Sermaye Piyasası Kanunu Tasarısı Taslağı’nda tedbir ve cezalar bölümünü inceleyenlerde sermaye piyasasına yatırım yapma iştahının kalmayacağını düşünüyoruz. Öyle tedbir ve cezalar var ki, eğer bu taslak yasalaşırsa halka açık şirketlerde ve aracılık sektöründe ne yönetici olarak, ne de uzman düzeyinde kimse çalışmak istemeyecektir. Ancak yine de haksızlık yapmayalım. Taslağın tedbirler bölümünde, yatırımcı haklarının korunması bakımından SPK’ya daha önce mevcut olmayan çok ciddi yetkiler de veriliyor.
Halka açık şirketlerin örtülü kazançlarının geri alınması davası, şirketlerin hukuka aykırı işlemlerine dava açılması, halen uygulanan izinsiz halka arzda tedbir, aracıların hukuka aykırı işlemleri ve mali durumlarının bozulmasında alınacak tedbirler, izinsiz aracılık ve kanuna aykırı reklamlarda alınacak tedbirler taslakta olumlu hükümler olarak sıralanabilir.
Insider trading denilen içeriden öğrenenlerin ticareti (Taslakta “Bilgi Suiistimali” gibi garip bir isimlendirmeye dönüşmüş), manipülasyon (Taslakta “Piyasa Dolandırıcılığı” olarak geçiyor) ve örtülü kazanç suçları ceza hukuku kapsamında katalog suç kapsamına alınmış. Bilindiği üzere, katalog suçlarla özel yetkili savcılar ilgileniyor ve bu kapsamdaki birçok olay medyaya yansımış, çok sayıda gözaltı ve tutuklamalarla oldukça popüler olmuştu.
Bu 3 suç türünün katalog suç kapsamına girmesiyle şüphelilerin telefon görüşmeleri dinlenebilecek, telefon görüşmeleri kaydedilebilecek, ev ve işyerleri teknik takibe alınarak hem ses kaydı, hem de görüntü kaydı alınabilecek ve de şüpheliler arasına muhbirler yerleştirilebilecek. Bu tedbirler yanında, şüphelilerin ev ve işyerleri SPK uzmanları nezaretinde aranabilecek ve şüphelenilen bir durum olursa belge ve bilgilere el koyulabilecek.
Bu kadar vahim durumda mıyız acaba? Bu suçlar o derece yaygın ve piyasaları o derece sarıp sarmalamış ki, ancak bunları katalog suç kapsamına alarak önleyebileceğiz herhalde. Hani bu suçların payı ihmal edilecek düzeydeydi? Hani bu suçlarla polisiye tedbirlerle değil, mali tedbirlerle mücadele edilecekti? Hani dünyanın en ileri gözetim sistemini kurmuştuk? Hani gözetim sistemi sayesinde suçlar azalmış ve suç duyuruları asgariye inmişti? Bir yerde bir yanlışlık yok mu sizce?
Bu tedbirler yetmezmiş gibi, insider trading ve manipülasyon suçlarına katıldıkları tespit edilenler (her ne kadar bu tespit yargı kararıyla olsa da SPK yargı kararını beklemiyor) ile iştirak ettiğinden şüphelenilenler hakkında işlem yasağı, brüt takas uygulaması, kredi işlem yasağı, teminat yükümlülüğünün değiştirilmesi gibi halen uygulanmakta olan tedbirlere de başvurulabilecek.
Bu suçları işleyenlerin suçun işlenmesi ile elde ettikleri tüm mal varlığının mahkemece müsadere edilerek Yatırımcıları Tazmin Merkezi’ne kaydedilmesi öngörülüyor. Hatta mahkeme kararı olmadan dahi şüphe durumunda da mal varlıklarının müsadere edilmesi gibi yargı kararına bağlanmamış inanılmaz bir hüküm de yer alıyor. Müsadere edilen mal varlığının zarar görenler arasında yargı kararıyla paylaştırılması da öngörülmüş. Bunun nasıl olacağına ilişkin de hiçbir detay olmaması yasa tekniği açısından eksiklik olmuş.
En vahim hükümlerden biri ise, bu suçların işlendiğini gören aracı kurumlara olağanüstü yük bindirilmesi. Bunu gördüğü halde bildirmeyen kurumların faaliyetleri durdurulacakmış.
İbrahim Haselçin/Habertürk
Yazdır