Alışveriş ABD'yi uçurdu

Dünya piyasaları önce ‘Kara Cuma’ bereketiyle yükselişe geçti, ardından Avrupalı liderlerin Euro Bölgesi’ni mali olarak birbirine daha da bağlayacak köklü bir çözümü görüştükleri beklentisi piyasaların ‘ateşini’ körükledi. ABD’de her yıl Şükran Günü’nün ertesi günü ‘Kara Cuma’ olarak adlandırılan indirimli alışveriş çılgınlığı yaşanıyor.
Yılbaşına kadar süren alışveriş sezonunun ilk günü olan ‘Kara Cuma’daki satışlar, piyasalar tarafından ekonominin gidişatını gösteren önemli bir veri olarak kabul ediliyor. ABD’nin Ulusal Perakende Federasyonu ‘Kara Cuma haftasonu’ olarak adlandırılan cuma, cumartesi ve pazar günkü satışların geçen yıla oranla yüzde 16 arttığını ve 52 milyar dolarlık rekor düzeyde satış yapıldığını açıkladı.
Bu veriler piyasalar tarafından ABD’li tüketicilerin krizi geride bıraktığının işareti kabul edildi. Avrupa borsalarında hisseler yükseldi, euro tırmanışa geçti.
Euro Bölgesi ‘bağlanacak’
ABD’li Evolution Securities yöneticisi Gary Jenkins, “Bu hafta ABD’de çok sayıda ekonomik gösterge açıklanacak. Kara Cuma’daki rakamların büyüme için olumlu bir gelişme olup olmadığını bu hafta anlayacağız” yorumunda bulundu.
Euro Bölgesi liderlerinin borç krizinin yayılmasını önlemek için yeni bir anlaşma hazırlığında olduğu haberleri de piyasaları olumlu etkiledi. Yeni anlaşmanın bütçe disiplinini yasal kural haline getireceği ve Avrupa Merkez Bankası’nın krize daha çok müdahil olmasının önünü açacağı beklentisi hâkim. Wall Street Journal gazetesine üzerinde konuşulan anlaşma hakkında bilgi veren yetkililer, Euro Bölgesi’nin mali ve ekonomik koordinasyon yönünden sıkı biçimde birbirine bağlanacağını dile getirdi.
Yüzde 5’e yakın yükseldi
Bu arada Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) İtalya için 600 milyar euro’luk bir kurtarma paketi hazırladığı yönündeki haberlere IMF’den yalanlanma gelse de, bu beklenti de sıcaklığını yitirmiş değil.
Tüm bu olumlu rakamlar ve beklentilerle, Avrupa borsaları yüzde 5’e yakın yükseldi. Londra Borsası’nda FTSE 100 endeksi yüzde 2.8, Paris Borsası’nda CAC 40 endeksi yüzde 5.4 ve Frankfurt Borsası’nda DAX endeksi yüzde 4.6 yükseldi. New York Borsası’nda Dow Jones Sanayi Endeksi yüzde 2.45 yükselişle açıldı. Uluslararası piyasalarda euro-dolar paritesi ise 1.3390 seviyesine geldi.
Petrol toparlanma işaretiyle yükselişte
ABD’de ekonominin toparlandığına yönelik işaretlerle ABD ham petrolünün ocak ayı teslimi varil fiyatı 99 dolar ve Londra Brent tipi ham petrolün ocak ayı fiyatı 108 dolar seviyelerinde işlem görüyor. Batı Teksas tipi ham petrolünün ocak ayı teslimi varil fiyatı New York’taki işlemlerde 2 dolar 39 sent artarak 99.16 dolardan satılmaya başladı. ABD ham petrolünün ocak ayı teslimi varil fiyatı cuma günü 96.77 dolardan kapanmıştı. Londra Brent tipi ham petrolün ocak ayı teslimi varil fiyatı da 2 dolar 51 sent artarak 108.81 dolardan işlem görüyor.
Almanya ve beş AB üyesi ‘elit tahvil’ hazırlığında
Almanya’nın önde gelen gazetelerinden Die Welt, Alman hükümetinin, en üst seviye kredi notuna sahip beş Euro Bölgesi ülkesiyle birlikte ‘elit tahvil’ olarak adlandırılan bir borçlanma aracı ihracını değerlendirdiğini yazdı.
