Beynimizin ChatGPT’yle imtihanı

FINANSINGUNDEMI.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Yapay zeka artık hayatımızın önemli bir parçası. Peki bu gerçeklik bizi nasıl etki ediyor?

Finansingundemi.com’un derlediği bilgilere göre, yapay zeka kullanımına yönelik görüşler arasında olumlu yönlerinin yanı sıra beynimizi daha az kullanmaktan kaynaklı olarak bizi aptallaştırdığı eleştirisi de önemli bir yer tutuyor.

Yapay zekanın beynimiz üzerindeki etkisi

Yatırım stratejisti Joachim Klement, makalesinde, bir deneyin sonuçlarını veri olarak kullanıyor ve yapay zekanın beynimiz üzerindeki etkilerini tartışıyor.

Eğer bir öğretmen tanıyorsanız, ChatGPT'nin bir felaket olduğunu düşündüklerini duymuşsunuzdur. Aldıkları makalelerin çoğunlukla ChatGPT ve diğer büyük dil modellerince yazıldığını ve öğrencilerin ödevlerine hiç emek vermediklerini söylerler. Temel endişeleri ise öğrencilerin ödevlerini ChatGPT'ye emanet ettiklerinde hiçbir şey öğrenemeyecekleri olur. Daha iyimser bir yaklaşım ise, bizi aptallaştıranın ChatGPT ve benzeri araçlar değil, onları nasıl kullandığımız olduğu fikridir.

SBS İsviçre İşletme Okulu Stratejik Kurumsal Öngörü ve Sürdürülebilirlik Merkezi Başkanı olan Profesör Michael Gerlich, yılın başlarında gerçekleştirdiği çalışmada anketler ve görüşmeler yoluyla insanların erişimleri olduğunda yoğun düşünme işlerini büyük olasılıkla yapay zekaya devrettiğini ortaya koydu. Bu, beynimizi daha az kullandığımızı ve bunun bilişsel becerilerimiz üzerinde olumsuz etkileri olabileceğini gösteriyor.

ChatGPT, arama motoru ve insan zihni

Bu yazının konusu ise 54 gönüllünün çeşitli konularda makaleler yazarken EEG ile ölçülen beyin aktivitesini inceleyen yeni bir çalışmayı daha derinlemesine incelemek. Çalışma, 18 katılımcının ChatGPT kullanmasına, 18 katılımcının Google kullanmasına ve 18 katılımcının herhangi bir araç kullanmasına izin verilmeden gerçekleştiriliyor. Son gruptan görevi yalnızca kendi bilgilerine dayanarak bağımsız olarak tamamlamaları isteniyor.

Kuşkusuz ki araştırmanın asıl ve önemli zayıflığı, hatalı sonuçlara yol açabilecek düşük denek sayısı ancak bu durum akılda tutulduğunda, ChatGPT’nin bizi gerçekten aptallaştırıp aptallaştırmadığı ve bu araçları kullandığımızda beynimizde neler olup bittiği konusunda araştırmadan en azından bir ipucu elde edebileceği görülüyor.

Çalışma inanılmaz derecede kapsamlı ve deneklerin performansını çeşitli açılardan ele alıyor. En çarpıcı sonuçlardan bazıları, deneklerden denemelerinde yazdıklarını hatırlamaları istendiğinde ortaya çıkıyor. 54 denekten de aynı şeyi yapmaları isteniyor: On konudan birini seçip, tıpkı okulda veya üniversitede yapıldığı gibi, sorulan soru hakkında bir deneme yazmaları. Ancak katılımcıların üçte biri ChatGPT'yi kullanabiliyor, üçte biri bir arama motoruna erişebiliyor ve kalan üçte biri de herhangi bir yardım almadan çalışıyor.

