Enflasyonda Eylül ayında sert düşüş

1 / 2

---

Türkiye’de Eylül ayında tüketici fiyatları aylık bazda %0,18 artış gösterdi. Enflasyonda geçen yıla göre düşük kalan aylık artışın etkisiyle beraber yıllık enflasyon artışı da %7,28’e çekildi. Beklentilerin %0,30 – 0,98 arasında değişim gösterdiğini düşünecek olursak, en olumlu beklentiden de daha iyi bir veri geldiğini gözlemliyoruz. Bu açıdan gelen verinin pozitif anlamda bir sürpriz yaptığını söyleyebiliriz.

  Özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden I göstergesi (çekirdek enflasyon) da %7,69 seviyesine geriledi. Üretici fiyatlarındaki artışta da önemli ölçüde bir yavaşlama olduğu söylenebilir. Bir önceki aya göre %0,29 artan üretici fiyatları bir önceki yılın aynı ayına göre de %1,78 artış gösterdi. 

  Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya daha önce Eylül ayında gıda fiyatlarının etkisiyle enflasyonun düşeceğini öngörmüştü. Enflasyonda gerileme oldukça önemli, çünkü bir yandan da Merkez Bankası faiz düşürüyor. Enflasyonda yaşanan düşüşten sonra, Ekim PPK’sında bir indirim daha yolda. Yüksek ihtimalle sadeleştirme sonunda politika faizi de %7,50’de oluşturulacak. 

  Gıda Komitesi’nin çalışmalarıyla beraber gıda fiyatlarında düzeltme eğilimi devam ediyor. Enflasyon sepeti içerisinde %23,68’lik ağırlığa sahip olan gıda fiyatlarının aylık bazda %0,70 gerileyerek enflasyondaki geri çekilmede etkili olduğu görülüyor. Böylece gıda enflasyonu da yıllık bazda %4,16’ya gerilemiş oldu. Giyim ve ayakkabı grubu fiyatları da Eylül ayında %3,49 gerileyerek enflasyondaki düşüşe katkıda bulundu. 

  Son PPK’da akaryakıt ürünlerindeki veri ayarlaması ve diğer maliyet unsurlarındaki gelişmelerin enflasyondaki iyileşmeyi sınırladığının üzerinde durulmuştu. Vergi düzenlemesinin enflasyonda ortalama olarak 0,2 – 0,3 arasında bir katkıda bulunduğunu düşünecek olursak; %2,70’lik ulaştırma fiyatları artışı olmasaydı bu ay eksi enflasyon bile gerçekleşebilirdi. 

  Tabii inelastik talebe sahip olan gıda ve ulaştırma gruplarındaki fiyat değişimleri oldukça önemli. Gıda Komitesi’nin çalışmalarının devam etmesiyle beraber gıda fiyatlarında yükselişin önü alınabilir. Maliyet unsurları üretici fiyatlarından da anlaşılabileceği üzere aşağı yönlü bir eğilim sergiliyor. ÜFE, TÜFE’nin önünden gider, bu anlamda ilerleyen dönem için de TÜFE’de yönün aşağı doğru olacağının öngörüsü yapılabilir. 

  Baz etkisinden de bahsetmek gerekli. Geçen yıl Ekim ayında TÜFE %1,55, Kasım ayında %0,67, Aralık ayında da %0,21 artış göstermişti. Ekim ayındaki enflasyon gerçekleşmesi çok önemli. Aylık artışın %1,55 altında gerçekleşmesi durumunda yıllık enflasyon daha da aşağıya çekilecek. Kasım ve Aralık ayında da son 8 yılın ortalaması seviyesinde enflasyon gerçekleşmesi görürsek yıllık enflasyon %7 altında oluşabilir. 

 Son yıllarda genel olarak %7-8’lerde seyreden bir enflasyonumuz var. Hedeflediğimiz seviye %5, enflasyonun %5-6’larda seyretmesi bizim için daha ideal. Dolayısıyla halen enflasyonun çok yüksek olduğunu ve yukarı yönlü riskleri beraberinde barındırdığını belirtmek gerekir. 

  Tabii Merkez Bankası’nın hareket alanının genişlemesi bakımından enflasyonun gerilemesi oldukça önemli. Enflasyon faizden yüksek olursa, paranın getirisini enflasyondan arındırdığımızda ortaya çıkan reel getiri negatif olur. Bu açıdan faiz düşürmeye devam edeceksek eğer, enflasyonun da gerilemesinin şartlarını sağlamalıyız. Şu anda geçen yıldan gelen baz etkisi ve fiyat seviyeleri, aynı zamanda mevsimsel koşullar da bizi desteklemektedir. 

  Gelen veriler ışığında yıllık enflasyonun %8’in altında gerçekleşebileceği beklentileri biraz daha ağırlık kazanacaktır. Ekim ayında genelde enflasyon artışı yüksek olur, bu nedenden oluşacak baz etkisinin daha net görülmesi amacıyla tahminimizi revize etmek için Ekim verisini bekleyeceğiz. 

  Enver ERKAN 

Araştırma Uzmanı