30 milyar dolarlık yarış

Üretici ve tüketiciden yeteri kadar kredi talebi gelmeyince bankalar büyük projelere yönelmeye başladı. Bu yıl söz konusu alanda 30 milyar dolara yakın yeni kredi kullandırılması bekleniyor... Bireysel bankacılık alanındaki kıyasıya rekabette tablonun bu yıl değişmesi bekleniyor. Çünkü hem üretici hem de tüketiciden bankaların beklediği ölçüde kredi talebi yok. Bu yüzden, bu yıl rekabetin büyük ölçekli projelerin finansmana yönelik kredilere kayacağı öngörülüyor. Bankacılara göre 2010, özellikle elektrik dağıtım ve elektrik üretim projeleri anlamında verimli bir yıl olacak. Rekabet de bu alanda yoğunlaşacak. Özellikle elektrik dağıtım ihaleleri bankaların gündeminde önemli yer tutuyor. Devir aşamasındaki 9 bölgeye ek olarak 7 yeni bölgenin bu yıl içinde özelleştirilecek olması bankacıların iştahını kabartıyor. EÜAŞ (Elektrik Üretim Dağıtım A.Ş.) varlıklarının öncelikli olarak özelleştirilecek varlıklar arasında yer alması da bankacıları umutlandırıyor. Bilindiği gibi elektrik dağıtım piyasasının yüzde 30’unu oluşturan Boğaziçi, Gediz, Trakya ve Dicle bölgelerinde ihaleye çıkıldı. Enerji devlerinin gözü, özellikle abone sayısı 4 milyona yaklaşan Boğaziçi Elektrik’in ihalesinde olacak. Enerji firmaları bu ihaleleri almak, bankacılar da söz konusu projeleri finanse etmek için yarışacak. Bu yıl bu tür büyük montanlı projelerin toplam büyüklüğünün 45 ile 55 milyar dolar arasında olacağı öngörülüyor. Bankacılar, bunun yüzde 30’unun özkaynaklarla karşılanması halinde 30 ile 36 milyar dolara arasında krediye ihtiyaç duyulacağını hesaplıyor. 2009 KISIR GEÇTİ Peki geçen yıl proje finansman kredileri açısından nasıl geçti? Malum, 2009 finansal kriz sonrası toparlanma yılı olduğu için yeni yatırımcılar önünü net olarak görememişti. Bu da yılın proje anlamında kısır geçmesine neden oldu. Türk bankacılık sistemi de mevcut projeleri finanse etmeyi sürdürürken, sınırlı sayıda yeni projeye kredi vermeyi tercih etti. Özellikle büyük bankaların bu alandaki etkinliğini sürdürdüğü gözlendi. Örneğin Akbank, geçen yıl elektrik dağıtım bölgelerinin özelleştirmesine yönelik projelerin SEDAŞ ve BEDAŞ ayağından oluşan ilk ikisinin köprü finansmanını gerçekleştirdi. Ayrıca Kiler Grubu’na ait “Sapphire” ve Boyner Grubu’na ait bir alışveriş merkezi gayrimenkul geliştirme projesi yine Akbank tarafından finanse edildi. Akbank; Limak, GMR ve Malaysian Airports Holdings sponsorluğunda ve Sabiha Gökçen Havalimanı çerçevesinde bir altyapı projesinin de finansmanını sağladı. Banka ayrıca, Türkiye’nin en büyük altyapı projelerinden biri olan Gebze-İzmir Otoyolu ve İzmit Köprüsü’nün finansal danışmanlığını kazandı. AKBANK’IN GÜNDEMİ YOĞUN Akbank Genel Müdür Yardımcısı Cem Mengi, 2010’un özellikle elektrik dağıtım ve elektrik üretim projeleri anlamında bereketli bir yıl olacağını düşünüyor. Nitekim bu konudaki 2010 yılı ajandası oldukça yoğun görünüyor. İzmir ve İskenderun limanlarının satışı, Galataport, mevcut otoyol ve köprülerin