Ufuk KORCAN/VATAN Krizin tek galibi Çin’in yurtdışındaki büyümesi sürüyor. Otomotiv ve madencilikte dev şirketleri alan Çin, gözünü krizin salladığı Avrupa bankacılık sektörüne dikti. Çin’in en büyük bankası ICBC, Brüksel’de şube açacağını açıkladı. Bank of China’nın da yeni hedefi Avrupa’da büyümek. Napolyon Bonapart’ın 18’inci yüzyılın ikinci yarısında söylediği “Bırakın Çin uyusun, çünkü uyandığında dünyayı sarsacak” sözü gerçek oluyor. ABD’de patlak veren şimdi de Avrupa’yı sarsan global ekonomik kriz tüm dünyayı etkisi altına alırken Çin uluslararası arenada “ekonomik sınırlarını” genişletmeye devam ediyor. Başta madencilik sektörü olmak üzere krizde zor duruma düşen şirketleri ele geçirmeye başlayan Çin, gözünü son olarak Avrupa’daki bankacılık sektörüne dikti. Çoğunluk hissesi devlete ait olan Çin’in en büyük bankası Industrial and Commercial Bank of China (ICBC), Avrupa’nın göbeğinde, Belçika’da, şube açmaya karar verdiğini açıkladı. ICBC’nin Brüksel’deki şubesinin birkaç hafta içerisinde faaliyete geçmesi bekleniyor. Krizden ağır yara alan Avrupalı bankalarda hisse almak yerine şubeleşerek büyümeyi amaçlayan ICBC, daha önce Londra, Frankfurt ve Lüksemburg’ta da şube açmıştı. Çin’in bir diğer dev bankası Bank Of China da yakın zamanda Belçika’da büyümeyi ve burada şube açmayı planladığını açıkladı. 2.4 trilyon doların gücü Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü (UNCTAD) verilerine göre, dünya genelinde doğrudan yabancı yatırımlar 2009 yılında yüzde 39 azalarak 1 trilyon dolara geriledi. Global doğrudan yatırımlar 2007 yılında 1.97 trilyon dolarla rekor seviyeye çıkmıştı. Kriz yüzünden çokuluslu şirketlerin başka ülkelerdeki doğrudan yatırımları durdurduğu bir ortamda 2.4 trilyon dolar ile dünyadaki toplam döviz rezervinin yüzde 30.7’sini elinde bulunduran Çin atağa kalktı. 2009 yılında denizaşırı ülkelerde finans dışı sektörlere 43.3 milyar dolar (2008’e göre yüzde 6.5’lik artışla) yatıran Çin’de Ticaret Bakanlığı yetkilileri, 2010’da bu rakamın 60 milyar dolara çıkacağını açıkladı. Devlet kuruluşları yoluyla yurtdışında şirket satınalmaları yapan Çin, özel sektörü de yurtdışına açılmaları konusunda teşvik ediyor. Dünya oto devleri Volvo ve Hummer artık Çinli Çİn’İn son yıllarda yurtdışında yaptığı alımlara bakıldığında madencilik ve otomobil sektörlerinin öne çıktığı görülüyor. Çinli Sichuan Tengzhong, krizde hükümet yardımıyla ayakta kalan ABD’li otomotiv devinin ünlü markası Hummer’ı aldı. Satış fiyatı açıklanmasa da miktarın 150 milyon dolar olduğu belirtiliyor. Çin’in en büyük özel otomobil şirketi Zhejiang Geely ise yine ABD’li otomotiv devi Ford’un Volvo birimini 1.8 milyar dolara bünyesine kattı. Çin, dünyanın en büyük alüminyum şirketi olan Rio Tinto’ya talip olmuş ancak anlaşma son anda iptal edilmişti. Çin’in ikinci en büyük petrol üreticisi Sinopec, Çukurova Grubu’na bağlı Genel Enerji’nin Irak’ta Kürt bölgesinde ortak petrol çıkardığı Addax şirketini 7.2 milyar dolara aldı. ‘Made in China’ değişti ‘Made by China’ oldu Çİn’İn taklit ürünlerinin yarattığı “kalitesiz” imajını silmek için Made in China (Çin’de üretilmiştir) imzasını Made in PRC’ye (People’s Republic of China) dönüştürülmüştü. Çin’in ekonomik sınırları genişletmesi ve dışarıdan şirket alması Made by China (Çinliler tarafından üretilmiştir) tabirinin yaygınlaşmasına neden oldu. İlk Peyrefitte farketti Kİmİlerİne göre ekonomik bir tehdit, kimilerine göre ise bir diriliş öyküsü olarak tanımlanan Modern Çin’i ilk keşfeden isim Fransız Politikacı Alain Peyrefitte oldu. De Gaulle döneminde Eğitim, Enformasyon gibi bakanlıklar yapan Peyrefitte, Mao ile tanışmasını “Çin Uyanınca Yer Yerinden Oynar” kitabıyla kaleme aldı. 1975 yılında Cemal Süreyya tarafından Türkçe’ye kazandırılan kitapta gelecekte bir Çin Mucizesi’nin yaşanacağının kaçınılmaz olacağı ve ülkenin modernizasyona dair atılan ilk adımları konu ediliyor. Çin, Hong Kong’a 5 yılda 37.5 milyar dolar yatırdı (milyon dolar) 2003 2008 Hong Kong 1150 38640 ABD 65 462 Brezilya 6,7 22,4 G. Afrika 8,8 4807 Avustralya 30,4 1892 Endonezya 26,8 174 Rusya 30,6 395 Kazakistan 2,9 496 Pakistan 9,6 265 Nijerya 24,4 162,5 Almanya 25 183,4 Türkiye 1,5 9,1 İngiltere 2,1 16,7 Birleşik Arap Emir. 9,4 127,4