Avrupa ve ABD'de yaşanan sorunların Türkiye ekonomisine olumsuz yansıyacağına yönelik değerlendirmeler son dönemde arttı.Ekonomi yönetiminden gelen "Olumsuz senaryolara hazır olun" açıklamasının ardından piyasaların tansiyonu yükseldi. Yapı Kredi Bankası Başekonomisti Cevdet Akçay'a göre Türkiye ekonomisi için risk gerektiğinden fazla abartılıyor. Dünya üzerinde riske tabi olmayan ülke kavramının Kuzey Kore hariç mümkün olamayacağını belirten Akçay, Avrupa ve Amerika'da yaşanan sıkıntıların kaynağını ve sebebini iyi teşhis etmek gerektiğini söyledi. Cari açık verilmesinin bir süre daha devam etmesinin kaçınılmaz olduğunu ifade eden Akçay, önemli olanın diğer risklerin minimize edilmesi olduğunu kaydetti. Akçay, sorunların derinleşmesi halinde bunun ülkelere etkisinin farklı olacağını belirterek, "Örneğin Avrupa'da borç sürdürülebilirliği endişelerinin daha ciddi hale gelmesinin Orta ve Doğu Avrupa ile Türkiye, Latin Amerika ve Güneydoğu Asya ülkelerine etkisi aynı olmayacak." dedi.
Türkiye'de ortaya çıkan cari açık sorununun tasarruf eksikliğinden kaynaklandığını belirten Akçay, her ekonominin zaafları olabileceğini ifade etti. Tasarruf açığının ancak zenginleşme (büyüme) ile ortadan kalkacağının altını çizen Akçay, çabaların buna odaklanması gerektiği görüşünde. Türkiye'nin muhtemelen 10-15 yıl daha cari açık vermeye mecbur durumda olacağı değerlendirmesinde bulunan Akçay, açığı kısa dönemde aşağı çekme yükünün özel sektöre binmesinin kaçınılmaz olduğunu aktardı. Şirket, hanehalkı ve devletin tasarruf etmediği ortamlarda yabancı tasarrufa mecbur kalındığını aktaran Yapı Kredi Başekonomisti Akçay, bu açığın kullanım alanının ağırlıklı olarak özel kesim yatırım harcamaları ve aramalı kullanımı olduğu ve bunun kapasite artırım etkisinin göz önünde bulundurulması gerektiğini kaydetti.
Kimseye tüketme diyemeyiz
Türkiye'de orta sınıfın yeni yeni ortaya çıktığını ifade eden Akçay, insanlara 'tüketme' demenin hem kolay hem de doğru olmadığı görüşünde. İmkanları aşmamak kaydıyla tüketmenin doğru bir yaklaşım olduğunu ifade eden Akçay, "Orta sınıftan tasarruf çıkarmak zor. Zaten tasarruf eğilimi düşük bir sınıf bu yeni orta sınıf. Gelir düzeyi yüksek kesimlerin sistem içinde tutacakları tasarrufun katkısı olabilir. Ancak şirketler tarafından ciddi bir tasarruf da mümkün değil çünkü çok başarılı şirketlerimiz var ama kabul etmek gerekir ki monopol ya da oligopol piyasası hakimi türünde Apple, Microsoft, Oracle türü şirketlerimiz de yok. Bunlar gibi yatırımlarını finanse edecek türden gelirler, yani tasarruf oluşturmaları da mümkün değil." değerlendirmesinde bulundu.
Hurafeler oldukça, krizi satmak kolay
Yapı Kredi Başekonomisti Akçay, piyasaların göstergelere bakış açısını da eleştiriyor. Akçay, "Bu oran çok yüksek, şu oran düşük gibi havada sihirli rakamlar uçuşuyor. Böyle hurafelerin gezdiği bir ortamda da krizi satmak çok kolay." diyen Akçay, gösterge değerlerinin çok dikkatle kullanılması gerektiğinin altını çiziyor. Akçay, Avrupa'nın problemlerinin 3-5 yılda çözülebilir türden olmadığını ve çok uzun zamana yayılan sancılı bir düzeltme sürecini daha olası gördüğünü belirterek Amerika için ise Avrupa'dan daha iyimser olduğunu aktardı.
ERCAN BAYSAL /Zaman
Yazdır