Yazdır
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Türkiye'de kayıtdışı ekonominin seviyesinin yüzde 27,7'ye düştüğünü, önümüzdeki 10 yıl içinde bu oranı 5 puan daha azaltmayı hedeflediklerini bildirdi.
Şimşek, Kayıtdışı ile Mücadele Eylem Planı çerçevesinde elde edilen sonuçları paylaşmak ve hayata geçirilecek yeni adımları tanıtmak üzere, bir basın toplantısı düzenledi.
2002 yılında Türkiye'de kayıt dışı ekonominin oranının yüzde 32,4 olduğunu, son yıllarda yapılan çalışmalar sayesinde kayıt dışı ekonominin seviyesinin yüzde 27,7 seviyelerine düştüğünü belirten Şimşek, ''Önümüzdeki 10 yıl içinde bu oranı 5 puan daha azaltmayı hedefliyoruz'' dedi.
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kayıtdışılıkla mücadelenin sloganla, konuşmakla olmayacağını kaydederek, ''Önümüzdeki dönemde nerede kayıtdışılık yoğunsa oraya yönelik kaynakları kullanacağız'' dedi.
Hükümet olarak kayıtdışı ekonomi ile en etkin şekilde mücadele edeceklerini ifade eden Şimşek, ''Bana göre kayıtdışı ekonomi ile mücadele en az terörle mücadele kadar önemlidir'' diye konuştu.
Şimşek, kayıtdışı ekonomiyle mücadelenin 2023 hedeflerinin gerçekleştirilmesi için de çok kritik bir öneme sahip olduğunu vurguladı.
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kayıt dışılıkla mücadelede hedefin, AB ortalamalarına çok hızlı bir şekilde yaklaşmak olduğunu belirterek, ''Hatta AB'de düşükler arasında girmek'' dedi.
Şimşek, Kayıtdışı ile Mücadele Eylem Planı çerçevesinde elde edilen sonuçları paylaşmak ve hayata geçirilecek yeni adımları tanıtmak üzere düzenlediği basın toplantısının ardından, gazetecilerin konuya ilişkin sorularını yanıtladı.
Bakan Şimşek, kayıt dışılıkla mücadeleye ve hedefe ilişkin soru üzerine, AB'de kayıt nduğu kaydederek, ''Biz önce bunu yüzde 20'nin altına indirmeyi planlıyoruz. GSYH'nın büyüklüğü ortada. Dolayısıyla o hedefe ulaştığımız yıla bağlı olarak, bu büyüklüğün, vergiye yansıması da o çerçevede olacak'' diye konuştu.
Elektronik ticarete ilişkin bir soru üzerine de Şimşek, son yıllarda elektronik ticaretin neredeyse katlanarak arttığını ifade ederek, Bankalar arası Kart Merkezi verilerine göre, elektronik ticaret hacminin 2003 yılında 262 milyon lira iken, 2011 yılında 22,8 milyar liraya ulaştığını söyledi.
Elektronik ortamda ticaret yapılmasının doğru olduğuna işaret eden Şimşek, elektronik ticaretin gelişmesi için gerekli her türlü hukuki zemini ve altyapıyı hazırlamak gerektiğini kaydetti. Şimşek, bunlar yapılırken, vergi kayıp kaçağının da minimize edilmesi gerektiğini ve bu çerçevede dünyadaki en iyi uygulamalar üzerinde çalışıldığını, elde edilen bilgi ve tecrübeler çerçevesinde, Türkiye'deki sistemin geliştirileceğini kaydetti.
Bakan Şimşek, ''İnşaat sektörünün yakından takip edilmesi konusunda ne tür adımlar atılacak'' şeklindeki soru üzerine de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın inşaat sektöründeki bütün firmaları, bütün faaliyetleri kapsayacak bir bilgi altyapısı oluşturduğunu kaydetti ve kendilerinin de bunu kullanarak kayıt dışılığı azaltmayı hedeflediklerini söyledi.
