BAŞTA Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan olmak üzere Merkez Bankası’nın ve BDDK’nın Başkanları kredi büyümesi konusunda bankaları çeşitli kereler uyardı. Babacan, “Bankalar bizi polisiye tedbir almak zorunda bırakmasın. Kredilerdeki aşırı büyüme dursun” dedi.
DDK Başkanı bankaları özellikle konut kredisinde lisanslarını geçici olarak iptal etmekle korkuttu. Ancak rakamlar gösteriyor ki bankalar kredi verme yarışında frene basacak gibi durmuyor. Nisan’ın son haftası kredi büyümesi rekor seviyeye çıktı. Haftalık kredi büyümesi yüzde 1.5’i buldu.
Cari açığın temel sebebi olarak iç tüketimdeki aşırı canlılık gösterilirken ekonomiyi soğutma çabaları son 3 ayda hız kazandı. Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan kredilerde bu yıl en fazla yüzde 25 oranında bir artışa göz yumacaklarını söyledi. Gerek Babacan, gerekse BDDK Başkanı Tevfik Bilgin ve Merkez Bankası Başkanı çeşitli platformlarda bankaları kredilerini yavaşlatmaları konusunda uyardı. Ancak rakamlar gösteriyor ki bankalar kredilerde frene basmaya niyetli değiller.
BDDK’nın açıkladığı 29 Nisan haftasına ait kredi büyüme rakamları, bankaların frene basmadığı gibi tam tersine kredilerde coştuğunu ortaya koyuyor. 22 Nisan haftasında yüzde 0.10’a kadar gerileyen haftalık kredi büyümesi, 29 Nisan haftasında yüzde 1.5 ile bu yılın en yüksek seviyesine çıktı. 22 Nisan haftasında krediler toplamı 575 milyar 491 milyon TL iken, 29 Nisan haftasında 10 milyar liraya yakın daha yeni kredi kullandırıldı ve krediler toplamı 584 milyar 182 milyon TL oldu.
Bu verilerle birlikte yılbaşından bu yana kredilerdeki büyüme de yüzde 9.13’ü buldu. Bir yıllık kredi büyümesi de bir kez daha yüzde 36 sınırına dayandı ve yüzde 35.89 olarak belirlendi. Krediler toplamı 31 Aralık 2010 tarihinde 535 milyar TL seviyesinde bulunuyordu. Nisan ayının sonuna gelindiğinde krediler toplamı 584 milyar TL’yi geçti.
Bireyselde artış
Krediler tek tek kalemler bazında incelendiğinde en yüksek artışın bireysel kredilerde yaşandığı dikkati çekiyor. Tüketici kredileri yıllık yüzde 41.5 artışla 145.2 milyar TL olarak gerçekleşti. Konut kredileri ise yüzde 35.7 artışla 67 milyar 60 milyon lirayı buldu. BDDK Başkanı tevfik Bilgin geçen hafta bazı bankaların konut kredisinde yüzde 75’lik kısmın üstünü bireysel kredilerle tamamladığını, bu alandaki şişkinliğin sebebinin bu olduğunu belirtmişti. BDDK Başkanı Bilgin bu tür uygulamalar yapan bankaların lisansının geçici olarak iptal edilebileceğini de söylemişti.
Munzama 0 faiz bankaları vurdu sektör kârlılığı yüzde 13.2 azaldı
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun açıkladığı son sektör verilerine göre bankacılıkta toplam kârlılık 2011 yılı ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 13.2 azalarak 5.47 milyar TL olarak gerçekleşti. Verilere tek tek bakıldığında sektörün kârlılık dışında tüm kalemlerde pozitif sonuçlar aldığı ancak munzam karşılıkların artırılması ve bu karşılıklara faiz verilmemesi nedeniyle kârlarının eridiği görülüyor.
Verilere göre bankacılık kredileri Mart ayı sonu itibarıyla 38.5 milyar TL artarak 564.3 milyar TL’ye ulaştı. Bankacılık aktif toplamı da yüzde 3.9 artarak 1 trilyon 50 milyar TL oldu. Sermaye yeterlilik rasyosu yüzde 18 olarak belirlenirken, bankaların brüt takipteki alacakları yüzde 11.7 oranında azaldı ve 19 milyar TL’nin altına geriledi.
Ancak bankaların munzam karşılıklarla elinden alınan 48 milyar TL’ye 0 faiz uygulanması kârlılıklarda önemli ölçüde olumsuzluk yarattı. Merkez Bankası, sıcak para girişini caydırmak, uzun vadeli fonlamayı artırarak kredilere sınırlama getirmek amacıyla cari açığı önleyici tedbirler kapsamında Aralık ayından itibaren munzam karşılıklarda artışlara başlamıştı. Mart ayında vadelere göre 200-500 baz puanlık çok sert artışlar getirilirken, 21 Nisan toplantısında ise kısa vadeli yabancı para ve TL zorunlu karşılık oranlarında sınırlı artış olmuştu.
Ek tedbir kaçınılmaz TL değer kaybeder
Kredilerde gelinen son noktayı değerlendiren bankacılar “Sayın Babacan’ın bizi polisiye tedbir almak zorunda bırakmasınlar” tehdidine rağmen bankalar kredi vermeye devam ediyor” derken, rakamların ek tedbir getireceğini söylediler. Garanti Yatırım Stratejisti Tufan Cömert “Bu rakamlara bakınca Merkez Bankası’nın mayıs ayı sonunda yapacağı toplantıda hem TL hem de döviz cinsi mevduatlara uygulanan munzam karşılıklarda bir kez daha artışa gitme olasılığı arttı. Bu da azalan tahvil arzına rağmen faizler üzerinde yeniden baskı oluşturacak ve Türk Lirası’nda da bir miktar daha değer kaybına neden olabilecek” dedi.
BGC Partners Başekonomisti Özgür Altuğ ise yayınladığı notta “Kredilerdeki yıllık değişimin 52 haftalık GSYH’ye oranı yüzde 13.2’den yüzde 13.4’e çıktı ve tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Kredilerin GSYH’ye oranındaki değişimin yeni rekorlar kırması Merkez Bankası, BDDK ve hükümetten ek tedbirler geleceğine işaret ediyor” ifadelerini kullandı.
Yazdır