Mart ayında cari açık, 9,8 milyar $ ile, 8,2 milyar $ seviyesindeki tahminimizin ve piyasa beklentisinin oldukça üzerinde açıklandı. 12-aylık birikimli cari açık böylece Şubat’taki 55 milyar $’dan 60,5 milyar $’a yükseldi. Diğer yandan, 12-aylık enerji-dışı cari açık 19,2 milyar $’dan 23,6 milyar $’a genişledi ve cari açıktaki genişlemenin ana nedeninin ekonomik aktivitedeki hızlı seyir kaynaklı enerji-dışı açık artışı olduğunu gösterdi.
Tahminimizdeki sapma temel olarak yabancı şirketlerin yurtdışına yaptıkları gelir transferlerinden kaynaklandı. Yabancı şirketler Mart ayında 1,4 milyar $ gelir transfer ederken, geçen yıl bu rakam 0,5 milyar $ seviyesindeydi. (Bu fon akımının General Electric şirketine ait Garanti Bankası hisselerinin Mart ayında BBVA’ya devredilmesinden kaynaklandığı görülüyor.) Bu fark düzeltildiği zaman cari açık rakamı beklentiye göre ilk bakışta görüldüğü kadar kötü görünmüyor. Bununla birlikte, bu durum, cari açığın Mart ayında tam hızla genişlemeye devam ettiği gerçeğini değiştirmiyor.
Cari açığın finansman boyutunda ise, Mart’ta 5,2 milyar $’lık oldukça yüksek bir net portföy girişi gözleniyor. Devlet iç borçlanma senetlerine 2,1 milyar $ giriş gerçekleşirken, Samuray tahvil ihracı sonucu gelen 2,3 milyar $ da hesaplara Mart ayında girdi. Diğer taraftan, Merkez Bankası verilerine göre hisse senetleri piyasasından Mart ayında 0,1 milyar $ yabancı çıkışı gözlendi.
Bankacılık-dışı kesim Şubat ayında Türkiye’ye yönlendirdiği 6 milyar $ fondan sonra sonra mevduatlarını Türkiye’ye getirmeye devam etti. Mart’ta giriş 2,6 milyar $ olarak gerçekleşirken, BDDK’nın yayınladığı çeyreksel rapora göre girişlerin ana nedeni Bahreyn’de yaşanmakta olan olaylar. Diğer yandan, yabancı bankalar Türkiye’deki mevduatlarının 2,7 milyar $’ını Mart’ta yurtdışına çıkarttı. Net hata noksan kaleminden Mart’ta 0,9 milyar $ giriş gözlenirken, bu kalem altında ilk çeyrekte gelen finansman 4,3 milyar $ oldu.
Özel sektörün orta ve uzun vadeli borçlanmasında Mart’ta oldukça olumlu bir tablo vardı. Bankacılık sektörü 0,5 milyar $ (borç yenileme oranı: %218), bankacılık-dışı sektörler 1,7 milyar $ net borçlanma (borç yenileme oranı %190) gerçekleştirdi. Merkez Bankası’nın aldığı kararların özel sektörün yurtdışı kaynaklardan borçlanmasını artırdığı görüşündeyiz.
Mart ayında net doğrudan yabancı yatırım kriz sonrası dönemine göre 2,6 milyar $ ile oldukça yüksek olarak gerçekleşirken, bu girişin oldukça önemli bir bölümü Garanti hisselerinin devredilmesinden kaynaklandığı görüşündeyiz. Bu nedenlerle, Mart verileri cari açığın oldukça önemli bir kısmının sıcak para girişleri ile finanse edildiği genel görünümü değiştirmiyor.
Merkez Bankası cari açığın ana nedenlerinden birisi olarak gördüğü kredi genişlemesine karşı Aralık ayından bu yana aldığı tedbirlerin 2. Çeyrekten itibaren etkisini göstermesini bekliyor. Bununla birlikte, Mart cari açık verilerinin cari açığa karşı daha fazla parasal sıkılaştırma gerektiğini ortaya koyduğu görüşündeyiz. Merkez Bankası’nın sıkılaştırma için faiz artışlarını mümkün oldukça erteleyeceğini ve Mayıs ayında TL ve döviz zorunlu karşılık oranlarında artışlarla sıkılaştırmaya devam etmeyi tercih edeceği görüşündeyiz.
Nisan ayında PMI endeksi Türkiye’de imalat sanayi aktivitesinin dikkate değer şekilde yavaşladığına işaret etti. Bu nedenle henüz 62 milyar $ (GSYİH’nin %8’i) cari açık tahminimizi revize etmiyoruz. Olası bir revizyon için Merkez Bankası politikasının iç talep ve üretim üzerindeki etkilerini bir süre daha görmeyi tercih ediyoruz.
Verinin, tahvil, TL ve hisse senedi piyasasını olumsuz etkilemesi beklenmelidir. Fakat, gelir tarafındaki sapma nedeniyle, cari açık rakamının piyasa beklentisine göre aşırı derecede olumsuz algılanmaması gerektiği görüşündeyiz.
İbrahim AKSOY
Ekonomist
Şeker Yatırım
Yazdır