2008 yılı sonunda ve 2009 yılının ilk çeyreğinde patlak veren likidite krizini ve resesyon tehlikesini aşmak için alınan ekonomik tedbirler bir yıllık bir rahatlamanın ardından yeni ve sinsi bir krize yol açmak üzere. Bir başka deyişle iki yıl önce bankaları ve önemli şirketleri batma noktasına getiren ekonomik duruma yapılan müdahaleler Avrupa ülkeleri başta olmak üzere devletlerin bütçelerinde onarılmaz yaralar açtı. Bu durumu adeta fırsat bilen mega spekülatörler atakları ve onlara destek veren kredi derecelendirme kuruluşlarının not indirimleri tarihte Avrupa'ya karşı açılan en büyük ekonomik saldırı olarak da değerlendirilebilir. Geçen hafta fitili ateşleyen, IMF Başkanı Strauss-Kahn'ın borç krizinin Avrupa'nın geri kalanına yayılma riskinin bulunduğu sözleri oldu. Kredi derecelendirme kuruluşlarının ve Avrupa Merkez Bankası'nın da benzer demeçleri kırılgan bir şekilde hareket eden Euro'yu iyice çökertti. Borsalarda domino etkisiyle birbiri ardına sert kayıplar yaşandı. Ama belki de haftanın en ilgi çekici gelişmesi beklenenin aksine ABD borsalarında yaşandı. Hatalı tuş! etkisiyle ABD borsalarının gün içi rekor kayıpları ertesi gün korku endeksinin 2008 yılından bu yana en keskin yükselişini yaşattı . Geçen haftaya kadar yurtdışı borsalardan ayrışan bir görüntü sergileyen İstanbul Menkul Kıymetler Borsası endeksi ise özellikle haftanın son günü ABD borsalarındaki çöküşten ve Garanti Bankası'nın blok satışının ertelendiği haberlerinden etkilenerek yüzde 5,5 değer kaybetti. Önümüzdeki hafta piyasalarda oldukça kritik bir seyir bekleniyor. ABD borsalarından başlarsak Standard and Poor's 500 endeksi 1000 puan eşiğine yaklaşmış durumda ve göstergeler hala zayıf. Alman Dax endeksi de 5.700 puandan haftayı kapattı. Kritik destek noktası 5.500, bu noktadan tepki alımları gelebilir. Ancak her iki ülkede de bu destek noktalarının kırılması kesin bir düşüş trendi başlangıcı olarak da değerlendirilmelidir. Son olarak İMKB endeksine dönecek olursak 51.800 puan ilk tepkilerin gelebileceği destek noktası olarak değerlendirilebilir. Düşüşün iç kaynaklı olmaması ve Türkiye'nin özel durumu geçen hafta yaşanan düşüşe rağmen para girişinin devamını sağladı. Geçen yıl ekim ayında ve bu yıl şubat ayında da benzer düşüşler yaşayan endeks ilk düşüşte yüzde 14, ikinci düşüşte yüzde 12,7 kayıplar yaşadıktan sonra yükseliş trendine devam etmişti. En son yaşanan düşüşte Borsa şu ana kadar yüzde 11,4 gerilemiş durumda. Tepki yükselişleri gelse de trend dönüşümünün başlayabileceği ve ibrenin aşağı yöne dönme ihtimalinin artık güçlendiğini bilmeliyiz. Euro-dolar paritesi 2000 yılındaki 0,82 seviyesine mi dönüyor? 2000 yılında para birimi olarak tedavüle giren Euro, ABD Doları karşısında şimdiye kadarki en büyük çöküşlerinden birini yaşıyor. On yıl önce 1,16 ABD Doları'ndan işlem gördükten sonra 0,82 dolara kadar gerileyen Euro, 2000 yılı Ekim ayından 2008 yılı sonuna kadar neredeyse soluksuz yükselerek 1,60 ABD Doları seviyesini görmüştü. Şimdi işler tersine dönmeye başlamış durumda ve parite 6 aylık bir sürede 1,51'den 1,25'e kadar gerilemiş vaziyette. Üstelik borç batağındaki Yunanistan'ın kurtarılması bile spekülatörlerin hızını kesmeyeceğe benziyor. Ateş Avrupa'yı sardı ve yayılacak gibi görünüyor. Euro belki de sonbahara doğru önce 1,16'ya daha sonra on yıl önce gördüğü 0,82 seviyelerine gerileyecek. Açıkçası mega spekülatörle yaşanan savaşta ve AB istese de istemese de para değerini koruyabilecek silahlara sahip gözükmüyor. 2008-2009 yıllarındaki kredi krizinin boyut değiştirerek önce Dubai'yi sonra Yunanistan'ı vurmasının ardından başlayan domino etkisi Avrupa'nın tamamını saracak gibi gözüküyor. Korku endeksi VIX'in 2008 yılında oluşturduğu dev dalganın ikinci versiyonu devam edecek gibi gözüküyor (2008 yılında 19 seviyelerinden 90 seviyelerine çıkan VIX endeksi geçen hafta 15 seviyelerinden 40'a çıkmış durumda, 2008 yılından bu yana en keskin yükseliş). SELİM IŞIKLAR -ZAMAN