''Vergi iadesi kalktı, fiş toplama azaldı. Ben buna katılmıyorum''
Bakan Şimşek, ''vergi iadesinin kalkmasıyla birlikte fiş toplama azaldı. Buna yönelik denetimleriniz var mı'' şeklindeki soruyu, ''Vergi iadesi kalktı, fiş toplama azaldı. Ben buna katılmıyorum'' diye yanıtladı. Şimşek, bu yönde bir algının bulunduğunu ancak, rakamların bunu desteklemediğini ifade etti.
Mükellef sayısına ilişkin soru üzerine de Şimşek, geçen 2 hafta içerisinde, 5 bin 500 denetim elemanının sahaya çıktığını ve 12 bin 13 bin yeni mükellef bulunduğunu söyledi. Şimşek, Türkiye'deki vergi sisteminden kaynaklanan vergi mükellefi azlığı bulunduğuna işaret ederek, şöyle konuştu:
''Ben İngiltere'de çalıştım, New York'ta, Londra'da çalıştım. Oralarda sizin ücretli olmanız önemli değil, yine vergi beyannamesinde bulunuyorsunuz. Neden- Çünkü ödediğiniz kaynağında kesilen vergi ile sizin beyannameniz arasında, sizin lehinize veya devletin lehine, vergi idaresinin lehine farklar oluşabilir. Sizin başka gelir kaynaklarınız olabilir. Dolayısıyla bütün ücretliler batıda vergi mükellefidir. Ama biz de böyle bir algı yok. Halbuki o açıdan bakarsanız Türkiye'de vergi mükellefi sayısı fena değil. O rakamlara bakmak lazım.''
Şimşek, bütçede en büyük sıkıntılarının Sosyal Güvenlik Kurumu'nun açık hesap şeklinde çalışması nedeniyle faturasını bilmeleri ve ne gelirse ödemeleri olduğunu anlattı. Yılın ilk 4 ayında, Sosyal Güvenlik Kurumu'nun Maliye Bakanlığı'ndan aldığı paranın geçen yılın ilk dört ayına göre 1,5 milyar lira daha fazla olduğunu belirten Şimşek, SGK ne kadar hızlı, ne kadar güçlü bir şekilde bu yönde adım atarsa kendilerinin de o kadar memnun olacağını söyledi.
e-haciz Uygulaması
TOBB Başkanı'nın e-haciz uygulamasını eleştirmesinin hatırlatılması üzerine de Şimşek, şöyle konuştu:
''TOBB Başkanımız gündeme getirmiş olabilir. Biz hiçbir mükellefimizi zora sokmak istemiyoruz. Ama hiçbir mükellefin hesabında nakdi varken, geliri varken, 75 milyonun hakkını hukukunu ödememezlik içine girmesine de izin vermeyiz. Bir yandan mükellefimiz bizim başımız gözümüz üstünde, hayatını kolaylaştırmak için her şeyi yaparız. Ama hesabında para var, bize parayı vermiyor... Vatandaşımıza, milletimize karşı biz hesap vermek zorundayız. Yani elektronik haciz uygulaması devam edecek. Biz Maliye Bakanlığı olarak kayıt dışılıkla mücadele edeceğiz.''
Gelir vergisi ile ilgili çalışmaya yönelik soru üzerine de Şimşek, ikinci taslağın kendisine de gelmediğini, üzerinde çalışmaların sürdüğünü kaydetti.
1500 vergi müfettişi
Bakan Şimşek, bu sene için 1500 yeni müfettiş yardımcısı almayı hedeflediklerini bildirdi. Şimşek, önümüzdeki birkaç yıl için de bin 500 müfettiş yardımcısı almayı hedeflediklerini kaydederek, 1500 sınırının eğitim kapasitesiyle ilgili olduğunu söyledi.
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kayıtdışı ekonomi ile mücadelede söyleyecek sözü olan herkesi katkıda bulunmaya davet ettiklerini belirterek, ''Kayıtdışılığın çözümü için fikri olan öğrencilerimiz, işadamlarımız, sanatkarlarımız, ev hanımlarımız... kimin fikri varsa bizimle paylaşsın'' dedi.
