Küresel krizle birlikte faizlerin ve kar marjlarının düşmesiyle, gelirler kalemlerinde ücret ve komisyonların ağırlığını artıran bankalar, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) Başkanı Tevfik Bilgin’in hafta içindeki sert çıkışlarıyla sarsıldı. Babacan’ın bankaların işlem ücretlerini eleştirerek “Ankara’da bir şubeden diğer şubeye 15-20 lira havale ücreti alınıyor. Yani, vatandaş taksiye binse, parayı kendi götürse daha ucuz” sözlerinin ardından, sektörde işlemlerden en yüksek ücret alan bankaların, bazı işlemlerde fiyatları sektör ortalamasına çekmek için hazırlıklara başladığı belirtiliyor. 15-20 TL DEĞİL 50 TL Her ne kadar hem Babacan’ın hem de Bilgin’in uyarıları henüz sözlü boyutta olsa bile, çıkışlarındaki sertlikten dolayı önümüzdeki dönemde baskı görmemek için bankaların, ‘hangi kalemde ne kadar indirim yapabiliriz’ diye çalışmalara başladığı kaydedildi. Bakan Babacan açıklamasında “Havale ücreti olarak 15-20 lira alıyorlar” dedi ama bazı bankaların havaleden aldığı minimum tutar 50 TL’yi buluyor. Bankalar, havale, EFT ve ATM işlemlerinin yanı sıra yaklaşık 100 ayrı kalemden ücret ve komisyon alıyor. ‘GÖSTERMELİK İNDİRİM’ İndirim hazırlığında olan bankaların bu işlem kalemlerinin hepsinde değil ama bazılarında ücret düşürmeşe gideceği söyleniyor. Bankaların işlemlerden aldığı ücret ve komisyon fiyatlarının gerçek anlamda düşmesi için yasal bir düzenleme olması gerektiğini belirten bankacılar, ancak önümüzdeki günlerde yüksek komisyon ücreti alan bankaların bazı işlem kalemlerinde göstermelik de olsa indirimlere gitme hazırlığında olduklarını belirtiyor. Ancak bankacılar, Babacan ve Bilgin’in, sert çıkışıyla göstermelik indirimler gelse de, bankacılık sektöründe kar marjlarının iyice düşmesiyle birlikte 2011’de bankaların yapılan işlemlerden daha fazla ücret almaya başlayacağını öngörüyor. Geçmiş yıllarda bankacılık işlemlerinden alınan komisyon oranları yasal düzenlemeyle belliydi ve bankalar bu tutarın üzerinde komisyon almıyorlardı. Ancak 90’lı yıllarla birlikte bankacılık sektöründe banka sayısının artması ve rekabetin artmasıyla bu ortadan kalktı ve bankalar işlemlerden alınan ücretleri kendileri belirlemeye başladı. ‘BAKAN'IN TAKSİ ÖRNEĞİ ESPRİ KONUSU OLDU’ Bakan Ali Babacan’ın ücret ve komisyonları eleştirirken verdiği “Ankara’da bir şubeden diğer şubeye 15-20 lira havale ücreti alınıyor. Yani, vatandaş taksiye binse, parayı kendi götürse daha ucuz’ şeklindeki taksi örneği her ne kadar fiyatları düşürmek için bazı bankalara geri adımartırsa da, bazı bankacılar arasında da espri konusu olduğu belirtiliyor. Bankacıların Babacan’ın örneğine “Bakan Bey Ankara’da 1-2 milyon lirayı cebine koyup taksiyle diğer şubeye götürsün. O kadar parayı yanında taşıma stresini bir yaşasın, daha fazla bile komisyon verir” diye esprili cevap vediği öğrenildi. MÜŞTERİNİN YÜZDE 40'I KOMİSYONDAN ŞİKAYET ETTİ Bakan Babacan’ın bankalara sert çıktığı ücret ve komisyonlar banka müşterilerinin de en büyük şikayet konusunu oluşturuyor. Öyle ki, Bankalar Birliği’nin Hakem Heyeti’ne gelen şikayetlerin neredeyse yarıya yakını ücretler ve komisyonlar kaynaklı. Müşterilerden, 14 Ağustos 2009- 14 Ağustos 2010 tarihleri arasında Heyet’e gelen şikayetin yüzde 39’u ücret ve komisyon kaynaklı. Heyet’e gelen şikayetler ise toplam şikayetlerin yüzde 43’ünü oluşturuyordu. TOPLAM GELİRLERİN 7'DE BİRİ ÜCRET VE KOMİSYONLARDAN Bankaların ücret ve komisyonlardan elde ettikleri yıllık gelirler 14 milyar liraya dayandı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun (BDDK) interaktif aylık bülteninin temmuz ayı sonuçlarına göre bankacılık sektöründeki toplam gelirlerin yaklaşık yüzde 14’ü (yaklaşık 7’de biri) havale, EFT ve diğer bankacılık hizmetlerinden elde ediliyor. BDDK verilerine göre bankaların ücret, komisyon ve diğer bankacılık hizmetlerinden elde ettiği gelirler 2003 yılının ocak ayında toplam gelirlerinin yüzde 6.4’ü seviyesini geçmezken, oran bu yılın ocak ayında yüzde 12’ye kadar çıktı. Bu yılın ilk 7 ayında ise 6.3 milyar TL’ye ulaşan bankaların elde ettiği hizmet gelirleri, toplam gelirlerinin yüzde 13.4’üne dayanarak rekor seviyeye ulaştı. Son 8 yılda, bankacılık işlemlerinden elde edilen hizmet gelirlerinin toplam gelirler içindeki oranının en hızlı arttığı dönem ise 2003-2004 dönemi oldu. Söz konusu dönemde bu oran yüzde 7’den yüzde 10’un üzerine fırladı. Sektörde 2005’te 5.3 milyar TL düzeyinde olan bankacılık hizmet gelirleri, 2009 sonunda 10.5 milyar TL’ye yükseldi. GAZETE HABERTÜRK - SEFER YÜKSEL