Afrika, Ortadoğu ve Körfez bölgelerinde son dönemde yaşanan gelişmelerin Türkiye ekonomisine yansımalarını ve alınabilecek önlemleri değerlendirmek üzere bölgedeki iş konseyleri başkanlarının katılımıyla gerçekleştirilen toplantının ardından yayımlanan bildiride, bölgedeki siyasi karmaşadan zarar görmüş şirketlerin banka kredi geri ödemelerinde kolaylık sağlanması gerektiğine dikkat çekildi.
Bildiride, TOBB ve DEİK olarak yapılabilecekler, şirketlere mesajlar ve kamu kuruluşlarından beklentilere yer verildi. Libya'da yaşanan olaylar aşıldığında ülkeye ilk olarak Türk müteahhitlerinin geri döneceği belirtilen bildiride, ''Hatta diğer ülke müteahhitlerinin yarım bırakmış olduğu işlere de talip olacaklardır. Bu nedenle şirketlerimizin Libya'daki işlerinin başlarına tekrar dönmek üzere hazırlık yürütmeleri önemlidir'' denildi.
Mısır'da yaşanan karmaşanın ardından varlık fiyatlarının yüksek oranda düştüğü ifade edilen bildiride, şirketlerin, istikrara kavuşacaklarına ve yüksek büyüme performansı sergileyeceğine inandıkları bölge ülkelerinde fırsatları değerlendirmeyi düşünmelerinde fayda görüldüğü vurgulandı.
-''MÜZAKERELER TEK ÇATI ORGANİZASYON TARAFINDAN YÖNLENDİRİLMELİ''-
Tunus, Mısır ve Libya'da yaşanan olayların acil işlemler için yurt dışında faaliyette bulunan müteahhitlik firmalarının personel listelerini, sayısını, iletişim bilgilerini, şantiye envanterlerini büyük elçiliklerle paylaşmasının önemli olduğu, olası durumlarda bu bilgilerin hayati derecede önemli bilgiler haline geldiği, söz konusu bilgilerin her ay güncellenmesinin de gerekliliğinin ortaya çıktığı belirtilen bildiride, şunlar kaydedildi:
''Şantiyelerde kaybolan ve zarara uğrayan makine, teçhizat ve sigorta kapsamındaki tüm değerler için sigorta şirketlerine ihbar süresi dolmadan bildirim yapmalarında fayda görülmektedir. Libya'da yürütülmekte olan işlerin sözleşmeleri halen geçerlidir. Türk müteahhitleri emniyet ortamının sağlanmasından sonra Libya'ya dönerek işlerine devam etmek istemektedir. Ortam yatışınca, Libyalı işveren kuruluşlarla gerek zararların tespiti gerekse sözleşmelerin ne şekilde devam edeceğine ilişkin bir müzakere süreci başlayacaktır. Bu süreçte müzakereler tek bir çatı organizasyon tarafından yönlendirilmelidir. TOBB, DEİK, Türkiye Müteahhitler Birliği gibi özel sektör kuruluşları ile kamu temsilcilerinin katılımıyla oluşacak müzakere komitesi kurulmasının, gerek süreci kısaltıcı gerekse kayıpları azaltıcı yönde çok ciddi katkıları olacaktır.''
-''CENTİLMENLİK YA DA BENZERİ ANLAŞMA İMZALANMALI''-
Bildiride, Libya'da Türk şirketlerinin yaklaşık 1 milyar dolarlık makine parkının mevcut olduğunun altı çizilerek şöyle denildi:
''Son dönemdeki karmaşadan dolayı burada zarar meydana gelmiştir. Müteahhitlerimizin zararlarının tespiti için uluslararası bir danışmanlık şirketi ile birlikte çalışılmalı. Karşı ülke ile mutabakata varılarak zararlarımız tespit edilmelidir. Müzakereleri yürütecek olan çatı kuruluş çalışmalarına devam ederken, Libya tarafının teminat mektuplarının haksız nakde çevirmek yönünde girişimlerde bulunmaması sağlanmalıdır. Bu amaçla iki ülke aralarında, centilmenlik anlaşması ya da benzeri bir anlaşma imzalamalıdır. Libya'da sevki planlanmış, sevk edilmiş, fakat indirilemeden geri dönmüş proje malların muhafazası için serbest bölgelerde antrepoların ücretsiz tahsisi konusu çözüm beklemektedir. Leasing ve kredi ile temin edilmiş makine ve ekipmanın ödeme taksitlerinin işlerin tekrar başlamasına bağlı olarak ertelenmesi müteahhitlere olumlu katkı sağlayacaktır. Diğer yandan bankalar, teminat mektupları için komisyon talebinde bulunmaya başlamıştır.''
