Borsa'da yükselişler satış fırsatı

AB liderlerinin 26 Ekim'de gerçekleştirdikleri kritik zirvede Yunanistan'ın borçlarını yüzde 50 azaltma kararının yanı sıra Avrupa finansal istikrar ve kurtarma fonunun kaldıraç etkisiyle 1,5 trilyon Euro'ya kadar çıkartılabileceği yönündeki kararlar, hisse senetleri piyasalarında olumlu karşılandı.
Euro/dolar paritesi 1,39 direnç noktasını kırarken hisse senedi piyasaları Avrupa merkezli bir yükseliş dalgasıyla çalkalandı. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) endeksi ise hafta içinde Merkez Bankası kararları ve yabancı satışlarıyla 55 bin puan sınırına kadar gerilediyse de olumlu etkiden çok az da olsa yararlanarak 57 bin puanın hemen üstünde kapanış yaptı. Sonuç olarak Avrupa zor da olsa bir karar verdi ve uzun süreden beri beklenen Yunanistan'ın iflası ötelenmiş oldu. Ancak İtalya ve diğerleri için de kapı aralandı.
Haftanın bir diğer önemli gelişmesi ise MB kararlarıydı. Bir süredir döviz satım ihaleleriyle piyasaları adeta dolara doyuran TC Merkez Bankası birtakım önlemlerle hem piyasaları sıkılaştırma yönünde kararlar alırken bir yandan da bankaları rahatlatmaya çalışan karşılık oranlarında indirime giderek kafa karışıklığının biraz daha artmasına neden oldu. Ancak yaz aylarından itibaren cari açık ile ilgili önlemlere rağmen eylül ayı dış ticaret verileri tehlikenin büyüdüğüne yönelik endişeleri biraz daha artırdı. 8 milyar dolar civarında beklenen dış ticaret açığı 10 milyar doları aştı. Tüm bu gelişmeler sonrasında ABD Doları dışarıda zayıflamaya devam edince içeride de 1,74 TL seviyelerini görerek geçen ay içinde ulaştığı zirve noktasından yüzde 10'luk bir geri çekilme yaşadı.
2010 yılında dünya borsalarından pozitif yönde ayrışarak tarihî rekorları altüst eden İMKB, dış piyasalarda yaşanan gelişmelere duyarsız kalmaya devam ediyor. Geçen hafta konsolide olmayan bilançoların büyük bir bölümü açıklandı. Döviz varlıkları yükümlülüklerinden fazla olan ve ihracat ağırlıklı çalışan şirketlerin tahmin edildiği gibi kârları yüksek geldi gelmesine ama önceden satın alındığı için beklenen etkiyi de yapmadı. Belli ki banka hisselerine yön veren yabancılar şimdilik her yükselişte Türkiye'de satış yaparak yeni bir strateji deniyorlar. Bir yabancı yatırım bankasının, Merkez Bankası kararları sonrası Rusya'yı işaret ederek 'Türkiye borsası ucuz değil' şeklinde bir rapor yayınlaması da son bir yıldır sergiledikleri satış yönündeki hareket ile örtüşüyor.
Borsanın yeni bir ivme yakalaması için şartlar uygun değil. Arz tarafının güçlü olduğu bir gerçek, 60 bine yükselirken bankalara satışlar gelebiliyor. Hatırlarsanız Türkiye'nin lira cinsinden notu artırıldığında endeks 61 bin puana bankalar öncülüğünde yükseldikten kısa bir süre sonra çok sert bir şekilde geri dönmüştü. Bunun anlamı her ne olursa olsun piyasalarda arz talepten bu dönemde daha güçlü ve bu da hisse senedi piyasasını 2010 yılındaki güçlü ve talepli görünüşünden uzak tutuyor. Bir analizde 'büyük yükselişler büyük düşüşlerden sonra başlar' demiş ve 2009 yılındaki çöküşün ardından aşırı gerileyen borsanın aynı şekilde yükseleceğinden bahsetmiştim. Böylesi bir durum şu an için ufukta gözükmemekte. Genel olarak kasım ayları borsa için istikrarsız geçer. Bayram tatilinin araya girmesiyle şirketlerin ve bankaların konsolide bilanço beklentilerinin sona erecek olması bir dezavantaj. Ayrıca kurların yüzde 10 gerilemesi yabancıların hisse satmasında etkili olabilir. Önümüzdeki hafta endeks 57 bin puanın üstünde kalmayı başarabilirse cansız bir şekilde de olsa yükseliş deneyebilir. Ancak banka hisselerinin kâr beklentileri sona erdiğinde satışlar kaçınılmaz olacağından yükselişler satışlarla değerlendirilebilir görüşündeyim.
Dolardaki düşüş devam edecek mi?
Temmuz ayı içinde Merkez Bankası'nın döviz rezervleri hızla artış göstererek 100 milyar dolar eşiğine ulaşmış, bir anlamda tarihî bir rezerv sınırına ulaşmıştı. Bu seviyeden MB piyasalarda zorunlu karşılık oranlarını yükseltme kararı aldı. Tam bu sırada ağustos ayı başında ABD'nin kredi notu derecelendirme kuruluşları tarafından düşürülünce aynı sırada hükümet yetkililerinin uyarıları arttı ve ABD Doları hızlı bir şekilde yükselmeye başladı. Dolar önce kritik 1,70 lira seviyesini aştı daha sonra 1,835'te bulunan zirve noktasına yaklaştı. Alınan tedbirlere rağmen hız kesmeyerek paritede doların avantajlı konuma gelmesiyle 1,90 lira seviyesine ulaştığında MB satış ihalelerini milyar dolar seviyesine çıkardı ve sürekli olarak dolar sattı. Her satışta yüksek talep gören dolar 1,85 seviyesinin altına bir türlü gerilemiyordu ki imdada AB liderler zirvesi girdi ve kaldıraçlı kurtarma kabul edilerek Yunanistan'ın iflası ortadan kalkınca Euro, dolar karşısında atağa kalktı, lira da MB başkanının '26 milyar dolar satarım' dediği andan itibaren 1,74 seviyesine indi. İndi inmesine ama 100 milyar dolar sınırına yükselen rezervler de 82 milyar dolara geriledi. Sonuç olarak rezervlerdeki erime bir ayda 10 milyar doları aşan yüksek dış ticaret açığı verileri önümüzdeki süreçte piyasalardaki endişeleri gidermeye yetmeyecektir. Türkiye'nin, Avrupa piyasalarının toparlanmaya başladığı şu günlerde MB ile yatırımcılara ne yapmak istediğini daha açık bir şekilde anlatması gerekiyor. Teknik olarak 1,74 seviyesinde tutunamaması durumunda dolar lira karşısında 1,71 seviyesini görebilir. Euro/dolar paritesi yükselirse 1,70 altında MB, döviz alımına başlayabilir. Selim Işıklar - zaman