Asıl tsunami borsalarda yaşanacak!

Japonya’daki tsunami dalgası Asya piyasalarını vurdu. Tokyo borsasında cuma günü 180 puanlık düşüş yaşanırken, Hong Kong Borsası’nda 365 puanlık kayıp gerçekleşti. Çin ve Hindistan borsalarındaki düşüş 150 puanı aştı. 
Uzmanlar, asıl etkinin pazartesiden itibaren görülebileceğini dile getirirken, hasarın etkisinin sınırlı kalmasını bekliyor. A Yatırım Vadeli İşlemler Müdürü Nuri Sevgen, tsunaminin ilk etkilerinin cuma günü görüldüğünü, pazartesi Asya borsalarında etkinin sürebileceğini dile getirdi. Sevgen, depremin etkisinin asıl orta ve uzun vadede görülebileceğine dikkat çekti.
Satışların Avrupa ve Amerika borsalarındaki etkisinin sınırlı olmasını beklediğini belirten Sevgen, Türkiye’nin dünya borsaları ile pozitif ayrıştığını bunun devam etmesini beklediğini dile getirdi. Sevgen, büyük felaketlerin ilerleyen süreçlerde ülke ekonomisi için itici güç olabileceğine de vurgu yaptı.
Asya borsalarında sigorta, otomotiv, elektronik hisselerinde satışlar artabilir. Pazartesi satış dalgaları Avrupa ve Amerika borsalarında da etkisini gösterse de bu etki sınırlı kalacak.
ZEYNEP AKTAŞ
Asıl etki yen’de görülecek
Japonya’nın dünya borsaları içindeki ağırlığı yüzde 10 seviyesinde bulunuyor. Bu nedenle depremin Japonya borsası ile sınırlı kalması bekleniyor. İş Yatırım Risk Yönetimi Müdürü Evren Bolgün, pazartesi ve salı günü Japonya ve Asya piyasalarında satışların gelebileceğini ancak bunun Avrupa ve Amerika borsalarını etkilemesini beklemediğini dile getirdi.
Asıl etkinin dolar/yen paritesinde görülebileceğini belirten Evren, Japon borsasında ise orta vadede 10 binin aşılmasının güç olacağını 7.500 ile 10.000’li seviyelerde dalgalanmalar yaşanabileceğini dile getirdi.
Evren Bolgün, Japonya depremi ile birlikte hasar tesbitinin yapılması ile dünyada ve Japonya’da sigorta şirketlerinin olumsuz etkilenebileceğinin ancak, inşaat sektörü ve yan sanayinin olumlu etkileneceğini söyledi.
Otomotivcilerde geçici sıkıntı oluştu
Japonya’da 8.9 şiddetindeki deprem ve tsunami felaketi, otomotiv endüstrisini de vurdu. Pek çok üretici üretime ara verirken, limanların da kapalı oluşu, ihraç edilecek araçların bekletilmesine yol açıyor.
Özellikle ülkenin kuzeyindeki fabrikalarda üretim durdurulurken, limanların kapalı oluşu, başta ABD olmak üzere pek çok ülkeye yapılacak sevkiyatların askıya alınmasına yol açtı. Bazı fabrikalar ise geçici olarak kapılarını depremzedelere de açtı.
Toyota, aralarında Yaris’in üretildiği Sendai fabrikasının da bulunduğu iki otomobil ve iki yedek parça tesisinde üretimi durdurdu. Hibrid Prius’un üretildiği fabrika faaliyetlerini sürdürüyor.
Honda, bir süreliğine kapattığı Suzuka fabrikasında üretime yeniden başlarken, Sayama fabrikasını pazartesiye kadar kapalı tutacak. Suzuka, Accord modelini üretiyor. Honda’nın Tochigi’deki Ar-Ge bölümündeyse iki kişi öldü, 30 kişi yaralandı. Yine aynı yerde bulunan yan sanayi tesisi de üretimi durdurdu.
Nissan, Japonya’daki fabrikalarının dördünde üretimi askıya alırken, Subaru 5 fabrikasında da operasyonları durdurdu.
Deprem ve tsunami nedeniyle zarar gören limanların yeniden tam kapasite çalışmasının  zaman alabileceği, bu yüzden bazı modellerin sevkiyatlarında bir-iki ay gecikme yaşanabileceği söyleniyor. Sevkiyatların büyük gemilerle ve haftalar süren yolculukla yapıldığı hatırlatılırken, yolda gemiler bulunduğu, bu yüzden de aksamaların ihraç pazarlarına yansımasının zaman alabileceği de konuşulanlar arasında.
Bunun yanında yüksek satış rakamlı modellerin bir bölümü  Japonya dışında üretiliyor.
LEVENT KÖPRÜLÜ
Türkiye’de sorun yok
-  Toyota Türkiye CEO’su Ali Haydar Bozkurt: “Bizi ilgilendiren modelleri üreten fabrikalarda sorun yok. Tedarikçiler ise durum tespiti yapmaya çalışıyor. Ülke genelindeki durumun etkileri olur mu şimdilik bilemiyoruz.”
-  Honda Türkiye Genel Müdür Yardımcısı Can Eroskay:  “Türkiye’de üretimin etkileneceğini düşünmüyoruz. Parçalar değişik bölgelerden geliyor. Servislerden “acil” sipariş edilmiş bazı parçalarda gecikme olabilir.”
-  Nissan Genel Müdür Yardımcısı İlkim Sancaktaroğlu: “Japonya’dan sadece X-Trail ve NP 300 pick-up ithal ediyoruz. Yedek parçaların büyük bölümünü Avrupa’dan alıyoruz. Japonya üretimi parçalarla ilgili durum ise birkaç gün sonra belli olur.”
-  Temsa Global Genel Müdürü Yusuf Soner: “Mitsubishi’nin Türkiye faaliyetlerinde bir aksama beklemiyoruz.” Milliyet