Merkez Bankası (MB), üzerinde uzun süre konuşulacak dört önemli adım attı. Bu adımlara bakalım ve Merkez Bankası’nın ne yapmak istediğini anlamaya çalışalım:
1) MB piyasayı fonlamakta kullandığı politika faizini yarım puan indirdi. Büyük bir kesim için bu adım sürpriz oldu. Faiz indirimi Merkez Bankası’nın dış kaynaklı bir durgunluktan çekindiğini gösteriyor. Merkez Bankası Başkanı daha önceki açıklamalarında dışarıdaki krizin Türkiye ekonomisini daraltıcı yönde etkilemeye başlaması halinde ‘politika araçlarını genişletici yönde’ kullanabileceğini açıklamıştı. Yani sürpriz faiz indirimi aslında sürpriz değilmiş. Sürpriz olan, MB’ye göre, Avrupa’daki durumun bizim sandığımızdan çok daha kötü olmasıymış.
2) Merkez Bankası haftalık repo faizini indirirken, gecelik borçlanma faizini de 3.5 puan arttırarak borçlanma ve borç verme faizlerini birbirlerine daha da yaklaştırdı. Yani ‘faiz koridoru’nu daralttı. Bu yolla TL’nin cazibesini arttırmaya çalışıyor. Yılın ilk yarısında yoğun sıcak para girişine karşı bu koridoru genişletirken “Bana güvenmeyin. Likidite konusunda bir ihtiyaç ya da fazlanız olduğunda kendi aranızda halledin” diyordu. Şimdi ise “Merak etmeyin, ben burdayım. TL’den kaçmayın, elinizde fazla para kalırsa ben daha makul fiyattan alırım” diyor.
3) Merkez Bankası dünden itibaren ihale yöntemiyle piyasaya döviz satmaya başladı. Oysa daha birkaç gün öncesine kadar piyasadan döviz alıyordu. Bu kararla, piyasada hızla yükselme eğiliminde olan kuru stabilize etmeyi, TL’deki hızlı değer kaybının önüne geçmeyi hedefliyor. MB’nin döviz satmaya başlaması önemli ama piyasa açısından daha da önemlisi, günlük satım miktarı. Elinde dövizi olup da satmak için bekleyen ‘Londralılar’ kuru biraz daha yukarı çekip oradan satmayı bekliyor olabilirler. Başçı dün TL’nin değer kaybetmeye devam etmesi durumunda satış miktarının arttırılabileceğinin sinyalini verdi. Bu sinyali gören ‘Londralılar’ MB’yi zorlamak isteyebilirler.
4) Döviz tevdiat hesaplarında zorunlu karşılık oranları yarım puan düşürüldü. Bu yolla Merkez Bankası, bankaların topladığı mevduatların 930 milyon dolarlık kısmını daha kendi kasasına aktarmak yerine piyasada bırakmış oldu. Bundan yaklaşık 10 gün önce bazı vadelerde yaptığı diğer bir yarım puanlık düşüşle 590 milyon dolar sisteme para bırakmıştı. Böylece iki hamlede bankaların kredi olarak kullandırabilecekleri yaklaşık 1.5 milyar dolarlık bir arz sağlamış oldu. MB bu yolla hem TL’deki değer kaybının önüne geçmeyi hem de son küresel şok nedeniyle dışarıdan gelen para miktarındaki azalmayı telafi etmeyi amaçlıyor. Başçı gerekirse yeni düşüşler yapabileceğini söylüyor. Zorunlu karşılık ayarlamaları bir tür otomatik stabilizatör haline geldi. Krizden çıkarken artıyor ve kriz karşısında düşürülüyor.
SERVET YILDIRIM-radikal
Yazdır