Hem yazdıklarını hatırlayamıyorlar hem de yazdıklarından memnunlar

Yazdıklarını hatırlamaları istenen ve ChatGPT kullanarak deneme yazmasına izin verilen altı kişiden beşi denemelerinde yazdıkları hiçbir şeyi hatırlayamıyor. Ve deneklerin hiçbiri ‘yazdıkları’ bir cümleyi doğru bir şekilde aktaramıyor. Bu durum, Google kullanan veya denemelerinde kendilerine yardımcı olacak hiçbir araç kullanmayan kişilerle taban tabana zıt. Bu kişilerin denemelerinde yazdıkları cümleleri hatırlama olasılıkları ortalama olarak çok daha yüksek çünkü aslında bir deneme yazmış durumdalar. Buradan, ChatGPT’ye erişimi olan kişilerin, yapay zekanın kendileri adına makale yazmasını sağladıkları ve teslim etmeden önce sonucu okuma zahmetine bile girmedikleri anlaşılıyor.

Ancak katılımcılara makalelerinin kalitesinden ne kadar memnun olduklarını sorduğunuzda, ChatGPT veya Google kullanan kişilerin, kendilerine yardımcı olacak hiçbir araç kullanmayan kişilere göre ürettikleri çalışmadan ortalama olarak daha memnun oldukları ortaya çıkıyor.

ChatGPT ile yazılan makaleler insanlara yapay geliyor

Makalelerin ChatGPT veya Google yardımıyla yazıldığında gerçekten daha iyi olup olmadığını değerlendirmek için araştırmacılar, hem gerçek öğretmenlerden hem de özel olarak eğitilmiş bir yapay zekadan makalelerin kalitesini değerlendirmelerini istiyor. Tüm makalelerin kör değerlendirmeden geçtiği, yani ne öğretmenlerin ne de yapay zekanın makalelerin bir araç yardımıyla mı yazıldığı, hangi aracın kullanıldığı veya araçlardan hiç yardım alınıp alınmadığı konusunda hiçbir fikri olmadığı da araştırmada belirtiliyor.

Yapay zeka hakeminin ChatGPT yardımıyla yazılan makaleleri, herhangi bir yardım almadan yazılan makalelerden daha kaliteli olarak değerlendirme eğiliminde olduğu ortaya çıkıyor. Ancak insan öğretmenler aynı fikirde değil. Araştırmada şöyle deniyor: “İnsan öğretmenler, kaç makalenin benzer bir yapı ve yaklaşım kullandığına dikkat çekti. En yüksek puan alan makalelerde, insan öğretmenler büyük dil modelleri grubuyla ilişkilendirilen kendine özgü bir yazım stilini fark edebildiler.”

Kısacası, içerik fena olmayabilir ancak makaleler ChatGPT ile yazıldığında gerçek bir insana yapay geliyor. Ve pek çok insan okuyucu, ChatGPT ve diğer büyük dil modellerinin ürettiği bu yapay kalıplaşmış tarzı sevmiyor.

Zihinsel aktivite düşüyor

ChatGPT kullanarak deneme yazan ve hiç yardım almayan deneklerden alınan alfa dalgaları ise araştırmanın bir diğer aydınlatıcı ve öğretici noktasını oluşturuyor. Alfa dalgası, içsel dikkat ve odaklanma ile beyin fırtınası gibi yaratıcı görevlerle ilişkili elektriksel aktivitenin frekansı ve örüntüsü anlamına geliyor.

Sonuçlar, ChatGPT kullanan deneklerin beyin bağlantı ve aktivitesinin, kendilerine yardımcı olacak hiçbir araç kullanmayanlara göre daha düşük olduğunu gösteriyor. Bu, büyük dil modellerinin bilişsel yük boşaltma teorisini destekliyor. Bu teori, ChatGPT ve benzeri araçlara erişiminiz varsa, diğer görevler için enerji tasarrufu sağlamak adına, zorlu zihinsel emeğin mümkün olduğunca çoğunu bu araca devretmeye çalıştığımızı iddia ediyor. Ve ChatGPT kullanarak makale yazan kişilerin beyinlerini gerçekten kapattıkları anlaşılıyor; bu da makalelerinde yazdıklarını neden sonradan hatırlayamadıklarını açıklıyor.

