Avrupa Euro krizinde yol ayrımında

Avrupa para birimi euro tarihinin en büyük kriziyle karşı karşıya. Bu krizin sonunda ayakta kalıp kalamayacağı belirsiz. Ayakta kalırsa euro'yu yaratan sistemin nasıl bir şekilde alacağı da öngörülemiyor.

Yunanistan'ın yaşadığı vahim borç kirizi, euro'nun geleceği konusundaki tartışmaları alevlendirdi.

Faiz oranları Avrupa düzeyinde belirlenirken, vergiler ve harcamalar ulusal düzeyde ulusal hükümetlerce şekillendiriliyor.

Bazıları birbirine yakın ekonomilerin daha da yakınlaşıp bütünleşmeleri çağrısında bulunurken, bazıları da euro bölgesinin giderek daha çok zengin eyaletlerin yoksulların maliyetlerini ödediği ''mali transfer'' sisteminin uygulamada olduğu ABD'ye benzeyeceğini söylüyor.

Euro krizinin Avrupa Birliği projesini sarstığı bu krizin olası sonuçlarını uzmanlara sorduk:

Prof. Kostas Lapavitsas

İktisatçı, Londra Üniversitesi

''Euro'nu öyle pek parlak bir geleceği yok. Euro bölgesinin bugünkü yapısı sağlam da değil, sürdürülebilir de.

''Yunanistan ve Portekiz gibi çevre ülkelerin krizi, euro bölgesinin taşıdığı derin yetersizlikleri de yansıtıyor.''

''Euro türdeş bir para politikasına, parçalı para politikalarına ve yine parçalı bir bankacılık sistemine sahip. Ekonomik bakış açısından bakarsanız, bu saçmalık.''

''Merkezdeki ülkeler, mali transferlere onay vermeye ya da çevredeki sorunlu bankalara müsamaha göstermeye niyetli değil.''

''Bu bir ittifak değil. Birlik içinde bir dayanışma yok. Çevredeki zayıf üyelerin muhtemelen ayrılmak zorunda kalacaklarını düşünüyorum.''

Vicky Pryce

FTI Danışmanlık uzmanlarından, eski İngiltere hükümeti danışmanı

''Yunanistan'ın ihtiyacı olan yardımı almaması durumunda, euro projesinin çökeceğini düşünüyorum.''

''Bu sistemde hatalar olduğunu gösterecektir. Yunanistan'da gördüğümüze benzer bir durumla karşılaştığımızda devreye girecek bir mekanizma yok.''

''ABD'de tek bir para biriminin gayet iyi işlediği söyleniyor. ABD'de işlemesinin farklı nedenleri var: Öncelikle mali transferler var, ayrıca emek hareketli.''

''Hayatta kalabilmek için, daha sıkı bir mali birlik kurmak zorunda. Bütçeler Avrupa genelinde uzlaşılmalı. Ama yine de sonunda dağılabilir.''

Prof. Alfredo Pastor

İktisatçı, Navarra Üniversitesi, Barcelona

''Ben euro'nun hayatta kalacağını düşünüyorum.''

''Uzun dönemli sorun, çevre ekonomilerin merkez ülkelerin ekonomileriyle gerçek bir ekonomik yakınlaşmaya girip giremeyecekleri.''

''Bu soruya bir yanıtımız olduğunu zannetmiyorum.''

''Herkes aşağı yukarı birşeylerin olacağını biliyor, ama benim hissiyatım euro'nun ayakta kalacağı.''

Prof. Iain Begg

Avrupa Etütleri, LSE

''Euro'nun hayatta kalacağı konusunda herhangi bir tereddüt yok.''

''Gerçekten de, olası ikilemlerden biri euro krizinin euro bölgesinde derinleşmeyi hızlandırıyor olması.''

''Mali transferler, yani Alman vergi mükelleflerinin Yunanistan'ın kamu hizmetlerini ödemesi olacak gibi değil.''

''Ama muhtemel ve belki de en açık olan yol, euro ülkelerinin ortak bir borçlanmaya yönelmesi.''

''Bazı çekincelere karşın muhtemelen bu bir sonraki gelişme olacak.''

