ABD, NATO liderliğinden geri adım mı atıyor?

NATO'daki ABD Büyükelçisi Matthew Whitaker, Avrupa’nın gelecekte ittifak içinde daha fazla askerî sorumluluk üstlenmesi gerektiğini savunarak, Almanya’nın bir gün NATO’nun en üst askerî pozisyonu SACEUR’ü devralmasını görmek istediğini açıkladı. Bu açıklama, ABD’nin Avrupa güvenliğindeki geleneksel liderliğinden kademeli olarak geri çekilebileceği yönündeki yorumları güçlendirdi.

Whitaker, bunun kısa vadeli bir hedef olmadığını kabul etse de “Bu ihtimal üzerine daha fazla tartışmayı memnuniyetle karşılarız” dedi. ABD’li ve NATO’lu kaynaklar, bu mesajın Washington’un uzun süredir dile getirdiği “Avrupa savunmasının Avrupalılar tarafından üstlenilmesi” yaklaşımıyla uyumlu olduğuna dikkat çekti.

İttifak açısından zamanlama doğru mu?

Ancak bazı NATO yetkilileri, SACEUR pozisyonunun ABD’nin küresel çıkarları açısından kritik olduğunu ve Washington’un bu görevden “neden vazgeçmek isteyeceğinin” belirsiz olduğunu belirterek temkinli konuştu. Özellikle Rusya’nın Ukrayna’daki savaş sürerken ABD’nin liderlikten çekilmesinin ittifak açısından risk oluşturabileceği vurgulanıyor.

Sızdırılan 28 maddelik ABD planının, Washington’un uzun vadeli rol değişimine hazırlandığına işaret ettiği yorumları da dikkat çekti. Uzmanlar, bu yaklaşımın “NATO’nun Amerikan etkisinden arındırılması” şeklinde değerlendirilebileceğini ifade ediyor.

"Pratikte zor" yorumu

Bununla birlikte uzmanlar, SACEUR’ün ABD’li olmasının temel sebebinin komutanın aynı zamanda Avrupa’daki yaklaşık 78 bin Amerikan askerini de yönetmesi olduğuna işaret ederek, bir Avrupalının bu göreve gelmesinin teoride mümkün olsa da pratikte “son derece zor” olduğunu vurguluyorlar.

Avrupa’da artan yeniden silahlanma dalgası ve özellikle Almanya’nın savunma kapasitesini genişletme planları, bu tartışmayı daha da görünür kılıyor. Berlin 2026’dan itibaren yeniden zorunlu askerliği başlatmayı planlıyor ve Bundeswehr’i “savaşa hazır” hâle getirmeyi hedefliyor.

Avrupa'ya, savunma için daha fazla katkı baskısı

NATO kaynakları ise şu an böyle bir değişiklik için resmî bir görüşme olmadığını belirtiyor. Ancak çoğu uzman ortak bir noktada buluşuyor: ABD’nin NATO’dan tamamen çekilmesi beklenmiyor; fakat Avrupa’nın kendi savunmasına daha fazla katkı sunması yönündeki baskı giderek artıyor.

NATO, Rusya’yı caydırmak için dev askerî yığınak planlıyor

Trump’tan NATO çıkışı: Belki de İspanya’yı atmak gerekiyordur

Trump'tan NATO üyelerine Çin'e yaptırım çağrısı