Tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) mayıs ayında 8.28’le başlayan, temmuzda yüzde 9.07’e ulaşan üç aylık yükseliş trendini aşağıya doğru kırmayı başardı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre enflasyon ağustosta TÜFE’de yüzde 0.56, ÜFE’de yüzde 0.26 arttı. TÜFE oranı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 8.88, ÜFE ise 4.56 oldu.
Yüzde 12 yüksek hissetti
Enflasyon ağustos ayında yüzde 8.88 olarak açıklanmasına karşılık gelir dağılımı verilerindeki harcama ağırlıklarına bakıldığında ‘en fakir yüzde 20’lik kesimin enflasyonun yüzde 10’a dayandı. Ağustos 2012’de yüzde 9.69’a yükselen bu rakam bir yıl öncesinde yüzde 6.1 olmuştu. Fakirin harcama kalemlerindeki fiyat artışları bu grubun enflasyonunu yükseltirken, en zengin kesimin enflasyonu yıllık ortalamanın (yüzde 8.88) altında kalarak yüzde 8.54 olarak hesaplandı.
Bir başka anlatımla en fakir kesim enflasyonu en zengine göre yaklaşık yüzde 12 (1.15 puan) yüksek hissetti. Fakirin yaptığı harcamalarda en önemli 4 kalemi; ulaştırma, gıda, içki-sigara ve konut harcamaları en fakir yüzde 20’lik dilimde yüzde 8 olarak ölçülürken en zengin kesimde yüzde 5.8 oldu. Öte yandan geçen yıl ağustos ayında ilginç bir durum söz konusu olmuştu. Ulaştırma fiyatlarındaki yüksek artış nüfusun en zengin kesiminin enflasyonunu (Yüzde 7.4) en fakirin hissettiği enflasyonun (yüzde 6.1) üzerine çıkarmıştı.
Fakirin neden yüksek çıktı?
Gelir dağılım verilerine göre nüfusun en fakir yüzde 20’lik kesimi harcamalarının yüzde 30.9’unu gıdaya, yüzde 31.1’ini konut/kiraya, yüzde 8.5’ini ulaştırmaya ayırıyor. Bir başka anlatımla yemek, bir yerden bir yere gitmek ve barınmak için gelirinin yüzde 70.5’ini kullanmak zorunda. Oysa nüfusun en zengin kesiminin harcamaları içinde, gıda yüzde 16, konut yüzde 22 ve ulaştırma yüzde 21.4 yer tutuyor. Gıda, ulaştırma ve benzin (dolayısıyla ulaştırma) fiyatlarındaki artışlar özellikle nüfusun en fakir yüzde 20’lik kesimin enflasyonu daha yüksek hissetmesine neden oluyor.
Zam şampiyonu bu kez kayısı
TÜİK verilerine göre, geçen ay yüzde 18’lik fiyat artışıyla kayısı zam şampiyonu oldu. Bu ürünü fiyatı yüzde 16.4 artan salatalık ile yüzde 9.9 yükselen LPG dolum ücreti takip etti.
2012 yılının ağustos ayında fiyatı en çok artış gösteren diğer ürünler ise yüzde 9 ile limon, yüzde 6.2 ile tavuk eti, yüzde 5.3 ile tüpgaz, yüzde 4.5 domates olaraka sıralandı.
Geçen ay fiyatı düşen ürün ise yüzed 21.4’lük düşüşle armut oldu. Bu ürünü fiyatı yüzde 11 azalan kavun, yüzde 8.7 inen kadın ayakkabısı takip etti.
Bakan Çağlayan: Enflasyon 2012’yi yüzde 6’larda kapatır
Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, “Orta vadeli program hedefini yakalayamayacak olsak dahi, orta vadeli program hedefine yakın bir seviyede olacağımızı bilhassa ifade etmek istiyorum. Benim tahminim yüzde 6 civarında bir enflasyonla Türkiye bu yılı kapatacaktır” dedi.
