Borsada düşüş devam eder mi?

2009 yılında İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) endeksinin geçen iki haftadaki kayıplara rağmen halen yüzde 75 primli olması, teknik yükseliş kanalının dışına çıkmasıyla birleşince trendin bittiğine yönelik görüşler daha da ağırlık kazandı. Bir süredir banka hisselerinin endekse göre değerli olması ve bilançoların olumlu gelmesine rağmen bu beklenti daha önce fiyatlandığından kar rakamları etkili olmadı. Zaten bir süredir banka hisselerindeki hareketlerin endeksi beklenenden önce 50 bin puana taşıdığı biliniyordu. Bu hızlı yükseliş sonrası gelen düzeltme hareketiyle kısa sürede birçok hisse önemli düşüşler yaşadı. Geçen hafta belirttiğimiz gibi aslında önemli bir uyarı niteliğindeydi bu kayıplar. Düşüş trendlerinde sürü psikolojisi fiyatların hızlı bir şekilde gerilemesinde büyük rol oynuyor. Ayrıca psikolojinin değiştiği, satış baskısının hakim olduğu ortamda açığa satışlar ve kredili yatırımcıların yeni alım yapabilme imkanının ortadan kalkmasıyla düşüşler şiddetlenebiliyor. Bu düşüşler zaman zaman kriz dediğimiz ve 2-3 yıl süren trendleri beraberinde getiriyor. 1990 yılından bu yana 7 kez büyük düşüş yaşayan Borsa, 2007-2009 arası zirve noktasından TL bazında yüzde 50, dolar bazında yüzde 75 ile tarihinin en büyük düşüşlerinden birini yaşamıştı. Bu tip trendler yatırımcı psikolojisini derinden etkiliyor. Geçen hafta İMKB belki de bu tip psikolojinin etkisinde kalarak yatırımcılarına ağır kayıplarla kazançlarının önemli bir bölümünü feda etmek zorunda bırakmıştı. Geçen yıl yüzyılın krizi olarak lanse edilerek belki de uzun yıllardır halının altına atılan finansal sorunların hatta sistemdeki bozuklukların ortaya çıktığı bir süreç yaşadık. Aşırı fiyatlandığı açıkça belli olan emtia, konut, hisse senedi ve benzeri finansal enstrümanlardaki yüksek cazibenin etkisiyle gözünü para hırsı bürüyen yatırım bankaları ve petrol fiyatlarının 150 dolara ulaşmasıyla bir anda servetlerini katlayan petrol krallarının parayı nereye yatıracaklarını adeta şaşırdığı sırada belki de en fazla parayı çeken Lehman Brothers batırıldı. Lehman batırılınca sistem kilitlendi ve likidite çöktü. İşte bu sırada başta dünyaca ünlü ekonomistler kriz tellallığı yaparak kriz sürecini hızlandırdılar. Geçen hafta da bir önceki hafta dünya ekonomisinin düzelmeye başladığını ilk kez dile getiren Roubini, bu kez yeni kehanetlerde bulunarak piyasalarda yeni kaos sürecini başlatmaya çalışanların ekmeğine yağ sürdü. Geçen hafta açıklanan ve piyasaların merakla takip ettiği ABD verilerinden ve önemli merkez bankalarından çıkan sonuç, dünyada uzun bir süre faiz oranlarının düşük kalacağı idi. ABD konut piyasalarında beklenenden iyi gelen satışlara rağmen işsizlik ve istihdam sorununun devam ettiği ve bu verinin olumsuzluğu nedeniyle önümüzdeki günlerde belki de yeni önlemlerin alınabileceği daha şimdiden belli. Finans piyasaları başta borsalar başta olmak üzere belki de tarım dışı istihdam verisinin beklentilerden kötü gelmesine bence sevinmeliler. Zira borsalar iyi beklentiyi önceden satın alır kötü beklentiyi de satar. Bu nedenle bir ara 9.600 puana kadar gerileyen lokomotif endeks Amerikan Dow Jones, cuma günü 10 bin puanın üstünde kapandı. Bu endeksin 10 bin 100 puanı yukarı kırması düşüş trendi beklentilerinin geride kalmasını sağlayabilir. Aksi takdirde dünya piyasalarında karamsarlar bu aşamadan sonra daha fazla konuşacaklar. Tek başına ABD borsasındaki yükseliş toparlanmayı sağlar mı bilinmez ama en azından piyasaların nefes almasına imkan sağlayabilir düşüncesindeyim. Önümüzdeki hafta konsolide bilançoların hızlanarak Borsa'ya ulaşacak olması nedeniyle Borsa'da hisse bazında sert hareketler yaşanacaktır. Beklenenden iyi gelen bilançolar hisse değişimlerini hızlandırırken endeksin 45.800-48.400 puan aralığında dalgalanması güçlü ihtimallerden biri. Teknik olarak düşüş eğiliminde hareket eden endeksin 45.800 puanın üzerinde kalması oldukça önemli. Ancak endeksin uzun vadede yükseliş trendini sürdürebilmesi için 51.500 puanı yeniden yakalayıp aşması söz konusu olduğundan bir süre daha temkinli hareket etmekte fayda var görüşündeyiz. Hisse bazında ve bilanço beklentileriyle hareket edeceğini düşündüğümüz Borsa'da kasım ayları genellikle düşüşle tamamlanıyor. Yükselişler 15 Aralık-15 Ocak arası gündeme geliyor. SELİM IŞIKLAR -ZAMAN