Arap Baharı sonrası ne olacak?

Dünyanın en saygın düşünce kuruluşlarından İngiltere Kraliyet Uluslararası İlişkiler Enstitüsü Chatham House’un Türkiye Projesi’nin ikinci toplantısı 26 ve 27 Kasım tarihlerinde, Akbank’ın ev sahipliğinde Sabancı Center ve Sakıp Sabancı Müzesi’nde yapıldı. Toplantı “Değişen Ortadoğu ve Kuzey Afrika: Zorluklar ve Fırsatlar” ana temasıyla gerçekleştirildi. Toplantılarda "Arap Baharı" olarak bilinen Ortadoğu ve Kuzey Afrika'da iktidarları sarsan değişimlerin yarattığı fırsatlar ve zorluklar tartışıldı. Akbank’ın desteğiyle gerçekleştirilen toplantıların birinci gününde AB Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış, ikinci gününde ise Cumhurbaşkanı Abdullah Gül birer konuşma yaptı.
Uluslararası ekonomi, siyaset ve sivil toplum çevrelerinden seçkin isimlerin katıldığı toplantıların açılış konuşmasını gerçekleştiren Akbank Yönetim Kurulu Başkanı ve Murahhas Üyesi ve Chatham House Mütevelli Heyeti Üyesi Suzan Sabancı Dinçer, “Küreselleşen dünyada bölgemizdeki refah ve istikrar düzeyi ne kadar yüksek olursa bizlerin refah ve istikrar düzeyi de o kadar yüksek olacaktır. Bu nedenle Kuzey Afrika ve Ortadoğu coğrafyasındaki değişimleri ve bölge halkının isteklerini daha iyi anlamak ve bölgede yaşanan değişimde aktif rol almak büyük önem taşıyor” dedi.
Bu bölgelerdeki politik dönüşümlerin ekonomik reformlarla da desteklenmesi gerektiğini vurgulayan Sabancı Dinçer, ekonomik düzeni sağlamak konusundaki başarısızlığın kaosa neden olabileceğini belirtti: “Ekonomik reformların uygulanmasında Türkiye ve Avrupa Birliği ülkelerinin de Kuzey Afrika ve Ortadoğu ülkelerine destek olması büyük önem taşıyor. Türkiye hem bölgedeki ilişkileri ile hem de sunmakta olduğu başarılı örnek ile bu süreçte önemli bir aktör. Chatham House’un bu konuyu İstanbul’da masaya yatırıyor olması da bunu gösteriyor” dedi.
Avrupa Birliği Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış’ın katılımcılara hitap ettiği toplantının birinci gününde Ortadoğu ve Kuzey Afrika genelinde yaşanan politik gelişmelere bağlı olası yapısal değişimler ve bunların devletler, toplumlar, ekonomiler ve iş yaşamı üzerindeki etkileri ele alındı.
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün katılımcılara hitap ettiği toplantının ikinci gününde ise Ortadoğu ve Kuzey Afrika'daki son gelişmelerin bölgedeki ülkeler arasındaki dengeleri ve diğer ülkelerle ilişkileri nasıl etkileyebileceği konuları tartışıldı.
Konuşmasında dünyanın tarihsel bir dönüşüm içinden geçmekte olduğuna dikkat çeken Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, "Önceleri Arap baharını kaçınılmaz görüyordum; bugün artık geri dönülmez olarak görüyorum. Çok basit bir ifadeyle, dünyanın bu bölgesinde tarihin normalleşmesini yaşıyoruz" dedi.
Her bir ülkede sürecin nasıl gelişeceğine ilişkin net bir kestirimde bulunmanın güç olduğuna da işaret eden Gül, "Ancak açık olan şudur ki, bölgede kaçınılmaz ve geri dönüşü olmayan bir demokrasi süreci başlamıştır" diye vurguladı. Gül, her ülkenin kendi dengesini bulana kadar iniş çıkışlar olacağının da altını çizdi.
Gül, Türkiye'nin de bölgeyle olan kültürel ve tarihsel bağları nedeniyle, bu ülkelere önemli bir ilham kaynağı olacağını sözlerine ekledi.
Avrupa Birliği Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış da toplantının birinci gününde yaptığı konuşmasında Arap baharında bundan sonra halkın istek ve denetiminde yeni bir ekonomik, toplumsal ve politik yönetim modeli oluşturulmasının büyük önem taşıdığını vurguladı.
Bölgede demokrasi ve istikrarın tesisinin, dünyada istikrar ve güvenlik için vazgeçilmez bir koşul olduğuna da işaret eden Bağış, bu çerçevede, demokrasinin tarihsel önemdeki bu dönemecinde Ortadoğu'nun desteğe ihtiyacı olduğuna dikkat çekti. Avrupa Birliği’nin savaş döneminden sonra ortaya çıkan en başarılı barış ve kalkınma projesi olduğunu belirten Bağış, ‘’Bugün Ortadoğu için de aynı beklentilere sahibiz’’ dedi.
Toplantılar Chatham House Direktörü Dr. Robin Niblett’in Ortadoğu ve Kuzey Afrika'deki değişimlere ilişkin sentezi ile son buldu.
Dr. Robin Niblett toplantılara ilişkin açıklamasında “Chatham House olarak, ikinci İstanbul Yuvarlak Masa Toplantımız için, Mütevelli Heyeti üyemiz ve ev sahibemiz Suzan Sabancı Dinçer'in öncülüğünde biraraya gelmiş bulunmaktan mutluyuz. Sayın Suzan Sabancı Dinçer ve Akbank'a, bu çok değerli destekleri için minnettarız. Bu yıl, Ortadoğu ve Kuzey Afrika'yı dönüştüren dramatik gelişmeler üzerine odaklandık. Tartışmalarımızda da, Ortadoğu ve Kuzey Afrika'daki politik ve ekonomik reform süreçlerini destekleme arayışında olan bölge dışı hükümet ve iş dünyasının yaklaşımlarını irdeledik” dedi.