Libya, Cezayir, Irak, Filistin, Yemen, Bahreyn, BAE gibi Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması (YKTK) anlaşmaları imzalanmayan veya henüz yürürlüğe girmeyen tüm ülkelerle bu anlaşmaların tesis edilmesi, yenilenmesi gerekenlerle de yenilenmesi gerektiği vurgulanan bildiride, bu anlaşmaların bundan sonraki krizler için müteahhitleri güvence altına alacağı belirtildi.
-''İŞSİZLİK SİGORTASINDAN YARARLANMA KOŞULLARI GENİŞLETİLMELİ''-
Bildiride, yurt dışında çalışan, ancak ülkede yaşanan kriz durumları nedeniyle Türkiye'ye dönmek zorunda kalan işçilerin işsizlik sigortasından yararlanma koşullarının genişletilmesi gerektiği, Eximbank tarafından ''siyasi risk sigortası'' enstrümanlarının oluşturulmasına yönelik çalışmaların ivedilikle sonuçlandırılmasında fayda görüldüğü kaydedildi.
Bölgedeki siyasi karmaşadan zarar görmüş şirketlerin banka kredi geri ödemelerinde kolaylık sağlanması gerektiği ifade edilen bildiride, ''Bu kredilerin vadeleri uzatılmalı ve faiz oranları yeniden değerlendirilmelidir. İhtiyaç halinde bankaların firmalara köprü finansman imkanı sağlaması gündeme gelmelidir. Ayrıca, Eximbank'ın köprü kredi programının kapsam ve limitlerinin genişletilmesi imkanı da değerlendirilmelidir. Bu kredilerin maliyetlerinin de daha uygun hale getirilmesini beklemekteyiz'' denildi.
DEİK'in, leasing, sigorta ve bankacılık sektörleriyle sayılan bütün sorunların çözümü için bir arada çalışacağının vurgulandığı bildiride, 12 Mart'ta Dış Ticaretten Sorumlu Devlet Bakanı Zafer Çağlayan ile iş konseyleri başkanlarının bir araya gelerek konuyla ilgili karşılıklı istişarede bulunacağı bildirildi.
-''ZARARLAR, BAĞIMSIZ ORGANİZASYON TARAFINDAN TESPİT EDİLMELİ''-
TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, gazetecilerin sorularını yanıtlarken, zararlar noktasında bir bilgileri olmadığını belirterek, ''Zararların Türkiye ile Libya'nın karşılıklı iki devlet olarak mutabık kalacağı bir bağımsız organizasyon tarafından tespit edilmesi, bunların tanzimi noktasına gidilmesi lazım. Bunlarla ilgili çalışmalara şimdi başlıyor olmamız lazım'' şeklinde konuştu.
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün Mısır ziyaretine ilişkin bir soru üzerine ise Hisarcıklıoğlu, seyahati çok olumlu karşıladıklarını ifade etti.
Hisarcıklıoğlu, Türkiye'de hukuk fakültelerinin çok fazla olmasına karşın uluslararası ticari, hukuk sözleşmelerinde ihtisaslaşmış hukukçular bulunmadığını, tüm hukuk fakültelerine yazı yazarak önümüzdeki dönemde hukuk fakültelerinde master programları açılmasını isteyeceklerini söyledi.
Libya'daki gelişmelere ilişkin bir soruyu Hisarcıklıoğlu, ''Şu anda karşımızda muhatap yok. Bu da normal. Şu anda birinci konu, ülkedeki güvenlik meselesi. Bizim de ev ödevimizi hazırlamamız lazım'' diye yanıtladı.
Yazdır