Geçtiğimiz yıl EMEA Finance ödüllerinde Körfez Bölgesi’nin en iyi fon yöneticisi seçilen Afa Boran, bu yıl üçüncü kez aynı ödülün sahibi oldu. Boran’ın başında bulunduğu Katar kökenli Amwal Fonu, bölgenin son üç yıldır her yıl endeksin üzerinde performans sergileyen tek fonu. Ayrıca üç yıllık toplam getiride de en çok kazandıran fon. Boran, üst üste gösterildiği bu başarıyla, bu yıl The Mena Fund Manager Power 50 listesinde de aday oldu. Ekonomist’ten Talip Yılmaz, başarılı fon yöneticisiyle global piyasaları ve Türkiye beklentilerini konuştu…
 
-Türkiye ekonomisi hakkında görüşleriniz nelerdir?

Ortalama global büyüme yüzde 4’lerden yüzde 2’lere düştü. Türkiye’de ise yüzde 5’lerden yüzde 4 seviyelerine düştü. Düşüşe rağmen nispeten yüksek bir büyüme oranına sahibiz. Uygulanacak politikalara göre bunun daha yükselebilme potansiyeli de var. Esas potansiyel istihdamı artırabilmekte. Toplam 77 milyon nüfusa karşılık, kayıtlı istihdam sadece 25 milyon.
 
-Ekonomi için en ciddi riski oluşturan cari açık sorunu aşılabilir mi?

Türkiye’nin borçluluk oranlarının düşük olması, bizi büyük krizlerden koruyor. Fakat cari açığın seviyesi, özellikle faiz indirimi karşısında önemli bir engel. Faizi çok düşürürseniz cari açığın finansmanı zayıflar, faizi düşürmezseniz de büyüme yavaş gider. Avrupa’da işler biraz düzeldi. Hiç kuşkusuz bunun cari açığa olumlu katkıları olacaktır. Ama bu tek başına yeterli değil. Bizde cari açık aslında petrol hariç tutulduğunda yok denecek kadar az. Petrol ihtiyacını ortadan kaldıramayacağımıza göre yabancı ülkelere satabileceğimiz başka ürünler yaratmaya odaklanmak gerekir. Bunun için de öncelikle girdilerdeki vergilerin düşürülmesi çok faydalı olacaktır.
 
-Vergi konusunu açabilir misiniz?

Örneğin emlak geliştirme sektörü belki de son 10 yılda en büyük servet ve yeni zengin yaratan sektör; fakat vergilendirilmesi sıfıra yakın. Birçok ülkede, devletin yeni yollar inşa ederek yaptığı yatırımlar sonucu oluşan emlak değer artışlarından bile özel değer artış vergisi toplanıyor. Hem yatırımlar finanse ediliyor hem de spekülatif arsa karları vergilendirilmiş oluyor. Son zamanlarda basında hükümetin “rant vergisi” adı altında bazı planları olduğunu ilgiyle okudum. Doğru uygulanırsa, ekonomiye çok önemli katkısı olabilir. Özellikle bu ek vergi gelirlerini harcamaları artırmak yerine girdi maliyetlerindeki vergileri düşürmek için kullanırsak, ekonomiye önemli bir rekabet avantajı sağlamış oluruz. Bu tür iyileştirmeler, Türkiye’yi yatırım açısından çok cazip kılabilir.
 
ARTIK YATIRIM ALIŞKANLIKLARINI DEĞİŞTİRMEK GEREKİYOR
 
-Yabancılar en çok tartıştığı konu için görüşünüz nedir? Sizce TL pahalı mı, ucuz mu?

TL önemli bir düzeltme gördü. Dalgalanmaları hariç tutarsanız neredeyse 10 yıl boyunca (2002-2012) dolar kuru 1,50 TL civarında idi. Şimdi 2,10’larda. Bu önemli bir düzeltme. Fakat faiz ve mali politikalara ne olacağını doğru tahmin edemeden, hiçbir para birimi için bu seviye ucuz/pahalı denemez. Faizleri düşük tutup sırf kurlara cari açığı düzeltmeye çalışacaksak, o zaman bu seviye de yetmez. Fakat sırf faizlerle kurları dengede tutmaya çalışmak da büyümeyi etkiler.
 
-Yatırımcı ne yapmalı?

Borsa ve emlak aslında uzun vade için ana yatırım araçları. Uzun yıllar Türkiye’de yatırımcılar sabit getirili yatırımlardan da çok kazandığı için belki alışkanlıklar hala devam ediyor ama eskiye kıyasla artık faizler çok düşük. Bugün artmış hali ile bile Türkiye’de faizler yüzde 9,5 civarında, enflasyon yüzde 8,5 seviyesinde. Yeni reel faizler yüzde 1. Borsada şirketlerin dağıttığı temettü bile bundan fazla. Artık yatırım alışkanlıklarını değiştirmek gerekiyor.
 
