Yazdır
Geçen haftaki yorumumuzda belirttiğimiz gibi ekonomideki başarı seçimlerde AK Parti'nin hanesine bu seçimlerde yine artı olarak kaydedildi. 2009 yılının Mart ayında krizin ortasında yapılan yerel seçimlerde ise yüzde 38 oy alan iktidar partisi işsizliğin düştüğü büyümenin rekor kaydettiği 2010 yılı ve 2011 ilk çeyreğindeki canlılığın etkisiyle oylarını yüzde 50'ye taşıdı.
Seçimler sonrası yeni hükümeti bekleyen ekonomik ve siyasi açıdan Türkiye'yi ileri taşıyacak yeni hamleler buna karşılık önemli zorluklar bulunuyor. Dünya piyasaları ve ekonomileri 2008-2009 yılları arasında yaşanan deflasyonist baskıların ardından son iki yılda yukarı yönlü bir seyir izlemişti. Türev piyasalarında yaşanan çöküşün ardından batan Lehman Brothers ve onlarca bankaya yenilerinin eklenmesini erteleyen bazı tedbirlerle buraya kadar gelinebildi. ABD başta olmak üzere faiz oranlarının tarihteki en düşük seviyelerine çekilmesine rağmen işler istenildiği gibi gitmiyor. En dikkat çekici husus ise siyasi istikrarını sağlayamayan ülkelerin düştüğü durum. Örnek derseniz Yunanistan, Mısır, Suriye ve saymadığım onlarcasının daha düştüğü veya düşeceği durumun vahameti. Yunanistan'ın temerrüde gireceği ya da iflasını açıklayabileceğinin konuşulduğu günlerde zayıf hükümet nedeniyle karar almakta zorlandığını, onu kurtarmak isteyen ya da kurtarmak zorunda kalan ülkelere ve kurumlara baktığımızda durumlarının bu açıdan farklı olmadığını görüyoruz. Türkiye bir seçimi daha atlattı ve her türlü ayak oyunlarına rağmen sorunların farkında olan bir seçim yaptı.
Önümüzdeki aylar hatta yıllar pek çok açıdan zorlu geçebilir. Türkiye 2008-2009 yıllarında ABD kaynaklı krizin etkilerini demokraside yaşadığı gelgitler nedeniyle başlarda aşmakta güçlük çekmişti. Zira 2007'deki genel seçimler sonrasında piyasalar kapatma davası nedeniyle asker ve yargı vesayeti ile karşı karşıya kalmış, ekonomi bir süre güçlü hükümete rağmen negatif yönde etkilenmişti. Bu seçimler sonrası çok şükür böyle bir tehlikenin varlığından bahsetmek söz konusu değil, ancak 326 milletvekili sayısı sebebiyle başta anayasa olmak üzere değişikliklerde uzlaşı sağlanmak zorunda.
Öte yandan hükümetin dünyanın geçtiği zorlu süreçten cari açık ile ilgili tedbirler alınması konusunda baskılarla karşılaştığını görüyoruz. Bu konuda bir tespitim ve çözüm önerim var. Türkiye'nin cari açığının arkasında ne var? Yüksek petrol fiyatları. Petrol neden yükseliyor? ABD Doları'nın değer kaybından. ABD Doları TL karşısında veya Euro karşısında yükselişe geçerse ne olur? Petrol fiyatları düşer. O halde haziran ayı sonundan itibaren ekonomilerde yaşanacak 2008 yılı benzeri bir durum cari açığı otomatik olarak aşağı çekecektir. Bu durumda Merkez Bankası döviz alım miktarını düşürmemeli, daha fazla alım yapmalıdır. Hatırlatalım 2009 yılında ekonomi küçülürken cari açık otomatik olarak azalmış, hatta neredeyse fazla verecek duruma gelmiştik. Ancak açık düşerken işsizlik ve durgunluk söz konusuydu.
Piyasalar şimdilik Yunanistan'a odaklandı
Geçen hafta başında seçim sonuçlarının tam da beklediğimiz şekilde piyasalara yansımaları oldu. Tek parti ve güçlü hükümetin etkisi gün içinde canlı bir piyasa sağlarken yükselişler satış fırsatı olarak değerlendirildi. İlerleyen günlerde endeks Yunanistan'ın temerrüde düşeceği uyarıları ile 59 bin sınırına kadar gerilerken döviz fiyatları yükselişe geçti. Bunda hiç şüphesiz TL satarak döviz alan bazı yabancı fonların çıkışları etkili oldu. Yunanistan'ın batmasına izin verilemez ancak 28 Haziran ve 15 Temmuz tarihleri piyasalar tarafından izlenecek. Yunanistan hükümetinin geçen hafta ECB ve IMF troykası ile varılan önlemler paketi anlaşması üç yıllık orta vadeli bütçe programı Bakanlar Kurulu'nda onaylandı onaylanmasına ancak 28 Haziran'da Parlamento'dan geçmezse 24 Temmuz'da erken seçim ihtimali piyasaları korkutuyor.
Perşembe günü hem ABD Merkez Bankası hem de TCMB faizler ile ilgili kararlar alacak. Bu açıdan 23 Haziran önem kazanıyor. Ağustos ayına kadar dalgalı seyirler izlenmeye devam edilecektir. Aşağı yönlü etkiler ağırlık kazanırsa dolar bazında 36 bin seviyesi bir başka deyişle 58 bin puan çok önemli bir destek noktası olmaya devam edecek. Yoksa bu nokta aşağı yönlü baskılarla kırılabilir. Ancak unutmayalım Türkiye orta ve uzun vadede rakipsiz gözüküyor. Bu nedenle önemli düşüşlerde bu piyasadan alım yapanlar uzun vadede kesinlikle çok ciddi kazançlar elde ettiler, bu nedenle düşüşlerin 2008 yılındaki gibi çok sert olmasını beklemiyorum ancak yine de 2011 yılı için iyimser değilim.
Yunanistan borsası can çekişiyor
Yunanistan'ın Atina borsası (ASEX) son haftalarda yeni bir çöküşün daha eşiğine gelerek 2008 ve 2009 yıllarındaki büyük çöküşte gerilediği 1400 puan seviyesinin de altına inerek 1.197 puana kadar düştü. 2007'de 5 bin puanın üstünde hareket eden ASEX şimdilerde 1.200 puanda tutunmak için kıvranıyor. Yunanistan'ın 350 milyar Euro'yu aşan borçları ve 2010 yılında gayri safi yurtiçi hasılasının yüzde 10'unu aşan bütçe açığının kapatılamayacak kadar büyümesinin yanı sıra siyasette yaşanan belirsizlikler troykanın karar almasını zorlaştırıyor. Hükümetin orta vadeli ekonomik planı 28 Haziran'da Yunanistan meclisinde görüşülecek. AB, IMF troykası bu kararın alınmasını takiben temmuz ortasına kadar yardımın şeklini ortaya koyacak. Aksi durumda kriz Yunanistan piyasaları başta olmak üzere diğer zayıf Avrupa ülkelerine sıçrayarak domino etkisi yapabilir. Ancak sorunun çözümü ve zamanlamada ve borç yüklenimi konularında anlaşma sağlanırsa piyasalar bu konuyu en azından bir süre görmezden gelebilir. Sonuç olarak Yunanistan ek tasarruf ve özelleştirme takvimi konusunda siyasi uzlaşma sağlayabilirse piyasalar ve parite birkaç hafta veya birkaç gün nefes alır, aksi durumda Euro hızla değer kaybeder, borsalar temmuz sonuna kadar yükselişi görmeyebilir.
