Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor's'un dün ABD'nin ''AAA'' olan uzun vadeli kredi notunun görünümünü ''durağandan'' ''negatife'' çevirmesi piyasalarda dalgalanmaya yol açtı.
S&P'nin yanı sıra Moody's ve Fitch gibi uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları, borç kriziyle mücadele eden Avrupa'da, bütçe açıkları ve ağır borç yüklerini gerekçe gösterdiği Yunanistan, İrlanda ve Portekiz'in kredi notlarını üst üste düşürdü.
Bu kuruluşlar benzer not düşürmeleri, Ortadoğu ve Kuzey Afrika'daki halk ayaklanmaları sırasında Mısır, Tunus, Libya ve Fas'ta da oldu.
Kredi derecelendirme kuruluşlarının verdiği notlar ve anlamları şöyle:
S&P Moody's Fitch Açıklama
AAA Aaa AAA Mali yükümlülükleri karşılama kapasitesi oldukça yüksek
AA Aa AA Mali yükümlülükleri karşılama kapasitesi yüksek
A A A Mali yükümlülükleri karşılama kapasitesi güçlü olmakla birlikte olumsuz ekonomik koşullara ve gelişmelere karşı duyarlı
BBB Baa BBB Mali yükümlülüklerini karşılamada yeterli kapasiteye sahip olmakla birlikte ekonomik koşullara ve değişen durumlara daha fazla duyarlı
BB Ba BB Yakın dönemde daha az etkilenebilir olmakla birlikte ters ekonomi, mali ve işletmecilik koşulları altında büyük belirsizliklerle karşılaşılabilir
B B B Halihazırda mali yükümlülükleri karşılayacak kapasiteye sahip olmakla birlikte terse dönen mali, ekonomik ve işletmeciliğe ilişkin koşullarda daha fazla kırılgan
CCC Caa CCC Halihazırda zayıf bir yapıya sahip ve mali yükümlülüklerini yerine getirebilmek için düzgün mali, ekonomik ve işletmecilik koşullarının devamına muhtaç
CC Ca CC Halihazırda yüksek derecede kırılganlığa sahip
C C C Ödemelere ve mali yükümlülüklerini karşılamaya devam etmekle birlikte iflas dosyasına girmiş durumda
D Mali yükümlülüklerini karşılayamayacak durumda
BBB-: Yatırım eşiği olarak görülüyor. Yatırım yapılamaz düzeyden önceki son not. Genellikle AAA veya Aaa gibi üç tane A en güvenilir olan, Baa3 ya da BBB- olanlar ise alt derece de olsa ''güvenle yatırım yapılabilir'' anlamına geliyor. Düşük kredibilitede olan spekülatif ülke ve kuruluşlara BB ya da Ba1'den B3 ve B-'ye kadar derece derece not veriliyor.
Üç kredi derecelendirme kuruluşunun uluslararası uzun vade kredi notları ve anlamları şöyle: YATIRIM YAPILABİLİR
-------------------
AAA - Aaa - AAA:
En yüksek kredi kalitesi. ''AAA'' notu, en düşük kredi riski beklentisini belirlemektedir. Sadece istisnai finans kapasitesi bulunan ve ödeme taahhüdünü zamanında yerine getirenlere işaret eder. Bu finans kapasitesinin, değişen iş ve ekonomik gelişmelerden etkilenmesi beklenmiyor, risk unsurları yok denecek düzeyde.
AA - Aa - AA:
Çok yüksek kredi kalitesi. ''AA'' notu çok düşük kredi riski beklentisini belirlemektedir. Ödeme yükümlülüklerini zamanında karşılama kapasitesi çok güçlü olanlara işaret eder. Bu kapasite değişen iş ve ekonomik koşullardan az etkilenebilir, risk unsuru düşüktür.
A - A - A:
Yüksek kredi kalitesi. ''A'' notu düşük kredi riski beklentisini belirlemektedir. Ödeme yükümlülüklerini zamanında karşılama kapasitesi güçlüdür. Fakat, bu kapasite, değişen iş ve ekonomik koşullara karşı hassastır. Risk unsuru içerir.
BBB - Baa - BBB:
İyi kredi kalitesi. ''BBB'' notu güncel olarak düşük kredi riski beklentisini belirlemektedir. Ödeme yükümlülüklerini zamanında karşılama kapasitesi yeterlidir, ancak iş ve ekonomik koşullardaki değişimlerden zarar görebilir. Bu not, kategorisinde, en düşük yatırım notu olarak yer alır.
SPEKÜLATİF NOTLAR
-----------------
BB - Ba - BB:
Spekülatif. ''BB'' notu kredi riskinin oluşabileceğini, özellikle zamanla ekonomideki olumsuz gelişmelerden etkilenilebileceğini gösterir. Fakat, iş ve finansal alternatifler finansal yükümlülüklerini yerine getirmeye yetebilir. Bu kategoride değerlendirilen, tahvil ve senetler yatırım kategorisinde değildirler.
B - B - B:
Yüksek düzeyde spekülatif. ''B'' notu kredi riskinin kayda değer düzeyde varolduğunu ve sınırlı düzeyde bir güven marjının olduğunu gösterir. Güncel olarak finansal yükümlülüklerini karşılayabilir fakat düzenli ödemeleri gerçekleştirebilme kapasitesi, iş ve ekonomik koşulların elverişli olmasına
bağlıdır.
CCC - Caa - CCC:
Yüksek düzeyde yükümlülüğü yerine getirememe riski. Finansal yükümlülüğünü yerine getirememesi olasıdır. Yükümlülüklerini yerine getirebilme kapasitesi yalnızca iş ve ekonomik gelişmelerin elverişli olmasına bağlıdır.
CC - Ca - CC:
''CC'' notu finansal yükümlülüğü yerine getirememesinin olası olduğuna işaret eder.
C - C - C:
''C'' notu ise yükümlülüğünün yerine getirilemeyeceğine sinyaldir.
DDD - DD - D:
Yükümlülüğünü yerine getirememe. Bu kategoride yer alanların yükümlülüklerini yerine getirmeleri yükümlünün, yeniden yapılandırılması sonucu, kısmen veya tamamen düzelmesine veya likiditasyonuna bağlıdır.
Yükümlülüklerini tekrar yerine getirmeye başlaması konusundaki olasılıklar çok kesin olarak tespit edilememekle birlikte genel olarak ''DDD'' en yüksek düzelme oranına işaret eder, borç tutarı ve birikmiş faizin yüzde 90-100 olasılıkla geri ödenebileceğine dolayısıyla ''DD'' düzelme potansiyelinin yüzde 50-90 olduğuna, ''D'' ise düzelme potansiyelinin yüzde 50'nin altında olduğuna işaret eder. Bu kategoride yer alanlar, yükümlülüklerinin bir kısmını veya tamamını yerine getirememiştir. ''DDD'' notuna sahip olanların, yeniden yapılansa da yapılanmasa da performanslarında yüksek düzeyde düzelme olasılığı vardır.
''DD'' ve ''D'' notuna sahip olanlar, genellikle formel bir yeniden yapılanma veya likiditasyon sürecindedirler. ''DD'' notuna sahip olanlar yükümlülüklerinin önemli bölümünü karşılayabilmeye uygun iken ''D'' alanların yükümlülüklerini geri ödemesi düşük bir ihtimaldir.
Yazdır