-Borsada strateji sizce ne olmalı?

Uzun vadeli yatırımlar için borsa ve emlak doğru adres. Emlaktan örnek verirsem daha kolay anlaşılır. Diyelim bir daire aldınız. Bunu sıkışıp hemen nakite çevirmek isterseniz mümkündür, ama değeri tahminen düşük olur. Borsa da aynen böyle. Aldığınız hisse her zaman aldığınızın üzerinde bir değerde olmayabilir. Ama eğer doğru hisseyi aldıysanız er ya da geç uygun değerini bulacaktır. Borsada yatırım için genel önerim, almak için acele edilmemesi olurdu. Uzun vadeli bakıp uygun fırsatlar gördükçe almak en doğrusu. Ben bugüne kadar yalnızca 2001 ve 2008 krizleri öncesinde borsaları çok pahalı gördüğüm ve risklerin arttığını hissettiğim için sattım. Onun dışında fırsat gördükçe hep alıyorum.
 
-Hisse seçiminde ne yapmalı?

Borsada daha önemli olan konu hisse seçimi. Yakın zaman önce 10 yıllık bir değerlendirme yaptık. Borsanın geneli arttı fakat 10 yıl önceki borsadaki en büyük 10 şirket ile bugünkü en büyük şirketi kıyaslarsanız liste çok değişti. Biz şirketleri ve sektörleri araştırarak 10 yıl sonraki erişebileceği değerleri tahmin etmeye çalışıyoruz. Fonlarımızın uzun vadeli performansına bakarsanız, diğer rakiplerin ciddi anlamda üzerinde getiri sağladık. Bu da detaylı araştırmalar ve uzun vadeli bakış açısının ne kadar önemli olduğunu kanıtlıyor.
 
ABD DOLARI BİLE DİĞER PARALAR KARŞISINDA CİDDİ DEĞER KAYBETTİ

-Global büyümede beklentiniz nedir?

Dalgalanmaları hariç tutarsanız global büyüme biraz azalarak devam ediyor. Esas sorun, birçok ülkede hem kamu, hem özel sektör, hem de bireysel borç seviyelerinin yüksek olması. Çin’de bile borç seviyesi yüksek. Faizler düşük olduğundan büyük sorun teşkil etmiyor, fakat bu büyümenin yavaş olmasının sebeplerinden biri.
 
-Global faizlerin yükselmesini bekliyor musunuz?

Global faizlerin şu andaki seviyesi hala düşük. Kısa vadeli ABD bonoları enflasyonun altında, yani enflasyonun düşeceğini fiyatlıyor; ancak tabi ki böyle olmayacak. Düşük olmasının ana sebebi, FED’in bono alımları. Bu da zamanla ABD ekonomisi toparlandıkça değişecek. Çünkü yan etkileri olmadan faizler uzun süre düşük kalamaz. Kalırsa kur gibi yan etkileri olur. Nitekim ABD faizlerinin düşüklüğü kurlarına yansıdı. ABD doları diğer paralar karşısında ciddi değer kaybetti.

Uzun vadeli enflasyon ve ortalama reel faizlere bakınca, 10 yıllık faizler için makul seviyenin yüzde 3,5’lar civarında olduğunu düşünüyorum. Şu anda yüzde 2,7 seviyesinde. Aradaki çok büyük değil, fakat risk kategorilerine göre çarpan etkisi olabiliyor.
 
ÜÇÜNCÜ KEZ KÖRFEZ’DE YILIN FON YÖNETİCİSİ

Yüksek lisans eğitimini London Business School’da tamamlayan Afa Boran, uzun yıllar yurt dışında Credit Suisse ve NatWest Markets gibi uluslararası finansal kuruluşlarda çalıştı. Bu süre içinde Reuters, Greenwich ve Institutional Investor tarafından 7 kez ‘Yılın yatırım Uzmanı’ seçildi. Bu başarılarıyla Dubai kökenli yatırım devi Shuaa Capital’in dikkatini çekti ve 2006 yılında İstanbul’a dönerek firmanın Türkiye ofisinin başına geçti. Son üç yıldır Körfez Bölgesi’nde yılın fon yöneticisi seçilen Boran, Katar’ın ilk yatırım şirketi Amwal’ın Yönetici Direktörü olarak çalışıyor. (TAKİP YILMAZ/EKONOMİST)