92 yaşında... 8'inci kez devlet başkanlığına aday

Kamerun’da 42 yıllık iktidar bitmiyor. Sekizinci dönem için yarışacak olan Kamerun Devlet Başkanı Paul Biya, görev süresini tamamlarsa 100 yaşında olacak.

Kamerun, 1960’ların başında Fransa ve İngiltere’den bağımsızlığını kazandığından bu yana sadece iki devlet başkanı gördü.

Haziran 2004’te, yurt dışında geçirdiği uzun bir sürenin ardından ülkesine dönen Kamerun Devlet Başkanı Paul Biya, uçağından iner inmez hakkındaki 'öldü' söylentilerine şaka yollu verdiği cevapta, “İnsanlar cenazemle ilgileniyor ama onları 20 yıl sonra görürüm” demişti.

O sözün üzerinden 21 yıl geçti. Bugün 92 yaşındaki Biya, dünyanın görevdeki en yaşlı devlet başkanı olarak hâlâ koltuğu bırakmaya niyetli görünmüyor.

Pazar günü X’te yaptığı açıklamayla Biya, 12 Ekim’de yapılacak başkanlık seçiminde yeniden aday olacağını duyurdu. Biya eğer seçilirse, görev süresi neredeyse 100 yaşına kadar devam edecek.

“Mahvolduk”

Biya, 1982 yılında, bir zamanlar akıl hocası olan Ahmadou Ahidjo’dan devraldığı koltuğu o tarihten bu yana sıkı bir şekilde korudu. Ahidjo’yu sonrasında etkisizleştirdi ve sürgüne yolladı. Ancak bu kez, duyurunun ardından basında ve sosyal medyada yükselen eşi benzeri görülmemiş kamuoyu tepkisi, Biya’nın gücünde çatlaklar olabileceğini ve liderliğini sürdürebileceğine dair şüphelerin arttığını gösteriyor.

Le Messager gazetesinin Pazartesi günkü manşeti Biya’nın fotoğrafıyla birlikte tek cümleydi: ‘'Mahvolduk!''

Kakao ve petrol üretimiyle bilinen Orta Afrika ülkesi Kamerun, şu anda İngilizce konuşan ayrılıkçılarla süregelen çatışma ve kuzeyde Nijerya merkezli İslamcı militan tehditleri gibi pek çok ekonomik ve güvenlik sorunuyla karşı karşıya.

Bu sırada Biya, 92 yaşında olmasına rağmen kamuoyunun önüne nadiren çıkıyor. Bu da 'ülkeyi aslında kimin yönettiği' sorusunu yaygınlaştırıyor.

Reuters’a konuşan teknoloji girişimcisi Rebecca Enonchong, “Çoğumuz artık Biya’nın ülkeyi yönettiğine inanmıyoruz. Yeniden aday olma kararı -eğer gerçekten kendisine aitse- sistemin ne kadar gerçeklikten koptuğunu gösteriyor” dedi.

Kamerun İletişim Bakanı Rene Emmanuel Sadi, pazartesi günü yorum talebine yanıt vermedi. Ancak daha önce Biya’nın sağlığının yerinde olduğunu, aksi yöndeki iddiaların ise 'eleştirmenlerin ülkeyi istikrarsızlaştırma çabasından ibaret birer hayal ürünü' olduğunu söylemişti.

Geçen yıl hükümet, Biya’nın sağlık durumunun kamuoyunda tartışılmasını yasaklamıştı. Fakat Kamerun basını bu yasağı büyük ölçüde görmezden geldi.

'Görevi bırak' çağrıları artıyor

Kamerun, 1960’ların başında Fransa ve İngiltere’den bağımsızlığını kazandığından bu yana sadece iki devlet başkanı gördü. Eğer Biya hastalanır ya da hayatını kaybederse, ülkenin karmaşık bir geçiş süreciyle karşı karşıya kalacağı tahmin ediliyor.

Biya, 2008 yılında anayasada yaptığı bir değişiklikle devlet başkanlığı için öngörülen iki dönem sınırını kaldırmıştı. Bu değişiklik, 2011 ve 2018 seçimlerini büyük farkla kazanmasının yolunu açtı. Ancak muhalefet, o seçimlerde sandık hileleri ve baskı uygulandığını savundu. Hükümet ise bu suçlamaları reddetti.

Aradan geçen sürede, güvenlikten ulaşıma, sudan elektriğe ve atık yönetimine kadar temel hizmetlere erişimde halkın günlük sorunları azalmadı, aksine derinleşti.

Yaounde merkezli düşünce kuruluşu Nkafu Policy Institute’ta araştırmacı olan Pippie Hugues Marcelline, “Sorunlar yeni değil ama durum kötüleştikçe etkileri derinleşti” diyor.

Toplumsal farkındalık ve tepkinin düzeyi

Bu yılın farkı ise, Biya’nın icraatlarına yönelik toplumsal farkındalık ve tepkinin düzeyi olmuş.

Ünlü insan hakları avukatı Alice Nkom, YouTube üzerinden yayımladığı bir videoda Biya’ya görevi bırakması için “Bacaklar artık taşımıyor, zihin de çalışmıyor. Bunu size söylüyorum çünkü ben de bu yaşlardayım, 80’lerimdeyim. Bende neyin değiştiğini, Kamerunlulara artık ne veremeyeceğimi biliyorum” diye çağrıda bulundu.

Daha da dikkat çekici olan ise, Biya’nın iki eski müttefikinin kısa süre önce iktidar koalisyonundan ayrılarak seçimde kendi adaylıklarını açıklamaları oldu.

Girişimci Enonchong, “Kamerun halkı bir Biya dönemini daha kabul etmeyecek” dese de, siyaset analisti Raoul Sumo Tayo aynı fikirde değil: “İktidar partisi, idari elitleri bir araya getirip eski usul seçim taktiklerini, örneğin hileyi kullanarak sekizinci dönemi kazanabilir.”

(Görsel, depophotos'tan alınmıştır)