Gülümhan GÜLTEN/ VATAN ANKARA - Suriye Maliye Bakanı Muhammed el-Hüseyin’in Ziraat Bankası’yla ortak banka kuracaklarını açıklamasının ardından söz konusu ortak bankanın “200 milyon dolar” şartına bağlı olduğu anlaşıldı. Suriyeli Bakan’ın, Ziraat Bankası’nın payının yüzde 60 olacağı bir ortak banka kuracaklarını söylemesini Ankara temkinli karşılarken, ortak bankanın ancak “Suriye bu şartı yasalarından çıkarırsa” söz konusu olabileceği belirtildi. Ziraat Bankası, geçtiğimiz yıl Suriye’de ortak banka kurmayı değerlendirmeye almış, ancak Suriye’nin “en az 200 milyon dolar getirirsiniz” şartı karşısında vazgeçmişti. Halen Suriye yasalarında ülkede banka kurmak veya şube açmak için ödenmiş sermaye şartı en az 200 milyon dolar olarak hüküm altına alınmış durumda. Ziraat Bankası’nı ortak banka konusunda sermaye şartı kadar kısıtlayan bir başka konuyu da, BM Güvenlik Konseyi’nin 11 Eylül terör saldırılarından sonra yayınladığı ve hala yürürlükte olan “terörle bağlantılı kişiler ve kurumlar” listesi oluşturuyor. Ortak banka formülasyonu, yüzde 60 Ziraat, yüzde 10 devlet ve yüzde 30 Suriyeli işadamları dağılımına dayanırken, Suriyeli işadamlarının kimler olacağı da Ziraat açısından kritik önem taşıyor. BM listesinde, banka ortağı olabilecek sermayeye sahip Suriyeli işadamlarından bir kısmının da yer aldığı biliniyor. Dolayısıyla Ziraat’in ortak alacağı Suriyeli işadamlarını seçerken, ince eleyip sık dokuması gerekecek. Ya yasa değişsin ya da... Edinilen bilgilere göre, Suriyeli yetkililerle yapılan görüşmelerde, 200 milyon dolar şartının kaldırılması, bu şartın yasalardan çıkarılmasının mümkün olmaması halinde, sözkonusu şartın Ziraat Bankası için esnetilmesi gerektiği vurgulandı. Suriye’nin bu talebi değerlendirmeye aldığı, yasal değişiklik yapamaması halinde, örneğin 200 milyon dolarlık ödenmiş sermaye şartının 5 yıla yayılması gibi seçenekler geliştirmesi istendi. Banka yetkilileri, yurtdışında banka kurmanın maliyetinin 10 milyon doları geçmediğini belirterek Suriye’nin talep ettiği miktarın yüksekliğine dikkat çekti. Türkiye yasalarında bu rakamın 20 milyon dolar (30 milyon lira), Suriye’de ise 200 milyon dolar olduğunu hatırlattı. Suriye bu yılın başında yabancı yatırımcıların Suriye bankalarında daha önce yüzde 49’la sınırlanan ortak olabilme oranını yüzde 60’a kadar yükseltti. Ancak bu ülkede banka kurmak veya şube açmak için ise ödenmiş sermaye şartını en az 200 milyon dolara çıkardı. Terör listesi kritik Kurulacak bankada yüzde 30’luk paya Suriyeli hangi işadamlarının dahil edilebileceği de bir başka tartışma konusu. Buna göre Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 11 Eylül terör saldırılarından sonra yayınladığı ve hala bazı değişikliklerle Türkiye’de de yürürlükte olan “Terörle bağlantılı kişiler ve kurumlar” listesinde Suriyeli bazı önemli işadamlarının da isimleri bulunuyor. BDDK VE İSTİHBARAT BİRİMLERİ ÇALIŞACAK ZİRAAT Bankası’nın ortak bankayla ilgili karar alması ve girişimde bulunması sürecinde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) etkin bir rol oynayacak. BDDK, Ziraat Bankası’na söz konusu bankanın kuruluşu, ortakları gibi konularda onay vermesi gerekiyor. Bu süreçte BDDK’nın bankaya ortak olacak Suriyeli işadamlarıyla ilgili ciddi bir araştırma yapacağı, bu noktada Türkiye’deki istihbarat birimlerinin de sürece dahil olacağı belirtiliyor. TÜRKİYE’DE 300 MİLYON DOLAR BİLE YETMEZ BDDK Başkanı Tevfik Bilgin, yasalarda yazmasına rağmen 30 milyon TL sermaye ile Türkiye’de kimseye banka kurma izni vermeyeceklerini söylemişti. 2000 yılı öncesinde yemek masalarında bankaların alınıp satıldığını belirten Bilgin, şunları söylemişti: “Bu dönemde böyle bir şeye izin vermiyoruz. Büyüklüğe, sermaye yapısına, güce önem veriyoruz. Para her şey değil, ancak her şeyin yanında da bir miktar para koymak lazım. Türkiye’de sisteme girişin bir ücreti olarak algılanması lazım. 30 milyon TL ile bu ülkede bankacılık yapılmaz. Suriye Şam’a gittim. Türkiye’den ekonomik olarak 20-30 yıl geride. Yılbaşında ilk banka kurma sermaye tutarını 200 milyon dolara çıkardı. İslami bankalar için 300 milyon dolar. Suriye bunu derken, Kuzey’de böyle güzel bir bankacılık sistemine sahipken, elbette bizim de söyleyeceğim bir tutar var.” Başbakan Yardımcısı Ali Babacan da 300 milyon dolar getiren herkesin Türkiye’de banka sahibi olamayacağını ifade etmişti.