Şimşek, Maliye Bakanlığı'nda düzenlediği basın toplantısında, Kayıtdışı Ekonomi ile Mücadele Eylem Planı çerçevesinde elde edilen sonuçları paylaştı ve hayata geçirilecek yeni uygulamaları anlattı.
Kayıtdışı ekonomi ile mücadelenin en temel önceliklerden biri olduğunu ifade eden Şimşek, kayıtdışı ekonominin, haksız rekabet, 75 milyon kişinin hukuku olan vergiyi kaçırmak, ölçeğin küçük kalması, verimliliğin, inovasyonun önüne engel olmak, finansmana erişememek anlamına geldiğini söyledi.
2008-2010 dönemi için hazırlanan Kayıtdışı Ekonomi ile Mücadele Stratejisi Eylem Planı'nda büyük başarı sağlandığını ve planda yer alan 109 eylemden 77'sinin uygulandığını anlatan Şimşek, bu çerçevede mükellef sayılarında da çok ciddi artışlar kaydedildiğini ifade etti.
Bakan Şimşek, gelir vergisinde 2002 yılında yaklaşık 1,5 milyon olan faal mükellef sayısının 1 milyon 731 bine, kurumlar vergisinde faal mükellef sayısının 352 binden 666 bine, gayrimenkul sermaye iradında faal mükellef sayısının da 376 binden 1 milyon 359 bin kişiye, gelir stopaj vergisinde 1 milyon 569 bin olan faal mükellef sayısının da 2 milyon 408 bin ulaştığını bildirdi.
Kayıtdışı Ekonomi ile Mücadele Strateji Eylem Planı'nın güncellenerek 2011 Aralık ayında yayımlandığını hatırlatan Bakan Şimşek, ''Kayıtdışı ekonomi ile mücadeleyi çok daha etkin, çok daha farklı bir patikada götüreceğiz'' dedi.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında Kayıtdışı ile Mücadele Yüksek Kurulu'nun oluşturulduğunu ve buradaki doğal üyelerin Ekonomi Koordinasyon Kurulu üyeleri olduğunu anımsatan Şimşek, uygun görülen sivil toplum kuruluşları ile ilgili kurum ve kuruluşların bu kurula çağrılabileceğini dile getirdi. Konuyla ilgili bir de yürütme kurulu bulunduğunu anımsatan Şimşek, söz konusu kurulun da 3 ayda bir hazırlanan ilerleme raporunu, kamuoyu ile paylaşacağını söyledi.-''Elektronik ticaretle ilgili altyapı güçlendirilecek''-
Yeni dönemde hayata geçirilmesi planlanan projelerle ilgili de bilgi veren Şimşek, elektronik ticaret hacminin katlanarak arttığını, fakat bu konuda teknik ve hukuki altyapının bulunmadığını belirterek, ''İnternet üzerinden ticaret kayıt altına alınması için mutlaka teknik ve hukuki altyapımızı güçlendirmemiz gerekiyor. Burada vergi kayıp ve kaçağının mutlaka kavranılması gerekiyor'' diye konuştu.
Bu konuda dünyada en iyi uygulamaya sahip ülkelerden birinin Hollanda olduğunu kaydeden Maliye Bakanı, Hollanda Gelir İdaresi'nin deneyimlerinden faydalanmak üzere Hollanda Hükümeti ile ortak bir projeye yapılmaya başlandığını bildirdi. Projenin amacının kayıtdışı elektronik ticaret faaliyetlerindeki vergi altyapısı oluşturmak, vergi kayıp kaçağını azaltarak elektronik ticaret yapan mükelleflerin uyumunu artırmak olduğunu kaydeden Şimşek, 2012 sonunda bu altyapı tamamlamayı planladıklarını söyledi.