Muhafazakâr kanada yakın olan gazete “üst düzeyli Avrupa Birliği diplomatlarına” dayandırdığı haberde, Berlin yönetiminin Fransa, Finlandiya, Hollanda, Lüksemburg ve Avusturya ile birlikte tahvil ihraç etme konusunu değerlendirdiğini bildirdi. Alman hükümeti Euro Bölgesi’nin ortak tahvil ihraç ederek kolektif borçlanmaya gidilmesine karşı çıkıyor.
Gazete, bu altı ülkenin ihraç edeceği tahvilin bu ülkelerin borçlanma ihtiyaçlarını karşılayabileceği gibi, belirli şartlar çerçevesinde İtalya ve İspanya için kaynak yaratabileceğini belirtti. AAA kredi notuna sahip ülkelere istikrar kazandırmayı amaçlayan tahviller sayesinde aynı zamanda “finans piyasalarını yatıştıracak güvenilir bir emniyet ağı” oluşturulması da hedefleniyor. Die Welt, tahvillerin Almanya’nın borçlanabildiği seviyelerin çok az üzerinde yani yüzde 2 ile 2.5 arasında faizle ihraç edilebileceğini belirtti. Gazeteye göre kredi notu AAA olmayan euro bölgesi ülkelerinin, başlangıçta grup dışında tutulması düşünülüyor.
Almanya iddiaları reddetti
Ancak Almanya hükümeti, AAA kredi notuna sahip ülkelerle ortak tahvil ihracına yönelik bir plan olmadığını söyledi. Almanya Maliye Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, bunun Maliye Bakanı Wolfgang Schaeuble’nin Finlandiya ve Hollandalı meslektaşlarıyla yaptığı görüşmede gündeme gelmediği ve bu yönde İngiltere’yle de bir görüşme olmadığı ifade edildi. 
AB Komisyonu’ndan ‘bölünmeyin’ uyarısı
Almanya ve Fransa’nın Euro Bölgesi’nde AAA kredi notuna sahip 4 ülkenin daha katılımıyla yeni bir birlik oluşturarak ortaklaşa borçlanacakları iddiaları AB Komisyonu’nu rahatsız etti.
Ekonomik ve parasal işlerden sorumlu AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Olli Rehn’in sözcüsü Amadeu Altafaj Tardio, Euro Bölgesi’nde eurobond adıyla ortak tahvil çıkarılmasının AB’de bölünme değil tam aksine daha fazla entegrasyona hizmet etmesi gerektiğini söyledi.
Rehn’in sözcüsü, “Eurobond önerisindeki amaç Euro Bölgesi ve tüm AB’de istikrarı sağlamaktır. O halde bu konuda üye ülkler arasında bölünnmelerin faydalı olmadığını söylemeye gerek yok” dedi.
Rehn: Tünelİn ucunda ışık var...
AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Olli Rehn, İrlanda’ya yapılan AB-IMF yardımının birinci yılında İrlandalılara moral verdi.
Rehn, Irish Examiner’e yazdığı makalede, “İrlandalıların şunu anlaması önemli: ülkenin son bir kaç yıldır tecrübe ettiği ciddi sorunlara rağmen, şimdi tünelin sonunda ışık görünüyor” ifadesini kullandı. Yılın ilk yarısında ihracattaki güçlü performansa ve bankacılık sektöründeki gelişmelere işaret eden Rehn, hükümetin kamu maliyesine ilişkin zor kararların üstesinden gelebildiğini gösterdiğine de işaret etti. Rekabet gücünü artıracak ve istihdam yaratılmasını sağlayacak ekonomik reformların uygulanmaya başlandığını belirten Rehn, tüm bu başarılarla birlikte iç ekonominin hala zayıf olduğuna ve işsizliğin ciddi bir sorun olmayı sürdürdüğüne de değindi.
‘Borç krizi dünyayı tehdit ediyor’
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) tarafından yayınlanan ekonomik görünüm raporunda, Euro Bölgesi borç krizinin bütün dünyayı tehdit ettiği dile getirildi. Paris merkezli 34 üyeli OECD’nin son raporunda, siyasetçilerin krizin dünyayı etkilemesine karşı hazırlıklı olmaları uyarısı yapıldı. Raporda, Yunanistan’dan İtalya’ya kadar uzanan borç krizinin, geniş bir hızla yayılabileceği ve büyük zararlarla sonuçlanabileceği bildirildi.
