Bankaların iştahını kabartan EFT trafiği

Bankacılık işlemlerinin hızlanmasına yol açan teknolojik gelişmeler vatandaşların nakit para yerine elektronik fon transferini (EFT) tercih etmesine yol açtı. Geçen yıl yapılan EFT tutarı 25 trilyon liraya ulaştı. Bu işlem için hesap sahiplerinden 1 ila 3 lira arasında ücret alan bankaların yüzleri gülerken, daha önce 16.00 olan EFT işlem saati 17.30'a kadar uzatıldı.

Vatandaşın teknolojiye ayak uydurması ve internet bankacılığının yaygınlaşması, eski alışkanlıkları değiştirdi. 15 yıl öncesine kadar tüm ödemeler elden yapılırken, elektronik fon transferi (EFT) nakit paranın tahtını sarstı. 2010 yılında yapılan toplam EFT tutarı 24,94 trilyon lirayı buldu. Dolaşımdaki kâğıt para miktarını gösteren emisyon hacmi geçen yıl sonunda 49 milyar lirada kalırken, günlük ortalama EFT işlem tutarı 99,7 milyar liraya ulaştı. EFT ve Elektronik Menkul Kıymet Transferi (EMKT) sisteminden geçen yıl toplamda 142,83 milyon adet işlem gerçekleştirildi. Vatandaşın ilgisini gören bankalar ise geçmişte 16.00 olan EFT işlem saatini 17.30'a kadar uzattı. Bankalar 1 lira ile 3 lira arasında değişen rakamlarda müşterisinden EFT ücreti alıyor. Son yıllarda vatandaşın EFT'ye ilgisi sebebiyle bu kalemden elde edilen komisyon gelirleri bankacıların yüzünü güldürüyor.

Vatandaşın internet bankacılığını kullanması sebebiyle ödeme yapmak isteyenlerin cebinde nakit para taşıma zahmetinden kurtulduğunu aktaran bankacılar, EFT sisteminin son altı yılda üç katın üzerinde büyüme gösterdiğine dikkat çekiyor. EFT'nin ilk işletime geçtiği 1992 yılı boyunca sistemde toplam 534 bin 853 işlem gerçekleşmişti. Yıllar geçtikçe fon transferinin tüm bankalar arası ödemeleri kapsamına alması ve müşteri bankacılığı alanında yaygın kullanılması sonucunda yıllık işlem adedi önemli oranda arttı. 2007'de ilk defa bir yıl içerisinde 100 milyon işlem adedi görülürken, bu rakam 2010 sonunda 140 milyon adedin üzerine çıktı.

Elektronik fon transferi, bir bankadan diğerine Türk Lirası cinsinden ödeme gönderilmesini sağlayan ödeme sistemi. EMKT ise bir bankadan diğerine devlet tahvili ve Hazine bonosu gibi menkul kıymetlerin aktarılmasını sağlıyor. Sistemler TL cinsinden ödemeler ile menkul kıymetlerin aktarılmasına ve hesapların mutabakatının (kesinleştirilmesini) yanı sıra çeşitli raporların alınmasına ve ihale teklifi, genel duyuru gibi haber nitelikli mesajların kullanılmasına da imkân sağlıyor. EFT olmasaydı bir günde dolaşan milyarlarca Türk Lirası ya fiziksel olarak dolaşacak ya da bankalar arasındaki havale talimatları yoluyla hesaplara en az bir gün süreli bekleme ile geçebilecekti. Merkez Bankası'nın TL ödemeleri ve menkul kıymet işlemleri için EFT-EMKT sisteminin katılımcısı olan bankalardan aldığı ücretler fazla değil.

Anlaşmalı şirket çalışanına bedava

Finans sektöründeki kıyasıya rekabetin etkisiyle müşteriden alınan elektronik fon transferinin (EFT) tarifesi bankaya göre değişiyor. İnternet üzerinden yapılan işlemlerde bankalar genellikle düşük ücret tahsil ediyor. Maaş ödenmesi gibi durumlarda bankalar anlaşmalı şirketlerin personelinden EFT ücreti almıyor. Bazı bankalar ise fatura ödeme talimatı veren müşterilerinden bu parayı tahsil etmiyor. İnternet yoluyla yapılan transferlerde masraf 3-4 lirayı aşmıyor. Ancak normal yoldan nakit parayla banka şubesine gidip EFT yapılması halinde ise astarı yüzünden pahalı hale gelebiliyor. Örneğin bir banka 10 liralık EFT için 15-20 liralık masraf çıkarabiliyor.