özelleştirilmesi ve şeker fabrikalarının satışının bu yıl içinde yapılması planlanıyor. Ertelenen Milli Piyango ihalesi, kamu bankalarının stratejik satışı, Zorlu Grubu’nun Karayolları Genel Müdürlüğü’nden aldığı arazideki projesi, Ataköy arazisindeki gayrimenkul geliştirme projeleri, başta Başkent olmak üzere doğalgaz dağıtım özelleştirmeleri gündemi oldukça yoğun kılıyor. Cem Mengi, tüm bu projelerin hayata geçirilmesi halinde bu yıl yaklaşık 45 ila 55 milyar dolar tutarında alım/satım olacağını vurguluyor. Mengi, “Bunun kabaca yüzde 70’sinin bankalar tarafından finanse edilmesi halinde bile 30 ila 36 milyar dolarlık kredi büyüklüğü oluşur” diyor. YKB ENERJİYE ODAKLANDI Yapı Kredi Bankası, 2009 yılı sonu itibariyle 70’in üzerinde projenin finansmanını sağlayarak 3.1 milyar dolar kredi kullandırdı. Enerji sektörüne ağırlık vermeye devam eden banka, özellikle enerji üretimi, elektrik iletimi ve dağıtımı projelerine odaklanıyor. Yapı Kredi, geçen yıl termal ve yenilenebilir enerji santralleri ile büyük ölçekli baraj ve hidroelektrik santral projelerinin finansmanına da destek sağladı. 90 MW (megavat) kurulu güce sahip Aliağa Rüzgar Enerjisi Santrali’nde lider düzenleyici olarak görev alan banka, bu proje için 110 milyon euro finansman sağladı. 36 rüzgar türbininden oluşacak bu santral, önümüzdeki mayıs ayında tarihinde tamamen faaliyete geçecek. Doğu Anadolu Bölgesi’nde 11 hidroelektrik enerji santralinden oluşan toplam 135 MW kurulu güce sahip 222 milyon euro’luk yatırım projesinde yetkilendirilen ve eş-lider düzenleyici olarak görev yapan Yapı Kredi, 166.5 milyon euro tutarındaki finansman kredisinin 33.3 milyon euro’sunu sağladı. Adana Optimum Alışveriş Merkezi’nin işletim ve inşaatı projesinde de yetkilendirilmiş eş-lider düzenleyici olarak görev alan banka, toplam 101 milyon euro olan bu finansmanın 50.5 milyon euro tutarındaki kısmını sağladı. 141 milyon euro yatırım bedeline sahip projenin Mart 2011’de tamamlanması planlanıyor. İŞ BANKASI DA ETKİN İş Bankası, 2009 yılında 30 proje için 677 milyon doları nakdi olmak üzere toplam 888 milyon dolar tutarında yeni finansman sağladı. Bankanın son yıllarda özellikle enerji, ulaştırma ve depolama, demir-çelik ve perakende sektörlerine yönelik proje finansmanı portföy dağılımında en büyük payı aldığı dikkat çekiyor. İş Bankası Kurumsal Krediler Bölüm Müdürü Murat Bilgiç, bu yıl 2009’a oranla proje finansmanı kredileri hacminin artış göstereceğine inanıyor. Bilgiç, 2010’da özellikle şirket birleşme ve satın almalar ile yeni yatırım ve özelleştirme işlemlerinin hacminde artış beklediklerini vurguluyor. Bu yıl da yenilenebilir enerji alanında yapılması planlanan yatırımların İş Bankası’nın proje finansmanı faaliyetlerinin temelini oluşturması bekleniyor. TEDAŞ’a bağlı elektrik dağıtım şirketleri ile EÜAŞ ve Türkiye Şeker Fabrikaları bünyesindeki portföy bazlı özelleştirmeler ile kamu desteğindeki altyapı yatırımları da banka için oldukça önemli. Özelleştirmelerin yanı