Çağlayan, görevlerinin ‘gaza basmak’ olmadığını ifade eden Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı’nın açıklamalarına karşılık şunları söyledi:
“Büyümeyi daraltıcı etkilerin ve politikaların yumuşatılması gerekiyor. Sürekli ayağı frende olan bir aracın yol alması mümkün değildir. Sürekli ayağınızı frene basarak sadece fren balatalarını bitirirsiniz ve fren diskine zarar vermeye başlarsınız. Faiz koridorunun daraltılması son derece önemli bir mesajdır. İki ay önce söylemeye başlamış olduğum bu konuda Merkez Bankası Başkanımız en son yapmış olduğu açıklamada bunun gündemlerinde olduğunu söyledi. İnşallah dereye su gelene kadar kurbağanın gözü çıkmaz.”
ANALİSTLER NE DİYOR?
Başak Karaaslan Finansbank Ekonomisti
Gıda ve benzİn ‘enflasyonu’ yukarı çekti
Gıda fiyatlarındaki yaklaşık yüzde 1.5’lik aylık artış, manşet enflasyona 0.37 puan katkıda bulunarak aylık enflasyon rakamının temel belirleyicisi oldu. Akaryakıt fiyatlarındaki artışın etkisiyle, bir önceki aya oranla yüzde 1.59 yükselen ulaşım fiyatları da manşet enflasyonu yukarı çeken bir diğer kalem oldu. Mevsim sonu indirimlerinin etkisini yansıtan giyim fiyatları ise temmuz ayına göre yüzde 4.6 düşüş kaydetti. Yılın kalan kısmında, olumlu baz etkisinin devam etmesiyle yıllık enflasyonun belirgin şekilde düşmesini bekliyoruz. Yılsonu enflasyon tahminimiz olan yüzde 6,7, Merkez Bankası’nın yılsonu projeksiyonu olan yüzde 6.2 ve resmi hedef olan yüzde 5 seviyelerinin üzerinde yer alıyor. Merkez Bankası’nın eylüldeki para politikaları kurulu toplantısında gecelik borç verme faizinde 50 100 baz puan indirime giderek faiz koridorunu daraltmasını bekliyoruz.
Gizem Öztok Altınsaç Garanti Yatırım Ekonomisti
Faiz koridoru eylül ayında daralır
Merkez Bankası bugün Ankara’da ekonomistlerle toplanıyor olacak. Yapılacak olan açıklamalar yakından takip edilecek. Piyasada 18 Eylül’deki PPK toplantısında yüzde 5-11.5 olan koridorun üst bandının 50-100 baz puan düşürülmesine kesin gözüyle bakılıyor. Beklentimiz 50 baz puan indirim. Buna ek olarak faiz tarafı yılsonuna kadar 150 baz puanlık indirimi ve enflasyonun yüzde 6.5’lere gerilemesini fiyatlamış durumda. Hesaplarımıza göre, enflasyondaki düşüş 2013’ün ilk çeyreğinde devam ediyor, Nisan 2013 döneminde yüzde 5.5’lere kadar geriliyor.
Gülay Elif Girgin Oyak Yatırım Ekonomisti
2012 yılı enflasyonu yüzde 8 olacak
Genel olarak bakıldığında zaten bizim yıl sonu enflasyon beklentimiz yüzde 8. Merkez Bankası’nın tahmini de 6,2 civarlarında. Yani ağustos rakamı sürpriz bir rakam değil.
Zaten Merkez Bankası, enflasyon raporunda, gıda tarafında, aynı şekilde petrol tarafında da risklerin devam ettiğini, bu iki emtianın önümüzdeki dönemde de risk olmaya devem edeceğini söylemişti. O anlamda çok sürpriz yapacak ya da para politikasındaki duruşu değiştirecek bir şey değil. Milliyet
Yazdır