NYT ABD borsalarında geçen Perşembe günü meydana gelen yüksek marjlı düşüş ve yükseliş sonrasında elektronik işlemlerle ilgili soru işaretleri artarken, benzer olayların önüne geçecek önlemler en üst seviyede tartışılmaya başlandı. ABD Başkanı Barack Obama ve yasa koyucular gerekli olan önlemlerin alınması çağrısında bulunurken, aralarında ülkenin sermaye piyasasını düzenleme organı SEC'in de bulunduğu kurumlar, henüz yaşanan kaosun nedenini açıklığa kavuşturamamalarına rağmen harekete geçecekleri taahhüdünde bulundu. Düzenleyici kurum yetkilileri, işlemciler ve akademisyenler ise sorunun çözümünü, piyasada fiyata bakılmaksızın gerçekleşen bu tip "serbest düşüş" anlarında tüm borsalarda aynı anda müdahaleye izin verecek ortak kurallarda görüyor. ABD'nin aracı kurumlar ile borsaların işleyişini düzenleyen kurumu FINRA'nın başkanı olan Richard G. Ketchum konuyla ilgili yaptığı değerlendirmede, "Piyasaların kısa zaman içerisinde gösterdiği yüksek marjlı hareketler karşısında nasıl davranacağımız konusunda bir mutabakata varmamız gerekiyor" dedi. Ketchum, borsaların bu konuda neden henüz bir uzlaşmaya varamadığıyla ilgili bir soruya ise, "Buna verecek iyi bir cevabım olduğunu söyleyemem. Varmış olmamız gerekirdi. Ama artık kesinlikle varmamız gerekiyor" yanıtını verdi. ABD'de yatırımcıların işlem yaptığı 50 farklı borsa bulunuyor. Bu piyasalardaki işlemler bilgisayar ağları üzerinden yapılırken, hali hazırda kullanılan programlar piyasadaki alım satım emirlerini en iyi fiyat teklifleriyle eşleştiriyor. ALICI YOK, KAYIP BÜYÜK Bu sistemin dezavantajını ise işlem hacminin az olduğu hisse senetlerinde, yeterince alıcı bulunmadığında çok kısa sürede yüksek miktarda kayıpların ortaya çıkması oluşturuyor. Bu dezavantaj Perşembe günü benzer bir durumda olan ABD'nin dayanıksız tüketim malı üreticisi Procter & Gamble'ın borsada işlem gören hisselerinde de gerçekleşti. P&G’nin hisseleri gelen satış emriyle kısa süre içinde yüzde 35'den daha fazla geriledi. Bazı borsalar, bu tip düşüşlerin alıcıların miktarında geçici süre yaşanan bir azlığın neden olması nedeniyle bu hareketlerin yaşandığı dönemde, yatırımcıları büyük kayıplara karşı korumak için işlemleri durduruyor. Örneğin Perşembe günü, New York Borsası bazı hisselerin tahtalarındaki işlemleri durdurmuş daha sonra da satıcıların, alıcı bulma şanslarını artırmak amacıyla yine işlemlerin hızını yavaşlatmıştı. Ancak uzmanlar, bazı borsaların aldığın bu önlemlerin fayda sağlayabilmesi için tüm borsa yönetimlerinin aynı kuralları uygulamaya koyması gerektiğin belirtiyor. Çünkü, New York Borsası'nda işlemler durdurulduğu dakikalarda, satıcılar başka borsalarda işlem yapmaya başlamıştı. SEC'in yürürlükteki mevcut kurallarına sadece Dow Jones Sanayi Endeksi en az yüzde 10 değer kaybederse işlemlere ara veriliyor. GEREKLİ DEĞİŞİKLİKLER YAPILACAK Hem SEC hem de ABD'nin vadeli işlem kontratlarını düzenleyen organı CFTC, Cuma günü yaptıkları ortak açıklamada konuyu incelemeye aldığını belirtmişti. Borsalardaki farklı kuralların Perşembe günü yaşanan olayda ne kadar etkisi olduğunu incelendiğinin belirtildiği açıklamada, "Bu sermaye piyasalarımızın etkin çalışması isteğiyle tutarlı değildir ve bu nedenle gerekli olan yapısal ya da diğer değişiklikleri yapacağız" denildi. Bazı büyük borsalarını başkanları da bu tip serbest düşüşlerin önlenmesi için ortak kurallar alınmasına destek olacağını belirtirken, uzmanlar da satıcıların emirlerini limitli fiyatlarda vermesine yönelik düzenlemeler getirilmesini istedi.