AB'nin yeşil dönüşüm fonu sınıfta kaldı

Avrupa Birliği’nin Yeşil Mutabakat kapsamında hayata geçirdiği en önemli mali araçlardan biri olan Adil Geçiş Fonu, hedeflenen etkiyi yaratmakta zorlanıyor. Avrupa Komisyonu verilerine göre, 2021’den Mart 2025’e kadar üye ülkeler tarafından fonun yalnızca 735 milyon euro (yaklaşık 840 milyon dolar) harcandığı açıklandı. Bu rakam, toplam 26,7 milyar euroluk bütçenin sadece yüzde 3’üne denk geliyor.

"İstihdam açısından tam bir felaket"

Nefes'in haberine göre, İrlandalı Avrupa Parlamentosu Üyesi ve fonun performansını denetleyen raportör Ciaran Mullooly, mevcut harcama düzeyini sert şekilde eleştirdi. “Adil Geçiş Fonu, işini kaybeden işçilere yardım etmede feci şekilde başarısız oldu” diyen Mullooly, birçok kasabanın tamamen kaderine terk edildiğini belirtti.

Fonun amacı neydi?

2027 yılına kadar sürecek şekilde tasarlanan fon, kömür madenleri, çelik fabrikaları ve turba sahaları gibi fosil yakıta dayalı istihdam alanlarında çalışan işçilerin yeniden eğitilmesini, yeni iş fırsatlarına yönlendirilmesini ve bu bölgelerin ekonomik dönüşümünü desteklemeyi hedefliyor. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, fonu "kimsenin ve hiçbir bölgenin geride kalmaması" amacıyla başlatmıştı.

Bazı ülkeler hiç fon kullanmadı

Fonun en büyük paydaşları arasında Polonya (4,7 milyar euro), Almanya (3,7 milyar euro) ve Romanya (2,5 milyar euro) yer alıyor. Ancak İspanya, İtalya, Belçika, Slovenya ve Kıbrıs gibi ülkeler, ellerindeki toplam 3 milyar eurodan fazla kaynağa rağmen bugüne kadar hiçbir harcama yapmadı.

Yüzde 43'ü sadece 'tahsis edildi'

Avrupa Komisyonu verilerine göre fonun yüzde 43’ü çeşitli projelere tahsis edilmiş olsa da, bu kaynaklar henüz fiilen harcanmadı. Bürokratik süreçlerin uzunluğu, yerel toplulukların ön finansman bulmakta zorlanması ve kapsamlı başvuru gereklilikleri, uygulamayı yavaşlatan başlıca faktörler arasında.

Sendikalar ve STK'lardan eleştiriler

Avrupa’daki büyük işçi sendikaları ve çevre STK’ları, işçilerin görüşlerinin yeterince dikkate alınmadığını, mesleki eğitimlerin eksik kaldığını ve geçiş sürecinde büyük bir beceri açığı oluşabileceğini vurguluyor.

Avrupa Çevre Bürosu’ndan Alberto Vela, fonun potansiyelinin kullanılmadığını belirterek, “Adil Geçiş Fonu, hem karbon azaltımı hem de sosyo-ekonomik dönüşüm için güçlü bir araç olabilir. Ancak bu fırsat boşa gitmek üzere,” dedi.

Son dakika harcamaları riskli olabilir

Avrupa Sayıştayı Sözcüsü Damijan Fiser, fonun 2027 sonrasında iki yıl daha harcanabileceğini ancak zaman baskısının hatalı harcamalara yol açabileceği uyarısında bulundu. “Harcamalar aceleye gelirse, hatalar da kaçınılmaz olur,” ifadelerini kullandı.

Gelecek ne getirecek?

AB’nin 2030 emisyon hedefleri doğrultusunda kömür sektörünün beş yıl içinde yarı yarıya küçülmesi beklenirken, genel istihdamda 494 bin kayıp yaşanabileceği öngörülüyor. Ancak doğru yatırımlar ve politika tercihlerinin, elektrik üretimi gibi sektörlerde 110 bin net istihdam artışı sağlayabileceği de belirtiliyor.

Uzmanlar, fonun etkili olabilmesi için özel ekonomik bölgeler oluşturulması, yerel gruplara ön finansman sağlanması ve daha kapsamlı eğitim programlarının uygulanması gerektiğini vurguluyor. Aksi takdirde, yeşil dönüşümün sosyal zemini ciddi şekilde zarar görebilir.

Euro Bölgesi enflasyon rakamları belli oldu

Euro Bölgesi’nde ekonomiye güven tırmanıyor

Euro Bölgesi'nde şirket faaliyetleri kan ağlıyor!

Euro Bölgesi CDS'lerinde sert düşüş

Euro Bölgesi ekonomisine 'zayıf talep' darbesi

Euro Bölgesi enflasyon rakamları belli oldu