OECD raporunda, Avrupa Merkez Bankası’nın krizin giderilmesinde daha aktif rol alması ve euro kurtarma fonunun güçlendirilmesi istendi. Küresel ekonomik büyümenin gelecek yıl yavaşlamaya devam edeceği hatırlatılan raporda, 2012 için yüzde 3.4 ekonomik büyüme öngörüldü. Raporda, Almanya, Fransa ve İtalya gibi üç önemli AB ülkesinin gelecek yıl hafif bir resesyona gireceği tahmini yapılırken, Euro Bölgesi için sadece yüzde 0.2 ekonomik büyüme tahmini yapıldı. OECD mayısta Euro Bölgesi içinde yüzde 2 büyüme tahmini yapmıştı. Raporda, ABD için de 2012 yılındaki ekonomik büyüme oranı tahmini yüzde 3.1’den, yüzde 2’ye revize edildi.
‘Türkiye 2012’de yüzde 3 büyür’
OECD raporunda, 2012’de Türkiye için yüzde 3 ekonomik büyüme öngörüldü. Raporda, özel tüketim ve yatırımlarla 2011’de gerçekleşen ekonomik büyümenin, 2012’de kredilerin dizginlenmesi ve küresel ekonomik koşulların kötüleşmesiyle bir önceki yıl kadar yüksek olamayacağı ifade edildi. Raporda, 2013 yılında dış gelişmelerin iyileşmesiyle, ekonomik büyümenin toparlanacağı bildirdi.
Raporda, 2011’de kur oranlarındaki oynamanın, 2012’de cari açığın düşmesine ve iç ve dış talebin adım adım dengeli bir hale gelmesine yardımcı olacağı yorumu yapıldı. Ancak bu durumun yükselen enflasyon üzerinde baskı yaratacağı da kaydedildi.
İtalya ve Belçika’nın borçlanma faizi arttı
İtalyan Hazinesi, dün düzenlediği 2023 vadeli tahvil ihracında 567 milyon euro borçlandı. İtalya Merkez Bankası’ndan yapılan açıklamaya göre, Hazine’nin düzenlediği 2023 vadeli tahvil ihracında ortalama faiz oranı yüzde 7.30’a yükseldi. Hazine’nin bir önceki benzer vadeli ihalesinde ortalama getiri oranı yüzde 4.6 düzeyindeydi. Geçen hafta kredi notu kırılan Belçika dün 4 ihalede 2 milyar euro’luk tahvil sattı. Toplam 4.208 milyar euro’luk talep gelen ihalelerde 2021 vadeli tahvil ihracında faiz yüzde 5.659 oldu. Önceki benzer ihalede faiz yüzde 4.372 olarak belirlenmişti.
Yunan istatistik şefi ömür boyu hapis cezasıyla yargılanacak
Yunan bağımsız istatistik ajansı Elstat, ülkedeki ekonomik krizin boyutunu olduğundan fazla gösterdiği ve Yunanistan’ın ulusal çıkarlarına aykırı hareket ettiği iddiasıyla soruşturma altında.
Elstat’ın başına 2010 yılında getirilen IMF kökenli Andreas Georgiou, “Sahtekarlık yaptığımız için değil, işimizi yaptığımız için soruşturuluyoruz. Ne yazık ki, Yunanistan’da istatistik bir dövüş sporu” dedi.
12 Aralık’ta hakim önüne çıkacak olan Georgiou, ülke çıkarlarına ihanet suçlamasıyla karşı karşıya olduğu için ömür boyu hapis cezasıyla bile karşı karşıya kalabilecek. Soruşturma 2009 bütçe açığı rakamları üzerine açıldı. Elstat bütçe açığının milli gelire oranını yüzde 13.4’ten yüzde 15.8’e revize etti. İddialar, Georgiou yönetimindeki Elstat’ın Yunanistan’ı ciddi kemer sıkma önlemlerine zorlamak için 2009 açığını şişirdiği yönünde.