Daniel Gros

Avrupa Çalışmaları Merkezi Direktörü

''Euro'nun hayatta kalma ihtimali yüksek. Ancak Yunanistan gibi bir parça ayrılabilir, bu da euro'yu güçlendirecektir.''

''Yunanlılar, kendi politika tercihlerini yapmak zorunda. Bu da kalıp kalmayacaklarını belirlemek olacaktır.''

''Proje olduğu gibi devam etmeli. Yunanistan'ın kontrollü bir şekilde iflasına izin verirseniz, böylece kurtarmama kuralı devam eder ve mali birlik olmadan para birliğiyle yola devam edebilirsiniz.''

Raoul Ruparel

İktisatçı, Açık Avrupa

''Çevre ülkelerin sorunlu olan rekabetçiliğini güçlendirmek için dev bir iç devalüasyona ihtiyaç var.

''Yunanistan'ı Almanya'ya dönüştürmeye çalışmak asla işe yaramayacak.

''Uzun vadede en azından euro bölgesinin parçalanması olasılığını dikkate almak ve planlamak zorundasınız. Bu eğer kontrol dışı bir şekilde gerçekleşirse herkes için korkunç olacaktır.''

''Bence, kendileri için daha kolay olacağı için, güçlü ülkeler ayrılacaktır.''

Holger Schmieding

Eski Merril Lynch/Bank of America uzmanı, Berenberg başekonomisti

''AB hayatta kalacak. Risk, Fransa ve Almanya'nın euro'dan ayrılıp kendi para kurlarıyla devam etmeleri.''

''Avrupa, yayılmaya karşı uzlaşmasını borçlanma kapasitesini arttırarak güçlendiriyor ve 2013 yılında daimi olacak bir Avrupa İstikrar Mekanizması'na hazırlanıyor.''

George Magnus

UBS Yatırım Bankası kıdemli danışmanlarından

''Eğer Yunanistan bu kemer sıkma paketini geçirirse, kriz aşılacak ama bir süreliğine.''

''Kemer sıkma önlemleri bağlamında Yunanistan yolun sonuna gelmiş olacak.''

''Bu kez top Yunanistan'ın alacaklılarının sahasında olacak. Bir çeşit borç affına gitmek zorunda kalacaklar. Tek başına kemer sıkmak Yunanistan'ın çarmıha gerilmesi demektir.''

''Sonraki aşama Avrupalıların entegrasyonu mu, dağılmayı mı isteyeceklerine ilişkin kararlarını vermeleri olacak''

''Kısa vadede bu euro 'tahvilleri' gibi yaratıcı bir çözüm olabilir. Esas olarak, 'benim borcum senin borcun' anlamına gelecektir.''

''Sonunda da bu, tek Avrupa hazinesi demek. Ama dev bir siyasi irade gerektiriyor.''

Professor Bradford De Long

İktisatçı, Berkeley, Kaliforniya Üniversitesi

''Bence sorunun esası, Arjantin'in 1990'larda karşı karşıya kaldığıyla benzer.''

''Bölgesel yönetimler, bu olayda ulusal hükümetler, topluluğun tamamının karşılaması gereken borç yükümlülüklerinin altına girebilirler.''

''Arjantin'deki eyaletlerin yaptıkları harcamalarla ortaya çıkan krizlerde, Arjantin'in merkezi hükümeti de onları kurtarmak zorundaydı. Avrupa'da da bu oluyor.''

''Euro uzun vadede hayatta kalabilir ama iki şart var:

a- daha merkezi bir mali sistem
b- daha az mali özerklik

Professor Charles Wyplosz

İktisatçı, Cenevre Enstitüsü (parasal entegrasyon, mali krizler uzmanı)

''Her karmaşık yapıda olduğu gibi bu da kusursuz olmayan bir bina.''

''Avrupa'nın siyasi ve ekonomik açıdan daha güçlü entegrasyonuna yol açacak büyük bir projenin adımlarından biri. Ama bu adımın kuşakları kapsayacak şekilde atılması gerekiyordu, yılları değil.''

''Para birliğini geliştirmeleri gerekiyor ki, bir daha şimdiki gibi kötü yönetilmesin.''

BBC Türkçe