Roller tersine dönerse…

Son olarak, araştırmacıların yaptığı bir diğer deneyde, ChatGPT kullanan veya hiçbir araç kullanmayan gönüllülerden aynı görevi tekrar yapmaları isteniyor ancak roller ters çevriliyor. Buna göre, ChatGPT’yi ilk kez kullanan kişilere yardımcı olacak herhangi bir araç sağlanmazken, daha önce hiç deneyimi olmayanlar artık ChatGPT'yi kullanabiliyor.

İlk aşamada yazdıkları denemelerden hiçbir cümleyi hatırlayamayanlar ile tüm cümleleri doğru bir şekilde hatırlayanlar arasındaki farkın sonuçları hatırlanırsa, bu kez ilginç bir bulgu daha ortaya çıkıyor. Buna göre, görevi önce ChatGPT yardımı olmadan tamamlayan ve ardından ChatGPT'yi kullanmalarına izin verilen kişiler ikinci denemelerinin daha fazlasını hatırlarken, ChatGPT'yi ilk kez kullanıp ardından araçtan mahrum bırakılan kişiler yine de hiçbir şey hatırlayamıyor.

Gerçekten de ChatGPT'ye erişimi olan ancak daha sonra yardım almadan bir deneme yazmak zorunda kalan kişilerin beyin taramaları, kendi başlarına bırakıldıklarında çok daha yüksek beyin aktivitesi gösteriyor ancak beyinlerindeki bağlantı, daha önce yardım almadan deneme yazma pratiği yapmış olan kişilere göre hala daha düşük. Sonuç olarak bu grubun herhangi bir teknik yardım almadan bir makale yazma görevi karşısında biraz bunaldıkları ve yazdıklarını hatırlamakta daha çok zorlandıkları görülüyor.

Kullan ya da kaybet

Gerçekten de, çalışmanın temel sonuçlarından biri, eski “Kullan ya da kaybet” atasözünü doğruluyor gibi görünüyor. Buna göre, eğer kullanmazsanız beyniniz yavaş yavaş zayıflıyor ve bilişsel becerileriniz geriliyor. Öte yandan, sinir ağlarınızı iyi eğitip ChatGPT ve diğer araçları kullanmaya başlarsanız, yorucu işleri bir makineye yüklemek yerine birlikte çalışabilen iki güçlü motora sahip olduğunuz için elinizdeki işte daha iyi hale gelebiliyorsunuz.

Araştırma şu cümlelerle sonlanıyor: “Sonuç olarak, analizimiz, yapay zekâ olmadan tekrarlanan makale yazmanın, hafıza, dil ve yönetici kontrol ağlarının artan katılımını yansıtan, birden fazla bantta beyin bağlantısının güçlenmesine yol açtığını gösteriyor. Ancak, yapay zekâ araçlarının daha önce kullanılmış olması bu gidişatı değiştiriyor gibi görünüyor. Bu bulgular, eğitimde yapay zekâ hakkındaki güncel endişelerle örtüşüyor: Yapay zekâ bir görev sırasında destek olarak kullanılabilirken anlık kolaylık ile uzun vadeli beceri geliştirme arasında bir denge olması gerekiyor.”

Fed: Yapay zeka kullanımı arttı ancak istihdamı etkilemedi

Yapay zeka testlerinde şok edici bulgular: Modellerden tehlikeli yanıtlar

Yapay zeka aptallaştırıyor mu?

Çocuklar ve yapay zeka ilişkisi: Aileler nelere dikkat etmeli?

Yapay zekada yeni dönem: Artık size iltifat etmek zorunda

Yapay zeka işsizliği etkiliyor mu? Şimdi ne olacak?