YELDA ŞUMNULU İSTANBUL İngiliz The Economist dergisinin geleneksel Big Mac Endeksi’ne göre TL, reel değerini aşan para birimleri arasında 6’ncı oldu. Derginin 20 yıla yaklaşan ve sadece hamgurger ile alım gücü ölçerek para birimlerini karşılaştıran Big Mac Endeksi’ne göre, Türkiye’de satılan Big Mac hamburgerin fiyatı ABD’ye göre yüzde 4 oranında yüksek. ABD’de 3 dolar 73 cent’ten satılan Big Mac hamburgeri Türkiye’de 3 dolar 89 cent’ten satılıyor. Bu hesaba göre TL’nin reel değeri, doların yüzde 4 üzerinde. Türk Lirası dün ABD Doları karşısında 1.5250 TL’den satılıyordu. Buna göre Türk Lirası’nın reel kurunun ABD Doları karşısında 1.4640 TL olması gerekiyor. EN UCUZ ARJANTİN Farklı ülkelerin para birimlerinin birbirlerine olan oranlarını takip etmek için hazırlanan Big Mac Endeksi TL’nin yanı sıra Euro’nun da aşırı değerli olduğunu gösterdi. Araştırmaya göre gelişmekte olan ülkelerdeki para birimleri ise dolara göre hala ucuz. Endekse göre Big Mac’in en pahalı olduğu ülke Norveç, en ucuz olduğu ülke ise Arjantin. Big Mac hamburgerin fiyatı baz alınarak yapılan araştırmaya göre Rusya’da ise bugün dolar kuru gerçek değerinin 1.6 kat üzerinde. Resmi dolar kurunun 30 ruble civarında olduğu Rusya’da, Big Mac Endeksi’ne göre ise bu rakamın 19 ruble olması gerekiyor. ABD’nin ‘yuan’ tezini de doğrulayan endekse göre Çin’in para birimi yuan olması gereken değerinden yüzde 48 ucuz. ABD’nin resmi raporlarında ise bu rakam yüzde 40 olarak telaffuz edilmiş ve yuana 14 cent değer biçilmişti. Bilindiği gibi düşük yuan ABD ticaretinde ciddi hasar yarattığı için ABD yönetimi Çin’e yuan konusunda sürekli baskı yapıyor. ABD en son haziran ortasında Çin mallarına karşı gümrüğü yükseltti. Bunun üzerine Çin Merkez Bankası geri adım atarak 19 Haziran’da yaptığı duyuruyla kur politikasını kademeli q şekilde esneteceğini açıkladı ancak buna rağmen dolar/yuan paritesi 6.7’lerde. Uzmanlar Big Mac Endeksi’nin döviz hareketini göstermese de ülkeler arasında kıyasa olanak sağlayabileceğini belirtiyor. Hamburger standardı Ülke Big Mac fiyatı ($) Dolara karşı değerli (+) değersiz (- ) ABD 3.73 - Türkiye 3.89 4 Çin 1.95 -48 Arjantin 1.78 -52 Rusya 2.33 -38 Euro böl. 4.33 16 Norveç 7.20 93 G.Afrika 2.45 -34 İsviçre 6.19 66 S. Arabistan 2.67 -29 Japonya 3.67 -2 Brezilya 4.91 31 Kanada 4.00 7 İsrail 3.86 3 Yalametre’nin şampiyonu Mısır Dondurma en pahalı Mısır’da, en ucuz ise Bulgaristan’da satılıyor. İngiliz Uluslararası Kur Değişimi (ICE) firması tarafından hazırlanan Yalametre-Lickometer’e göre en ucuz dondurma Varna ve Burgas’ta (Bulgaristan) 1.35 liraya satılıyor. Tayland’da dondurma fiyatı 1.47 lirayı buluyor. Türkiye’deki dondurma fiyatı 2 ile 3 lira olarak belirtilirken dünyanın en pahalı dondurmasının satıldığı Mısır’da ise dondurmanın kilo fiyatı 14 liraya ulaşıyor. Euro Bölgesi’nde Berlin’de 1.93 lira ile en uygun fiyata dondurma yemek mümkün. Paris’te dondurmaya ödenen para 6.8 liraya kadar çıkarken, Prag’taki fiyatı 1.9 lirada kalıyor. Los Angeles’ta bir dondurma 1.5 liraya, New York’ta ise 2.3 ile 6.3 liraya satılıyor. STAR