sıra ülke çapındaki altyapı yatırımı ihtiyacına paralel inşaat, demir-çelik ve benzeri üretim sektörleri ile turizm, eğitim, ulaştırma gibi hizmet sektörlerinde de büyümenin ivme kazanması ve proje finansman kredilerinden pay alması bekleniyor. GÖRÜŞLER Mert GÜVENEN / Yapı Kredi Bankası Genel Müdür Yardımcısı “Proje finansman kredileri canlanacak” 2009’da genel makro ekonomik ortamdaki yavaşlama nedeniyle proje finansman kredilerinde ciddi bir yavaşlama olmuştu. Bu yıl ise canlanma bekleniyor. Bu anlamda 2010’da Yapı Kredi Bankası olarak 1 milyar 200 milyon dolarlık proje finansmanı sağlamayı planlıyoruz. Bu yıl ekonomik canlanmaya bağlı olarak elektrik talebinin artması, bunun da yatırım yönünde sektördeki proje ve anlaşmaları tetiklemesi bekleniyor. 2010’da da proje finansmanı yoluyla sektördeki etkinliğimizi artırmayı hedefliyoruz. İhale hazırlıklarına başlanan elektrik üretimi özelleştirmeleri ile ihale süreci tamamlanan -dördü hariç- 21 adet bölgesel elektrik dağıtım şirketinin özelleştirmesine devam edilecek. Otoyol ve köprü özelleştirmelerini de içeren “yap-işlet-devret” (YİD) projelerinin de ivme kazanacağını tahmin ediyoruz. Cem MENGİ / Akbank Kurumsal Bankacılıktan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı “2010 proje finansman yılı olacak” 2010’un özellikle elektrik dağıtım ve elektrik üretim projeleri anlamında zengin bir yıl olacağı görülüyor. Devir aşamasındaki 9 bölgeye ilaveten 7 yeni bölge daha bu yıl içinde özelleştirilecek. EÜAŞ bünyesinde öncelikli olarak özelleştirilecek varlıklar ve portföy grupları da yine bu yıl içinde satılacak. Bütün bunlar gündemi sıcak tutacağa benziyor. Öte yandan, 2010 ajandasında İzmir ve İskenderun limanlarının satışı, Galataport, mevcut otoyol ve köprülerin özelleştirilmesi, şeker fabrikalarının satışı, ertelenen Milli Piyango ihalesi, kamu bankalarının stratejik satışı, Zorlu’nun Karayolları arazisindeki projesi, Ataköy arazisindeki gayrimenkul geliştirme projeleri, Başkent başta olmak üzere doğalgaz dağıtım özelleştirmeleri de yer alıyor. Ebru Dildar EDİN / Garanti Bankası Genel Müdür Yardımcısı “En az yüzde 20 artış olur” Kriz yılı 2009’da bile Garanti Bankası olarak proje finansmanı portföyümüzü, bir önceki yıla göre yüzde 20 artışla 7.8 milyar dolara çıkardık. Sadece geçen yıl çeşitli proje ve satın almalara sağladığımız finansman desteği 1.6 milyar doları geçti. Enerji sektörüne desteğimizi artırarak sürdürdük. Finanse ettiğimiz enerji projeleri toplamda 4 bin MW’lik kurulu güce ve 3.2 milyar dolarlık parasal hacme ulaştı. Bu yılın ikinci yarısından itibaren özellikle özelleştirmelerin hız kazanmasıyla birlikte proje finansmanı hacminin önceki dönemlere göre artacağı kanaatindeyiz. 2009’a göre yüzde 20 düzeyinde artış bekliyoruz. Garanti Bankası olarak 1,5-2 milyar dolar yeni proje finansmanı kredisi kullandırmayı öngörüyoruz. Köprü ve otoyol özelleştirmeleri ile YİD otoyol projeleri de 2010 yılı ajandamızda yer alıyor. Barış Bekar / Para Dergisi