-Sicil kayıtlarının düzeltilmesi projesi
Doğru bir denetim ve analiz yapmak için mükelleflerle ilgili doğru bilgilere sahip olunması gerektiğini, oysa şu anda sicil kayıtlarında çok ciddi hataların bulunduğunu kaydeden Şimşek, şu anda sicil kayıtlarının düzeltilmesine yönelik çok önemli bir projeyi hayata geçirdiklerini ifade etti.
Şimşek, ''Size çarpıcı bir örnek vermek istiyorum, Türk Telekom kayıtlarda inşaatçı olarak görünüyor. Anladığım kadarıyla, fi tarihinde NATO'nun vericileri için bir inşaat yapmış ve o zamanlar Türk Telekom bir inşaat firması olarak sicile kaydedilmiş. NACE kodları bazında bu sicil kayıtların köklü bir şekilde düzenlenmesi gerekiyor'' diye konuştu.
Bundan sonra her yıl 1 Nisan-31 Mayıs tarihleri arasında vergi idarelerine gitmeden internet vergi idaresi üzerinden bildirim de alabileceklerini kaydeden Şimşek, bu sayede doğru ve sağlıklı bir analiz yapma imkanına kavuşacaklarını bildirdi.
-81 il aynı anda denetlendi-
Vergi denetimlerinin çok başarılı bir şekilde devam ettiğini anlatan Mehmet Şimşek, son olarak 7-14 Mayıs 2012 tarihleri arasında önce 75 ilde, sonra 6 büyük şehirde, 5 bin 551 elemanla eşzamanlı denetim yapıldığını bildirdi.
Bakan Şimşek, ''Bu geniş çaplı bir denetim. Denetlenen mükellef sayısı yaklaşık 391 bin, mükellefiyeti ilk defa tesis edilen mükellef sayısı ise 12 bin 680. Yani 2 haftalık çalışmamızla 12 bin 680 yeni mükellef kazandık'' dedi.
Bu denetimlerin bir kerelik olmadığını, bundan yılın herhangi bir döneminde bu denetimlerin yapılabileceğini kaydeden Şimşek, ''Dönem dönem 5 bin elemanımızla denetimleri yapacağız. Birkaç yıl içinde denetim elemanımızı artıracağız, gerekirse 7 bin kişiyle sahaya çıkacağız. Gerekirse sokak sokak denetimleri yapacağız, elektrik, doğalgaz, su bütün abonelere çapraz denetim yapacağız. Denetimleri güçlü bir şekilde artıracağız'' diye konuştu.
-Diğer projeler-
Maliye Bakanı Şimşek, araçların ithal edildiği an veya üretimden çıkıp tüketiciye ulaşım safhasına kadar takibine imkan veren bir sistemi kurmak için de adım attıklarını bildirdi.
Tapu kayıtlarının TAKBİS sistemine aktarılmasının işlerini kolaylaştırdığını, şimdi de yapı müteahhitlerini, e-kooperatif sistemiyle yapı kooperatiflerini, yapı malzemeleri üreticilerini denetim altına almayı hedeflediklerini kaydeden Şimşek, ''Kayıtdışılığın en yoğun olduğu alanlardan bir tanesi olan inşaat sektöründeki faaliyetlerini, Maliye Bakanlığı olarak, çok yakından izleyeceğiz'' dedi.
-''Anlamakta zorluk çekiyorum''-
Kayıtdışı ekonomi ile mücadeleyi Maliye Bakanlığı'nın tek başına yapamayacağını, bu konuda vatandaşların da yardımına da ihtiyaçları olduğunu bildiren Şimşek, şöyle konuştu:
''Kayıtdışı ile ilgili olarak algıyı da değiştirmemiz lazım. Zaman zaman şu yorumları okuyorum (efendim kriz döneminde kayıtdışılık sayesinde ekonomi az etkilendi). Ne ekonomi literatüründe böyle bir şey var, ne de bir mantığı var. Neymiş (efendim kayıtdışılık esneklik sağlıyormuş, rekabet gücü kazandırıyormuş). Nasıl böyle bir yorum yapılabilir, ben anlamakta zorluk çekiyorum.''
