Bedava para emtialara mı kaçıyor?

Hafta başından beri piyasalara “verilen” mesajlar karışık. Bernanke, 600 milyar dolarlık II. Bedava Para Paketi (BPP) istenen etkiyi yapmaz ise ‘elini korkak alıştırmayacağından’ dem vuruyor. Adeta III. BPP’nin sinyallerini veriyor. Merkel, 750 milyar euroluk ‘Avrupa Finansal İstikrar Fonu’nun artırılmasına karşı çıkıyor ama Belçika ve IMF Başkanı Kahn başta olmak üzere ihtiyaç halinde rakamın yükseltilmesi gerektiğini söyleyenlerin sesi daha gür çıkmaya başladı.
Her sıkıntıda, piyasalara ek likidite verilmesi sıradan bir çözüm haline geldi! Adeta “taze para müptelası” haline gelen finansal piyasalarda hep daha fazla bedava para istiyor. Yok İrlanda batacak, para... Onu Portekiz izleyecek, sen şimdiden paraları hazırla... ‘Aman haa arkasından İspanya zincire eklenirse bak sen felakete’, iyisi mi şimdiden onun bonolarını alalım ki piyasalar çökmesin!
Piyasalara elini kaptıran politika yapıcıları (yani, hükümetler ve merkez bankaları) şimdi kollarını kurtaramıyorlar. Aman hisse senedi borsaları düşmesin, emeklilik fonları yılı iyi kapatsın, herkes kendini mutlu hissetsin çabası piyasalarda yeni bir “balon” mu yaratıyor?
Şimdilik hisse senetlerinde (en azından gelişmiş ülkeler bazında) yeni bir balondan söz etmek mümkün değil. Henüz kriz öncesi seviyelere bile gel(e)mediler. Bakmayın siz bizim de dahil olduğumuz gelişmekte olan ülkelere...
Onların bedava para paketlerinden en fazla nemalananlar, önümüzdeki yıl da buna devam edecekler gibi görünüyor.
Bedava paradan faydalananlar sadece gelişmekte olan ülkeler değil. Emtia piyasaları da bu furyadan fazlasıyla yararlanıyorlar.
Altın dün tarihi rekor kırdı!
Gümüş de yeni bir zirve yaptı! (1980’deki Hunt biraderlerin spekülasyonunu daha doğrusu manipülasyonunu- saymazsak gümüş de zirve yapmış denebilir!) Bakır zirve tazeledi!
Yakın zamanda zirve gören kahve, kakao, mısır, şeker yeniden yükselişe geçip, bir önceki zirvelerini yeniden test etmek için ‘atak’ yaptılar. 19 değişik emtianın dahil olduğu Reuters/CRB endeksinde de bir önceki yüksek seviye yeniden test edildi. Aşılır mı? Petrol “desteklemediği” sürece bir önceki zirvenin aşılması zor görünüyor!
Aslında dün 92.86 ile Ekim 2008’den bu yana en yüksek seviyeye çıkan petrol fiyatları da CRB endeksinin yükselişi için elinden geleni yapıyor. Nasıl mı? ABD ekonomisi onca BPP’ye rağmen büyümüyor. Çin’in artan talebi, ABD’nin kaybını karşılayamıyor. ABD’nin ham petrol ve ürün stokları, son 5 yılın ortalamalarının üzerinde.
OPEC’te üretimi kısmak gibi bir düşünce yok ve petrol üretimi, talebi rahatlıkla karşılayacak seviyede. Hal böyleyken petrol neden artıyor derseniz? Sırf diğer emtialar artarken, petrol kusur mu kalacak diyen ve bu metaya yatırım yapanlar yüzünden olabilir mi? Amerikan vadeli işlemler piyasasındaki kontratlardaki artışlar bunu doğrular nitelikte. Kuzey yarı kürede kış mevsiminin hüküm sürmeye başlaması da bu “spekülasyonda” kullanılabilecek iyi bir bahaneyi oluşturması fiyat artışlarını “kabul edilebilir” kılıyor!
Hülasası petrolün “kerhen” desteğini alan emtia piyasaları alıp başını gidiyor. Unutmamak gerekir ki finansal piyasa hareketleri gibi görünen bu hareketler nihayetinde enflasyon olarak biz sıradan fanileri doğrudan etkileyecek. Ne olarak? Enflasyon olarak.
Finans piyasası katılımcılarının çok da umurunda değil bu. Zira kısa vadede emtia piyasalarından kazandıkları onlara yıl sonunda “bonus” olarak geri dönecek. Ya fiyat artışları? Kalıcı olacak biz sıradan fanilere “yapışıp kalacak”!
Fed’in, Avrupa Merkez Bankası’nın parasal kolaylaştırmaları amaca hizmet etmekten gittikçe uzaklaşıyor. Hizmet ettiği finans sektörü de bunu gitgide daha çok suistimal ediyor. Anlayamadığım, nasıl oluyor da “tavşan üretme çiftliğindekiler” bunu göremiyorlar?

Ali Ağaoğlu - Vatan