Ekonomistler Platformu’nun “Reel Sektörün Cari İşlemler Açığı’na Bakışı Araştırması”na göre işletmelerin yüzde 55.8’i Türkiye’de cari işlemler açığının yüksek olmasının tehlike yarattığını dile getirirken, yüzde 25.8’i ise “kesinlikle tehlikeli” ifadesini kullandı. “Cari açık krizin habercisidir” diyenlerin oranı yüzde 55 düzeyine ulaşırken, hükümetin cari işlemler açığını kontrol etmedeki başarısı konusunda iş dünyası görüş ayrılığına düştü.
Türkiye’de reel sektörün, Türkiye ekonomisinin en önemli zaafı olarak görülen cari işlemler açığı ile ilgili düşüncelerinin alınması ve bu çerçevede kamuoyu ile genel bir değerlendirmenin paylaşılması amacıyla Ekonomistler Platformu, Aksoy Pazar ve Kamuoyu Araştırma Şirketi’ne Cari Açık Araştırması yaptırdı. Araştırma kapsamı çerçevesinde hazırlanan anket soruları, İstanbul Sanayi Odası tarafından her yıl yayınlanan Türkiye’nin ilk 500 ve ikinci 500 şirketlerinin yer aldığı ilk bin şirkete uygulandı. Bin şirketin 120’sinden cevap alındı. Araştırma, yüzde 95 güven aralığında, kantitatif araştırma yöntemlerinden telefonla görüşme yöntemi ile gerçekleştirildi.
KATILIMCI PROFİLİ
Çalışma 2011 yılı Aralık ayında yapıldı. Ankete katılan firmaların yüzde 90’ının “Anonim Şirket” statüsünde iken, katılımcı şirketlerin yüzde 10’luk kısmının ise limitet şirket olduğu belirlendi. Yine ankete katılım gösteren şirketlerin yüzde 85’i tamamen Türkiye sermayeli firmalar iken geriye kalan yüzde 15’lik katılımcı grubunun yüzde 2 ile yüzde 100 arasında değişen oranlarda yabancı sermayeli olduğu görüldü. Bu arada araştırmaya katılan işletmelerin yüzde 50.8’lük kısmında çalışan sayısının 250-999 aralığında, yüzde 21.7’sinde 100-249 aralığında, yüzde 18.3’ünde ise binden fazla olduğu tespit edildi. Bu çerçevede araştırmada, ankete katılan işletmelerin genel olarak büyük ölçekli işletmeler olduğuna yönelik vurgu yapıldı.
İŞLETMELERİN YÜZDE 65.8’İ AR-GE YAPIYOR
Araştırmaya katılan işletmelerin yüzde 24.2’sinde ihracatın toplam satışlar içerisindeki payı yüzde 30-50 aralığında kaldı. Yüzde 20’sinde bu oran yüzde 20-30 arasında belirlendi. İşletmelerin sadece yüzde 3.3’ü satışlarının yüzde 90-yüzde 100’ü arasını yurtdışı ülkelere gerçekleştirdiğini bildirdi.
Araştırmaya göre işletmelerin yüzde 65.8’i Ar-Ge yaparken, yüzde 34.2’si ise Ar-Ge çalışmasında bulunmuyor. İşletmelerin yüzde 88.3’ü üretimde ithal girdi kullanırken, yüzde 20.8’inin bir birim mal üretmek için kullanması gereken ithal ürün miktarı yüzde 10’dan az bulunuyor. Araştırma sonuçlarına göre işletmelerin yüzde 14.2’sinde bu oran yüzde 75’ten fazla olurken, yüzde 10.8’lik kısmında ise yüzde 60-75 arasında değişiyor.
“CARİ İŞLEMLER AÇIĞI TEHLİKE YARATIYOR”
Araştırmaya katılan işletmelerin yüzde 57.50’si Merkez Bankası’nın fiyat istikrarını tek amaç olarak belirlemiş olmasının doğruluğuna katılıyor. Yüzde 35’i ise bu görüşü paylaşmıyor. Araştırmaya göre işletmelerin yüzde 55.8’i Türkiye’de cari işlemler açığının yüksek olmasının tehlike arz ettiği ifadesine “katılıyorum” yanıtını verirken, yüzde 25.8’lik kısmı bu önermeyi “kesinlikle katılıyorum” şeklinde yanıtladı. Sadece yüzde 14.2’lik bir kısım Türkiye’de cari işlemler açığının yüksek olmasının tehlike arz ettiği ifadesine katılmadı.
