Bankaların kasası Hazine bonosu doldu

Son aylarda bankaları kızdıran tartışmaların başında bankaların, faiz düşüşleriyle çok fazla kar ettiği eleştirisi geliyordu. Bankacılar ve bankaların büyük hissedarları bu eleştiriye her fırsatta sert tepki gösterirken, diğer yandan bahsedilen karlı operasyon da tam gaz sürüyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından derlenen ağustos ayına ilişkin bankacılık sektörü istatistikleri, bankaların ağustos ayında bono operasyonlarında vites yükselttiğini gösterdi. Piyasa faizinin yüzde 10,6'dan yüzde 9.67'ye, Merkez Bankası faizlerinin ise yüzde 8,25'ten yüzde 7,75'e indiği dönemde, bankaların sabit getirili yatırım araçlarına yönlendirdiği para 10.5 milyar lirayı buldu. Kredilerden 2.5 kat fazla artış Açıklanan verilere göre 2009 yılının ilk sekiz ayında bankacılık sektörünün kredi büyüklüğü 368 milyar 318 milyon lira büyüklüğe ulaşarak bir ay öncesine göre sadece 2.3 milyar lira artış gösterdi. Buna karşılık bankaların elinde bulunan hazine bonosu portföyü bir ay öncesine göre yüzde 462 arttı. Yani kredi musluklarını açma konusunda temkinli olan bankalar, bonoya tam 5.9 milyar lira akıttı. Bankaların elinde bulunan hazine bonosu portföyü temmuz ayında 1.3 milyar lirayken ağustosa 7.2 milyar liraya yükseldi. Bankaların bono ve tahvil portföyünde artış gerçekleştirirken uzun vadeli tahviller yerine iskontolu tahvillere yüklenmeyi tercih ettiği gözden kaçmadı. Bankaların devlet tahvili portföyü ağustosta temmuz ayına göre 3.4 milyar lira artarak 192 milyar lira büyüklüğe ulaştı. Böylece kredi büyükülğünde sadece 2.3 milyar liralık artışın gerçekleştiği bir ay içerisinde devlet iç borçlanma araçlarına bankalar tarafından aktarılan tutarda toplamda 9.3 milyar lira artış yaşandı. Bankaların Hazine tarafından ihraç edilen Türk eurobondlarından bir ayda yaptığı 1 milyar 35 milyon liralık alım da dikkate alınırsa, Hazine bankalara toplam 10.5 milyar liralık yatırım aracı satmış oldu. Yıl başından bu yana bono ve tahvil alımlarına ara vermeyen bankaların, sekiz ayda yaptığı hazine bonosu alımı toplam 5 milyar lirayı aşarken, devlet tahvili alımlarının büyüklüğü ise 32.9 milyar liraya ulaştı. Bankalar sekiz ayda 3.2 milyar liralık da eurobond aldı. Merkez'den gelen kazanç 6.4 milyar lira Bankaların bu dönemde özellikle satılmaya hazır menkul değerler kaleminde yaşanan artış dikkat çekici oldu. Temmuz ayı sonunda 104 milyar liralık satılmaya hazır menkul kıymet sahibi olan bankacılık sektörünün bu portföyü, ağustos ayında 9.5 milyar liralık artışla 113.5 milyar liraya yükseldi. Merkez Bankası'nın gecelik borç alma faizlerini geçen yılın sonundan ağustos ayı sonuna kadar toplam sekiz ayrı indirimle yüzde 13'ten yüzde 7,75'e çekerek, toplam yüzde 58 düşürmesi, bankaların faiz gelirlerinden elde ettiği karlardaki artışın ağustosta da hızla devam etmesine neden oldu. Aynı dönemde gösterge bono olan 11 Mayıs 2011 vadeli tahvilin bileşik faizi de yüzde 10,58'den yüzde 9,67'ye gerileyince bankalar için ikinci el piyasada yüksek kar marjı yakalamak çok zor olmadı. Her ne kadar ağustos ayında bir yıl öncesine göre bankaların satılmaya hazır menkul değerlerden sağladığı faiz geliri yüzde 33 azalsa da, aynı dönemde vadeye kadar elde tuttuğu bono ve tahvillerden elde ettiği gelirler, yüzde 141 artışla 6.4 milyar lira oldu. Bono ve tahvilden 1 ayda elde edilen gelir ise ağustos ayında 2.4 milyar lira artış sergiledi. 2008 yılının ağustos ayına göre bu yılın aynı döneminde kredilerden alınan faiz gelirleri ise 4 milyar lira arttı. Sonuçta bankaların faiz gelirlerindeki artış bir ay içerisinde yüzde 9,7'yi buldu. Bankacılık hizmet gelirleri ise ağustosta sadece 362 milyon lira artabildi.