Banka kârları hız kesti

Ekonomik kriz döneminde bile karlarını büyük oranda arttıran Türk bankaları, bu yılın ilk çeyreğinde hız kesti. Son bir yılda kalkınma ve yatırım bankaları ile yabancı bankaların dönem karları artarken, özel bankalar, katılım bankaları ve kamu bankalarının net dönem karları azaldı.
Ocak-Mart 2011 döneminde özel bankaların karı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 19,8, kamu bankalarının yüzde 13, katılım bankalarının yüzde 8,6 gerildi. Söz konusu dönemde kalkınma ve yatırım bankalarının karı yüzde 6,5, yabancı bankaların karı yüzde 23 artış gösterdi.
AA muhabirinin BDDK verilerinden derlediği bilgilere göre, Mart 2010 döneminde 3 milyar 657 milyon lira olan özel bankaların karı yüzde 19,8 oranında (723 milyon lira) azalarak, Mart 2011 itibarıyla 2 milyar 934 milyon liraya geriledi. Faiz gelirlerinin faiz giderlerini karşılama oranı da Mart 2011'de 38,6 puan azalarak, yüzde 187,4 düştü, faiz dışı gelir/gider dengesi ise 1,9 puan artarak yüzde 87,3'e yükseldi.
Kamu bankalarının net dönem karı da söz konusu dönemde yüzde 13 (226 milyon lira) azalarak, 1 milyar 507 milyon lira düzeyinde gerçekleşti. Kamu bankalarında aynı dönemde faiz gelirlerinin faiz giderlerini karşılama oranı 13,3 puan azalarak, yüzde 175,6'ya geriledi. Faiz dışı gelir/gider dengesi 5,8 puan artarak yüzde 68,5'e çıktı.
Katılım bankalarının dönem karı ise bir yıllık dönemde yüzde 8,6 (16 milyon lira) oranında azalarak Mart 2011 itibarıyla 169 milyon liraya geriledi. Kar payı gelirlerinin kar payı giderlerini karşılama 5,6 puan artışla, Mart 2011'de yüzde 191,9'a yükseldi. Kar payı dışı gelir/gider dengesi ise 6,6 puan azalarak, yüzde 68'e geriledi.
Yabancı bankaların net dönem karı da önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 23 (116 milyon lira) artarak, Mart 2011 itibarıyla 618 milyon liraya yükseldi.
Kalkınma ve yatırım bankalarında ise net dönem karı önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 6,5 (14 milyon lira) artarak Mart 2011 itibarıyla 225 milyon liraya çıktı.
Bankacılık sektörü karının Mart 2011 itibarıyla yüzde 53,7'sini özel bankalar, yüzde 27,7'sini kamu bankaları, yüzde 11,3'ünü yabancı bankalar, yüzde 4,2'sini kalkınma ve yatırım bankaları, yüzde 3,1'ini katılım bankaları elde etti.
FAİZ ORANINDA ARTIŞ BEKLENTİSİ
Bu arada BDDK uzmanları, Merkez Bankası'nın 23 Eylül 2010 tarihli Türk parası ve yabancı para zorunlu karşılık oranlarının artırılması ve TP zorunlu karşılıklara faiz uygulanmasının sona erdirilmesi kararıyla, 21 Aralık 2010, 24 Ocak, 23 Mart ve 21 Nisan 2011 tarihleri ile 21 Nisan 2011 tarihli zorunlu karşılık oranlarının vadelerine göre artırım yönünde farklılaştırılmasına ilişkin kararlarını değerlendirdi.
Uzmanlar, söz konusu kararların oluşturacağı gelir kaybının kredi faiz oranlarındaki artışlarla telafi edileceği varsayımı altında, ''kredi faiz oranlarında 1,5 puana kadar artışların olabileceğinin hesaplandığını'' belirtti.
TAKİPTEKİ ALACAKLAR
Ekonomik krizi takip eden dönemde ekonomide yaşanan canlanma sektörün kredi hacminde yüksek oranlı artışlar şeklinde kendini gösterirken takipteki alacaklar tutarında düşüş gözlendi. Aralık 2010'da 19,9 milyar lira olan takipteki alacaklar, Mart 2011'de 18,9 milyar seviyesine geriledi.
Takipteki alacaklar içinde en yüksek pay, yüzde 37,3 ile bireysel kredilerde iken, kurumsal/ticari kredilerin payı yüzde 34,3, KOBİ kredilerinin payı ise yüzde 28,4 seviyesinde oldu.
Bu yılın ilk çeyreğinde takipteki alacaklarda gözlenen toplam 1 milyar 76 milyon liralık azalışın 513 milyon lirası KOBİ kredilerinden, 294 milyon lirası tüketici kredilerinden, 188 milyon lirası kurumsal/ticari kredilerden ve 82 milyon lirası da kredi kartı alacaklarından kaynaklandı. Söz konusu dönemde takipteki kredi kartı alacakları yüzde 7,5, tüketici kredileri yüzde 7, KOBİ kredileri yüzde 5,9 ve kurumsal/ticari krediler ise yüzde 4,8 azaldı.
Ekonomik krizin etkilerinin en fazla gözlendiği KOBİ kredileri, Mart 2011 itibariyla yüzde 3,8 ile en yüksek takibe dönüşüm oranına sahip kredi türü olma özelliğini korurken, söz konusu oran bireysel kredilerde yüzde 3,7, kurumsal/ticari kredilerde ise yüzde 2,6 seviyesinde oldu.
Takibe dönüşüm oranları, kredi kartı alacaklarında yüzde 8'den yüzde 7,7'ye, konut kredilerinde yüzde 1,4'ten yüzde 1,2'ye, taşıt kredilerinde yüzde 6'dan yüzde 4,9'a, ihtiyaç kredilerinde yüzde 3,2'den yüzde 2,7'ye gerilediği gözlendi. Uzmanlar, takibe dönüşüm oranlarında gözlenen düşüşlerin, ekonomik krizin hane halkının harcama eğilimi, kredi talebi ve kredi geri ödeme performansı üzerindeki olumsuz etkilerinin azaldığına işaret ettiğini kaydettiler.
Mart 2011 döneminde kredilerin takibe dönüşüm oranı en yüksek banka grubu yüzde 5,3 ile yabancı bankalar olurken katılım bankaları yüzde 3,2 ile ikinci sırada, özel bankalar yüzde 2,8 ile üçüncü sırada yer aldı.
Bu arada, Türk bankacılık sektöründe son 5 yıla ilişkin ilk çeyrek (Ocak-Mart) ve yıl sonu kar rakamları (milyon TL) şöyle:
YILLAR İLK ÇEYREK YIL SONU
2007 3427,57 14858,87
2008 3919,71 13420,79
2009 5159,4 20182,4
2010 6299,2 22119,44
2011 5466,46 -----
BDDK verilerine göre bankacılık sektörünün seçilmiş bilanço kalemleri ise yılın ilk çeyreğinde (milyon TL) şöyle oldu:
ARALIK 2010 MART 2011 DEĞİŞİM (%)
AKTİF TOPLAMI 1.006.671 1.046.416 3,9
KREDİLER 525.851 564.303 7,3
TAKİPTEKİ ALACAKLAR (BRÜT) 19.993 18.917 -5,4
BİREYSEL KREDİLER 172.623 185.130 7,2
MENKUL DEĞERLER 287.855 278.554 -3,2
MEVDUAT 617.037 629.341 2,0
ÖZKAYNAKLAR 134.545 135.015 0,3