“CARİ İŞLEMLER AÇIĞI KRİZ HABERCİSİ”
Araştırmaya katılan işletmelerin yüzde 42.5’i Türkiye’de cari işlemler açığının yüksek olmasının kriz habercisi olduğu görüşünde. Yüzde 12.5’i ise kesinlikle kriz habercisi olduğunu düşünüyor. İşletmelerin yüzde 25.8’i yüksek cari işlemler açığını kriz habercisi olarak değerlendirmiyor.
Bu arada cari açığın sürdürülebilirliğiyle ilgili diğer bir soruya araştırmaya katılan işletmelerin yüzde 50’si Türkiye’de cari işlemler açığının sürdürülebilir olduğu yanıtını verdi. Yüzde 15’i de kesinlikle sürdürülebilir olduğu görüşünü dile getirdi.
İŞ DÜNYASI, HÜKÜMETİN CARİ AÇIĞI KONTROL ETMEDEKİ BAŞARISI KONUSUNDA GÖRÜŞ AYRILIĞINDA
Hükümetin cari işlemler açığını kontrol etmedeki başarısı konusunda iş dünyası görüş ayrılığına düştü. Araştırmaya katılan işletmelerin yüzde 27.5’i hükümetin cari işlemler açığını kontrol etmek için uyguladığı politikaların başarılı bulmazken, yüzde 21.7’si kesinlikle başarılı bulmadığını söyledi. Yüzde 31.7’si ise başarılı bulduğunu aktardı.
Bu arada katılımcıların yüzde 72.5’i cari işlemler açığındaki artışın TL’nin değer kaybına yol açtığını düşünürken, yüzde 57.5’i dahilde işleme rejiminin ihracata katkı sağladığını kaydetti. İşletmelerin yüzde 71.7’si TL’nin değerli olduğu görüşünü katılmadığını belirtirken, Başbakanlığın kamu kurumlarında yerli malı kullanılmasını isteyen genelgesinin cari açığın düşmesine katkı sağlayacağını düşünenlerin oranı yüzde 46.7 düzeyinde belirlendi. Araştırmaya katılan işletmelerin yüzde 51.6’sı ise faiz oranlarının artmasının cari açığın düşürülmesi için önemli olduğu görüşünü paylaştı.
BANKALARIN SON İKİ YILDA ÇOK FAZLA KAR ETTİĞİ GÖRÜŞÜ AĞIRLIKTA
Araştırmaya katılan işletmelerin yüzde 53.3’ü bankaların son iki yıllık dönemde çok fazla kar ettiğini düşünüyor. Yüzde 35’i kesinlikle çok fazla kar ediyor derken, sadece yüzde 7.5’i bu düşüncede değil.
Araştırmada yöneltilen diğer soruların sonuçları genel değerlendirildiği işletmelerin yüzde 53.3’ü enerjide dışa bağımlılık ve petrol fiyatlarının cari işlemlerin artışı açısından çok önemli olduğunu belirtirken, işletmelerin yüzde 72.5’i ithalata yönelik kısıtlamalar yapılması gerektiğini düşünüyor. Gümrük birliğinden memnun olan iş dünyası, yurtdışı rekabete karşı iç piyasada koruma ve destek bekliyor. Yerli teknoloji ve yerli ara malı üretiminin teşvik edilmesini istiyor.
“2012 YILINDA CARİ AÇIK ARTACAK”
Araştırmaya katılan işletmelerin yüzde 48.3’ü 2012 yılında cari işlemler açığının artacağını ifade ederken, yüzde 25’i bu konuda önemli bir değişme olmayacağı görüşünde. Araştırmaya katılan işletmelerin yüzde 21.7’si ise cari işlemler açığında düşüş bekliyor.
ENFLASYONİST BEKLEYİŞLER İŞ DÜNYASINDA ARTIYOR
Araştırmaya katılan işletmelerin yüzde 55.8’i 2012 yılında enflasyonun artacağını ifade ederken, yüzde 33.3’ü önemli bir değişme olmayacağını beklediklerini ifade etti. Yüzde 7.5’i ise enflasyonda düşüş beklemiyor.
Yazdır