyor. Kaldık Güney Afrika ile baş başa. İşte bu nedenle Brezilya'nın yaptığını yani sermaye girişine vergi konulmasını yapmak Türkiye için uygun adım olmaz. Brezilya'yı bizden farklılaştıran şey hem mali dengesi hem de dış ticaret dengesi. Brezilya yüksek mali açıkları olan bir ülke değil. Bizim ise krizde bozulmuş bir mali yapımız var. Oysa bizi Brezilya gibi yıldız "yükselen piyasa ekonomisi" yapan faktörlerin başında 2001-2002 reformlarının ardından 2002-2007 dönemindeki parlak mali performansımız geliyordu. Şimdi milli gelirin yüzde 6'sını aşan bir bütçe açığı ve yıllar sonra verilen ilk faiz dışı açık var. Brezilya ise hala faiz dışı fazla verme yolunda olan bir ülke. Oysa o da resesyondan çıkış için bazı sektörlere vergi indirimleri uygulamıştı. Buna rağmen hala yüzde 2,5'lik faiz dışı fazla hedefini sürdüryor Brezilya'nın sosyalist hükümeti. Dış ticaret dengesi de iyi Mali dengesinin bize göre daha iyi olmasının yanı sıra dış ticaret dengesinde de bizden çok daha iyi konumda. Biz dış ticaret açığı verirken Brezilya fazla veriyor. İthal petrole bağımlılığı yok. Petrol üreten bir ülke. En kötü krizde bile ayda bir milyar doların üzerinde ticaret fazlası veriyor. Brezilya bunun da verdiği rahatlıkla sermaye girişine rahatça vergi koyabiliyor. Aynı rahatlık bizde yok ve hiçbir zaman da olmayacak. Diğer bir fark ekonominin durumunda. Kriz her iki ekonomiyi de sarstı sarsmasına ama Brezilya bizden daha iyi bir durumda. Biz yüzde 6 dolayında bir küçülme ile bu krizi aşacağımızı tahmin ediyoruz. Brezilya ekonomisi ise böyle bir krizi yüzde 1.5-2'lik bir hasarla atlatacak. Normale dönüş daha erken Geçenlerde Brezilya Merkez Bankası Başkanı Henrique Meirelles'in, ekonominin piyasa beklentilerinden daha da hızlı toparlanacağı yönünde bir açıklaması vardı. Bu nedenle enflasyonun 2010 yılında artabileceği endişesi Brezilya Merkez Bankası'nı faiz indirimini bizden daha yavaş bir hızla gerçekleştirmeye yöneltti. Hatta gerekirse faiz artırabileceklerini bile söylediler. Bizde yüzde 6,75'e inen Merkez Bankası gecelik faiz oranı onlarda yüzde 8,75'e park etmiş görünüyor. Biz kriz öncesi normal seviyemize en erken üç yılda tekrar dönebileceğimizi tahmin ederken Brezilya çok daha kısa sürede "normal" temposuna dönmüş olacak. İşte size Brezilya'nın bize göre daha esnek davranmasına ve yabancı sermaye girişine kısıt koymasına izin veren birkaç sebep.