-Kayıtlı ekonomiye geçiş için web sitesi-
Bakan Şimşek, kayıtdışı ekonomi ile mücadeleyi toplumun bütün kesimlerine duyurmak ve vatandaşların katılımını sağlamak için ''www.kayitliekonomiyegecis.gov.tr'' internet sitesini bugün itibariyle hayata geçireceklerini de açıkladı.
Kayıtdışı ekonomi ile mücadelede etkinliğin artırılması konulu bir yarışma düzenleneceğini belirten Şimşek, yarışmanın akademik ve genel olmak üzere iki kategoride düzenleneceğini ve ilk 5'e girenlere de para ödülü verileceğini bildirdi. Şimşek, birincilerin 25 bin lira alacağı yarışmayla ilgili olarak, ''Kayıtdışılığın çözümü için fikri olan öğrencilerimiz, işadamlarımız, sanatkarlarımız, ev hanımlarımız...vb kimin fikri varsa bizimle paylaşsın. Kayıtdışı ekonomi ile mücadele konusunda yeni bir döneme giriyoruz, söyleyenecek sözü olan herkesi bize katkıda bulunmaya davet ediyoruz'' diye konuştu.
-Kayıtdışılığın boyutu-
Kayıtdışılığın boyutu konusunda bugüne kadar birçok çalışma yapıldığını, fakat çalışmaların çok tatmin edici olmadığını ifade eden Şimşek, bugüne kadar en güvenilir çalışmayı Dünya Bankası için Avusturya'daki Johannes Kepler Üniversitesi'nde görevli Profesör Friedrich Schneider'in yaptığını kaydetti.
Söz konusu çalışmaya göre, AB ülkelerinde kayıtdışı ekonominin boyutunun yüzde 7,9 ile yüzde 33 aralığında ölçüldüğünü, 27 AB ülkesinin kayıtdışı ekonomisinin ortalama büyüklüğünün ise yüzde 19,2 olduğunu anlatan Şimşek, ''Türkiye için kayıtdışı ekonominin büyüklüğü 2011 yılında yüzde 27,7 olarak tahmin edilmiştir. Bu oranı önümüzdeki 10 yıl içinde 5 puan daha azaltmayı hedefliyoruz. Ama ben 5 puanı yeterli görmüyorum, inşallah 10 puan azaltırız ve AB ortalamalarının altına düşeriz'' dedi. Mükellefin işini kolaylaştırmak için çok önemli çalışmalar yürütüldüğünü, birçok işlemin internet ortamında yapılır hale geldiğini belirten Şimşek, şunları söyledi:
''Yeni bir işyeri açıldığında, ben elemanlarıma (gidin ziyaret edin, çiçek götürün) diyorum. Bir şey istemiyoruz sadece hayırlı olsuna geldik diyoruz. Benim hep tavsiyem bu olmuştur: Diyalog, diyalog, diyalog... Biz mükellefimizle diyalog içinde olacağız. Mükellefimiz sıkıntıdaysa sıkıntılarını gidelim öğrenelim, yardımcı olalım.
Gecikme zammı oranlarını yüzde 80'lerden yüzde 17'nin altına indirdik. Tecil faiz oranlarını yüzde 60'lardan yüzde 12'ye indirdik. Bugün yüzde 12 ile piyasada borçlanılamıyor. Siz samimi ve dürüst bir mükellefseniz ve (ben bu borcumu taksitle ödemek istiyorum) diyorsanız biz yüzde 12 ile bu borçları taksitlendiriyoruz.''
-Hacettep kayıtdışı ekonominin büyüklüğünü saptayacak-
Toplantı sonrasında, kayıtdışı ekonominin büyüklüğünün saptanması ve vergiye uyum maliyetlerinin hesaplanması amacıyla, Hacettepe Üniversitesi ile Gelir İaresi Başkanlığı arasında bir protokol imzalandı.